Strenger toezicht op financieel beheer en beleid van woonzorgcentra

Het verbod op winst maken op de zorg in woonzorgcentra wordt wettelijk verankerd. Daarnaast komen er ook nieuwe maatregelen om de financiële weerbaarheid van woonzorgcentra te versterken. Dat maakt Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits bekend. Voortaan kan de Vlaamse regering ook een voorlopig bewindvoerder laten aanstellen als een woonzorgvoorziening of vereniging ernstig en herhaaldelijk in gebreke blijft op vlak van zorg en ondersteuning voor de bewoners.

“Om goede zorg te kunnen blijven garanderen en stijgende kosten voor de bewoners onder controle te houden, moeten woonzorgcentra financieel gezond zijn en blijven. Financiële wantoestanden en winst maken op zorg moet verleden tijd zijn. Daarom zijn er in overleg met de sector verschillende principes afgesproken en worden er financiële maatregelen genomen. Zo zal het nu in de wet verankerd worden dat er geen winst mag gemaakt worden op zorg, komt er transparantie in de boekhouding en de dagprijs en wordt er strenger toegezien op het financieel beheer. We zullen ook strenger toezien op het algemeen beleid van woonzorgcentra. Als blijkt dat er herhaaldelijk en ernstige tekorten zijn op vlak van de kwaliteit van de zorg kunnen we een voorlopig bewindvoerder laten aanstellen die ter plekke orde op zaken stelt.”
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits  

De voorbije maanden zijn er verschillende berichten verschenen over financiële wantoestanden in de woonzorgcentra. In sommige organisaties leidt dat tot problemen op vlak van kwaliteit en continuïteit van de zorg. Ook de stijgende dagprijzen in de woonzorgcentra baart zorgen. Minister Hilde Crevits is de laatste maanden in gesprek gegaan met de 3 koepels (Zorgnet-Icuro, VVSG en VLOZO) om oplossingen te zoeken, enkele principes af te spreken en financiële maatregelen te nemen.

Geen winst op zorg wordt wettelijk verankerd

Het is voor minister Crevits onaanvaardbaar om winst te maken op de zorgverlening in de residentiële ouderenzorg. Het gaat immers om zwaar zorgbehoevende ouderen in een kwetsbare situatie voor wie die zorg broodnodig is. Dit principe wordt nu wettelijk vertaald. Het decreet  wordt binnenkort voorgelegd aan de Vlaamse Regering.

Transparantie in boekhouding en in de dagprijs

Het is voor een bewoner nu niet mogelijk om duidelijk inzicht te krijgen in de dagprijs van het woonzorgcentrum. Daarom wordt er momenteel met de sector een sectorspecifieke transparante boekhouding uitgewerkt. De bedoeling is om deze in de loop van 2024 te implementeren. Ieder woonzorgcentrum zal vanuit haar eigen boekhouding rapporteren volgens een uniform sjabloon waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen de woon-, leef-, zorg- en organisatiecomponenten. Dat zal niet alleen transparantie bieden over de verkregen subsidies, maar ook over de factuur van de bewoner.

Financiële maatregelen

Het is belangrijk dat woonzorgcentra een continue bedrijfsvoering en zorg kunnen garanderen op lange termijn. Het kapitaal moet beschikbaar blijven voor de kernopdracht van de organisatie: de zorg. Op basis van de vaststellingen van Zorginspectie is het nodig om een aantal bijkomende  maatregelen in de sector te nemen. Deze financiële maatregelen worden nu vertaald in regelgeving, rekening houdend met de OCMW’s en welzijnsverenigingen waarvoor de financiële evenwichtsnormen gelden.

1. Voorzieningen met een negatief eigen vermogen moeten dit aanzuiveren. Het eigen vermogen is een belangrijke parameter voor de financiële gezondheid van een organisatie. Indien het eigen vermogen negatief is dan zijn er meer schulden dan bezittingen en komt de continuïteit van de dienstverlening in het gedrang.
2. We vermijden dat woonzorgcentra leningen afsluiten met een gelieerde organisatie (geen financiële instelling) en daar te hoge intrestkosten op betalen. 
3. Het geven van giften en waarborgen aan derden wordt beperkt om te vermijden dat woonzorgcentra garant staan voor de schulden van andere organisaties, wat de eigen financiële stabiliteit aantast.
4. Risicodragende beleggingen worden beperkt zodat de eventuele reserves ter beschikking blijven voor de zorgverlening.

Voorlopig bewindvoerder

Naast een strenger toezicht op het financieel beheer bij woonzorgcentra, maakt de Vlaamse regering het mogelijk dat ze bij de rechter een verzoek indienen tot aanstelling van een voorlopig bewindvoerder. Dit in het geval een woonzorgvoorziening of vereniging ernstig of herhaaldelijk in gebreke blijft om in de zorg en ondersteuning respect voor de integriteit van de zorgvrager/bewoner te verzekeren of indien de continuïteit van de zorg en ondersteuning ernstig in gevaar is. 

De bewindvoerder dient te beschikken over de nodige competenties in de organisatie van de zorg met voldoende ervaring in het ondernemingsrecht en zonder enig persoonlijk belang met voldoende waarborgen van onpartijdigheid en belangloosheid.