Vanaf volgend jaar wordt het nieuwe inschrijvingsdecreet van kracht voor inschrijvingen van leerlingen voor het schooljaar 2020-2021. Scholen met een capaciteitstekort zullen in de toekomst verplicht digitaal aanmelden. In het basisonderwijs is de afstand tot de school en de schoolkeuze bepalend voor de ordening van leerlingen. De dubbele contingentering blijft er behouden als middel om een evenwichtige sociale mix te garanderen. In het secundair onderwijs telt vooreerst de schoolkeuze van ouders en leerlingen. Bij plaatstekort bepaalt loting wie een plaatsje krijgt.
Hilde Crevits: “Met dit decreet ontwarren we een belangrijke knoop in een onderwijsdossier dat al lang aansleepte. Eind 2018 werd het decreet goedgekeurd in de commissie Onderwijs in het Vlaams parlement, maar door een belangenconflict kon dit nog niet in werking treden. Dit is nu gelukkig van de baan en het nieuwe decreet is definitief goedgekeurd."
Vanaf volgend schooljaar treedt het nieuwe systeem in werking. Dit nieuwe transparante inschrijvingsrecht maakt een einde aan het jaarlijkse kamperen. Het maximaliseert de keuzevrijheid van ouders en maakt tegelijkertijd een evenwichtige sociale mix op onze scholen mogelijk. In het Brusselse Nederlandstalig onderwijs versterken we de voorrang voor Nederlandstalige leerlingen.
Scholen krijgen de mogelijkheid om tot 20% van de vrije plaatsen voor te behouden voor ondervertegenwoordigde groepen. Het systeem van dubbele contingentering verdwijnt in het secundair onderwijs. In de Brusselse Nederlandstalige scholen wordt de voorrang voor Nederlandstalige leerlingen opgetrokken van 55% naar 65%.
Lange kampeerrijen voor de poort van populaire scholen, verontwaardigde reacties van ouders die online aanmelden en geen duidelijkheid krijgen waarom ze achter het net vissen, … het zijn jaarlijks terugkerende taferelen in Vlaanderen en Brussel.
Daarom werd de voorbije jaren fors geïnvesteerd in capaciteitsuitbreiding zodat kampeerrijen zoveel als mogelijk vermeden. Deze legislatuur werd voor het eerst de kaap van 400 miljoen euro aan jaarlijkse investeringen in scholenbouw overschreden. Daarbovenop kwamen capaciteitsmiddelen om meer dan 40.000 extra stoeltjes in de klas te creëren.
Maar in een aantal scholen is de vraag altijd groter dan het aanbod aan vrije plaatsen. Daarom was ook het inschrijvingsrecht aan een grondige vernieuwing toe. Eind 2018 was er al een akkoord over het nieuw inschrijvingsrecht in de commissie Onderwijs van het Vlaams parlement. Maar de Franstalige Gemeenschapscommissie in Brussel (COCOF) heeft daartegen een belangenconflict ingeroepen. Daardoor stond het nieuwe decreet ‘on hold’. Ondertussen werden maatregelen genomen zodat scholen die dat willen toch met een digitaal aanmeldingssysteem kunnen werken om op die manier kampeertoestanden aan de schoolpoort te vermijden. Vandaag werd het belangenconflict afgerond, er werd geen overeenstemming gevonden. Het Vlaams parlement kan daardoor haar werkzaamheden voor het decreet verder zetten. Zo werd het nieuw inschrijvingsrecht dan ook definitief goedgekeurd in het Vlaams parlement.
Nieuw inschrijvingsrecht: scholen met capaciteitstekort melden verplicht aan
Dit nieuw inschrijvingsrecht maakt een einde aan kamperen, respecteert maximaal de schoolkeuze van ouders en leerlingen en sluit discriminatie en segregatie bij inschrijving uit.
Scholen waar de vraag groter is dan het aanbod zullen voortaan verplicht digitaal aanmelden en alle scholen in capaciteitsregio’s (Brussel, Gent en Antwerpen) gaan centraal aanmelden. In heel Vlaanderen en Brussel komt er één gemeenschappelijke tijdslijn voor alle secundaire scholen. Daarnaast komt er ook één tijdslijn voor basisscholen die aanmelden. Bovendien hebben ouders en leerlingen bij inschrijving al een goed zicht op de mogelijke studievoortgang en krijgen zij meer tijd om verschillende scholen te bezoeken. Door met één startdatum te werken voor de inschrijvingen en deze centraal te registreren vermijden we ook dubbele inschrijvingen. Dit alles zal de planlast voor scholen aanzienlijk verminderen.
Basisschool is buurtschool
Voor de basisscholen zonder capaciteitsproblemen die niet digitaal aanmelden, de grote meerderheid, verandert er verder weinig. Zij bepalen nog steeds zelf de datum van inschrijving en schrijven leerlingen vervolgens chronologisch in. Door het schrappen van een aantal verplichtingen zoals het jaarlijks berekenen van de capaciteit, het doorgeven van vrije plaatsen en werken met voorrangsgroepen en -periode, zorgen we ook hier voor een aanzienlijke planlastvermindering.
Scholen waar de vraag groter is dan het aanbod, de minderheid van de scholen in het basisonderwijs, zullen in de toekomst verplicht digitaal aanmelden. Broers, zussen en kinderen van personeel behouden hun voorrang en de dubbele contingentering (twee lijsten van leerlingen, een groep van kwetsbare en een groep van niet-kwetsbare leerlingen) zorgt voor een evenwichtige sociale mix. De belangrijkste criteria blijven schoolkeuze en de afstand tot de school. Op die manier blijven onze basisscholen bij uitstek buurtscholen. Vanuit de overheid zullen scholen die de overstap maken naar digitaal aanmelden administratief en financieel ondersteund worden.
Loting als leidend principe in secundair onderwijs
In het secundair onderwijs behouden we de voorrangsregels voor broers en zussen en kinderen van personeel. De schoolkeuze van ouders en leerlingen primeert. Bij plaatstekort wordt loting het leidende principe om de vrije plaatsen in een school toe te kennen. Daardoor ontstaat er automatisch al een representatieve spreiding van leerlingen. Bij een gunstige loting bepaalt de hoogste schoolkeuze van de leerling in welke school hij of zij kan inschrijven. De dubbele contingentering wordt afgeschaft, maar scholen krijgen de mogelijkheid om tot 20% van hun vrije plaatsen voor te behouden voor ondervertegenwoordigde groepen. In LOP-gebieden leggen de lokale overlegplatforms (LOP) hierrond een gedragen voorstel ter bekrachtiging voor aan het gemeente- of stadsbestuur. De lokale overlegplatforms monitoren de effecten ervan gedurende vier jaar. Buiten de LOP-gebieden beslissen de individuele scholen.
Gewijzigde samenstelling lokale overlegplatforms secundair onderwijs (LOP)
In het secundair onderwijs wijzigt het nieuwe inschrijvingsrecht een aantal taken van het lokaal overlegplatform (LOP) alsook de samenstelling ervan. Naast de onderwijspartners en lokale verenigingen wordt ook het lokaal bestuur als stemgerechtigd lid toegevoegd aan het LOP. Het totale aantal leden wordt afgeslankt. De leden van het LOP krijgen de lokale autonomie om nog 10 vertegenwoordigers aan te duiden uit het middenveld. De onderwijspartners blijven steeds in de meerderheid. Daarnaast worden standaarddossiers uitgewerkt waarmee basisscholen op een eenvoudige manier tot besluitvorming kunnen komen.
Brussel: voorrang Nederlandstaligen versterkt
In Brussel verstevigen we bovendien de voorrangsregels voor Nederlandstaligen door het percentage van 55% naar 65% op te trekken in het basis- en het secundair onderwijs. Daarbovenop krijgen leerlingen die al 9 jaar schoolliepen in het Nederlandstalig onderwijs ook nog een voorrang van 15% in het secundair onderwijs.
Het buitengewoon onderwijs krijgt een eigen kader zodat elke leerling een plaats heeft
Het buitengewoon onderwijs krijgt een eigen regeling. Elke leerling met een verslag buitengewoon onderwijs moet een plaats krijgen in de school van keuze. Als er in die school onvoldoende plaatsen zijn, wordt er een platform samengeroepen waarbij alle scholen met het juiste aanbod voor die leerling samen op zoek gaan naar de gepaste oplossing. Scholen kunnen wel een aanmeldingsprocedure gebruiken om zicht te krijgen op het aantal kandidaat-leerlingen. Alle andere decretale regels worden voor het buitengewoon onderwijs buiten werking gezet.