De bouw en de uitbating van lokale zwembaden wordt voor veel gemeentebesturen onhaalbaar. “De voorbije 20 jaar sloot in bijna één op vier gemeenten het zwembad. Willen we straks nog publieke zwembaden, dan is het dringend tijd voor een andere aanpak”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez die hiervoor een voorstel neerlegt in het parlement.
Een voldoende, kwalitatief en betaalbaar aanbod van publiek toegankelijke zwembaden is van cruciaal belang voor een welvarend Vlaanderen. Zwemmen is niet alleen een populaire vrijetijdsbesteding, maar ook een levensreddende vaardigheid en een belangrijk onderdeel van een gezonde levensstijl. Bovendien spelen nabije zwembaden een belangrijke rol in het bevorderen van sociale interactie en gemeenschapsvorming.
Elke burger moet binnen een redelijke afstand een indoorzwembad, openluchtzwembad of zwemlocatie in open water kunnen bereiken.
Eén op vier zwembaden gesloten
De afgelopen twintig jaar is het totale aantal zwembaden in Vlaanderen fors gedaald, zeker op het platteland. “Nu zijn er nog slechts 292 van de 378 zwembaden uit 2003 open. Een daling waarvan vooral de gebruikers van zwembaden de gevolgen dragen”, stelt Brecht Warnez.
Er zijn ook provinciaal grote verschillen in de aanwezigheid van zwembaden. “In Limburg zijn er momenteel 6,15 zwembaden per 100.000 inwoners, in Oost-Vlaanderen slechts 3,54. Dit toont aan dat steeds meer mensen geen zwembad in hun nabijheid hebben”, geeft Brecht Warnez aan.
Huidig beleid faalt
De hoge kosten en de zoektocht naar redders zijn de voornaamste redenen waarom steeds meer gemeentebesturen hun zwembad sluiten. “Gemeenten geven aan dat vooral de kosten voor de bouw, de uitbating en de renovaties gewoon te zwaar om dragen zijn. Daarnaast is het soms moeilijk om redders te vinden”, leert Brecht Warnez vanuit het veld.
Op vandaag bestaat al het decreet ‘Bovenlokale Sportinfrastructuur’ van waaruit subsidieoproepen gebeuren. Op vraag en initiatief van parlementslid Brecht Warnez werd ondertussen ook éénmalig een subsidieoproep gelanceerd voor investeringen in energiebesparende en duurzame maatregelen bij zwembaden. “De bestaande ondersteuningsmogelijkheden vanuit Vlaanderen volstaan duidelijk niet. Enkel nieuwbouw of hele grote renovaties worden vandaag structureel gesubsidieerd, terwijl gemeenten daar geen budget voor hebben. Hierdoor worden keer op keer de nodige investeringen uitgesteld. Zo worden onze zwembaden steeds duurder en raken ze in verval”, legt Warnez de vinger op de wonde.
Nood aan oplossingen
Via zijn reddingsplan wil Warnez de inwoners, via de lokale besturen, een nabije oplossing bieden en de verdere teloorgang van de publieke zwembaden tegengaan. “Elke burger moet binnen een redelijke afstand een indoorzwembad, openluchtzwembad of zwemlocatie in open water kunnen bereiken. Ook scholen moeten terug voldoende zwemkansen krijgen”, vat het parlementslid de doelen samen.
Hij wil dat Vlaanderen een fonds voor gemeentelijke zwembaden opricht. Dat moet vooreerst een basisfinanciering voor deze zwembaden invoeren. “Aangezien voornamelijk de hoge uitbatingskosten aan de basis liggen van het sluiten van zwembaden, moeten deze kosten dus deels worden gedragen door een voldoende grote basisfinanciering vanuit Vlaanderen”, aldus Brecht Warnez.
Daarnaast moeten gemeenten ook gerichte subsidies krijgen voor kleine energetische investeringen en onderhoudswerken. “Zwembaden vreten energie, wat hoge kosten met zich meebrengt. Kleine maatregelen kunnen evenwel de energiefactuur voor gemeenten sterk naar beneden halen. Daar zijn vandaag geen structurele subsidies voor”, legt Warnez uit.
Warnez roept minister Weyts op om op korte termijn een toekomst te bieden voor de openbare zwembaden. “Het is mogelijk om met de beschikbare budgetten meer te doen”, sluit Brecht Warnez af.