In een inclusieve samenleving heeft iedereen een zinvolle plek in de samenleving, naargelang eigen mogelijkheden en kwetsbaarheden. Voor personen met een handicap is die inclusieve samenleving er vandaag nog altijd niet. Of het nu gaat over onderwijs, werk, wonen, mobiliteit, cultuur, zorg, inkomen of vrije tijd: mensen met een handicap botsen nog tegen verschillende barrières, zowel structureel als sociaal. Willen we komaf maken met die barrières, dan is er een gecoördineerde inspanning op verschillende niveaus nodig: inclusief beleid en regelgeving, bewustwording en opvoeding om vooroordelen te verminderen, verbetering van toegankelijkheid in de fysieke omgeving en bevordering van gelijke kansen op in onderwijs en werkgelegenheid. Een inclusieve samenleving vraagt om inspanningen van iedereen, in alle domeinen van het leven: inclusie is geen toestand maar een werkwoord.
We begrijpen volledig dat de uitdagingen waarmee mensen met een beperking geconfronteerd worden, uniek en divers zijn. Elke handicap brengt zijn eigen, specifieke behoeften met zich mee. Denk aan iemand die geboren is met een visuele beperking – zijn of haar behoeften verschillen fundamenteel van iemand die op latere leeftijd na een ongeluk verlamd raakt of iemand die leeft met een autismespectrumstoornis. Het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ons beleid recht doet aan deze diversiteit. Eén ding dat alle mensen met een beperking met elkaar verbindt, is de extra moeite die het kost om deel te nemen aan onze samenleving. Daarom is het cruciaal dat we ons inzetten om deze deelname makkelijker te maken.
Het is essentieel dat mensen met een handicap een leven van waardigheid kunnen leiden. We hebben door de jaren heen diverse ondersteuningssystemen opgebouwd die bijdragen aan het welzijn van mensen met een handicap, en hoewel deze initiatieven vaak waardevol zijn, blijven de procedures voor het verkrijgen van deze ondersteuning te ingewikkeld en te langdurig. Bovendien bereiken we niet altijd iedereen die we moeten bereiken. Het is ook een bekend probleem dat mensen meerdere loketten moeten passeren voor verschillende vormen van steun in hun dagelijkse leven. Daar willen we verandering in brengen. Wij streven naar een overheid die betrouwbaar is en de zaken vereenvoudigt, waardoor mensen met een handicap op de meest efficiënte wijze toegang krijgen tot de ondersteuning die ze nodig hebben. Dit betekent niet alleen financiële en materiële steun, maar ook passende zorg. Ons doel is om de weg naar ondersteuning helder en eenvoudig te maken, met een onmiskenbare transparantie en efficiëntie.
Personen met een handicap moeten gelijke kansen en mogelijkheden krijgen om deel te nemen aan alle aspecten van onze maatschappij. Te vaak worden ze nog geconfronteerd met vooroordelen en discriminatie. Zo blijkt uit onderzoek dat het louter vermelden van een handicap op een cv, de kansen van deze personen op een sollicitatiegesprek met meer dan de helft vermindert. Er is nood aan een ‘mindshift’ op onze arbeidsmarkt, maar ook in de media en bij uitbreiding in de hele samenleving, zodat personen met een handicap naar waarde geschat worden en een gelijke behandeling krijgen.
Vaak heeft iemand met een handicap nood aan een vorm van zorg en ondersteuning. cd&v respecteert de autonomie, eigen keuzes en waardigheid van personen met een handicap. Het gaat dus niet alleen over welke ondersteuning iemand nodig heeft maar ook hoe men die wil krijgen. Personen met een handicap moeten zelfstandig kunnen leven en zelf kunnen kiezen hoe ze hun leven willen leiden. Wie ondersteuning nodig heeft, staat niet buiten de maatschappij maar zit er middenin, of dat nu bij een zorgaanbieder is of thuis. De organisatie van de zorg moet volledig vertrekken vanuit dat besef.
In een inclusieve en zorgzame samenleving zorgen we voor elkaar, los van beperking of kwetsbaarheid. Zorg en ondersteuning betekenen niets zonder de belangeloze inzet van de vele mantelzorgers en vrijwilligers die zich dag in dag uit inzetten voor anderen. Of het nu gaat om ondersteuning bij een handicap, ouderdom of ziekte, hun rol is onmisbaar. Als maatschappij dragen we de verantwoordelijkheid om ook voor deze toegewijde individuen te zorgen. We moeten zorg dragen voor hen die zorg dragen voor anderen. Daarom bevatten onze voorstellen over mantelzorg concrete stappen binnen de domeinen gezondheid, ethiek en werk.
Personen met een handicap moeten de regie over hun eigen leven in handen hebben. Het principe ‘niets over ons zonder ons’ moet de leidraad zijn voor het toekomstige beleid. Wie een handicap heeft, moet ook kunnen deelnemen aan de besluitvorming en de kans krijgen om mee te denken en te beslissen over alle mogelijke aspecten die hun leven kunnen beïnvloeden.
Kernpunten
- Personen met een handicap moeten volledig kunnen deelnemen aan alle facetten van de samenleving, op een gelijke en inclusieve manier.
- Gelijke kansen voor en een gelijke behandeling van personen met een handicap, gaan niet alleen over het uitoefenen van rechten, maar ook over het erkennen van de rijkdom aan diversiteit en vaardigheden die mensen met een handicap met zich meebrengen voor de samenleving. Het is van cruciaal belang om een omgeving te creëren waarin iedereen, ongeacht hun capaciteiten, volledig kan bijdragen en deelnemen.
- Naast handicap-specifieke zorg en ondersteuning moeten personen met een handicap in de eerste plaats beroep kunnen doen op een inclusief regulier zorg- en ondersteuningsaanbod.
- Mensen die een persoonsvolgend budget aanvragen moeten op korte termijn een antwoord krijgen: ofwel krijgen ze een budget, ofwel worden ze begeleid naar andere zorg- en ondersteuningsvormen.
- We betrekken personen met een handicap en hun vertegenwoordigende organisaties en organen bij de volledige beleidsvorming, van de opmaak tot en met de evaluatie. Dit gebeurt structureel bij beleidsinitiatieven die een impact kunnen hebben op personen met een handicap.
- We hanteren een uniforme en eenduidige definitie van handicap, gebaseerd op de definitie in het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap, op de verschillende bestuursniveaus. Een erkenning van een handicap op het ene niveau, moet leiden tot een automatische erkenning van die handicap op de andere bevoegdheidsniveaus.
- We openen een zorgloket waar personen met een handicap terechtkunnen, om op een eenvoudige manier informatie te verkrijgen over de zorg- en ondersteuningsmogelijkheden waarop ze beroep kunnen doen.
- We voorzien meer flexibele cumulatiemogelijkheden om de inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) te combineren met een inkomen uit arbeid. Op die manier verliezen mensen niet meteen hun volledige uitkering wanneer ze gaan werken.
- De integratietegemoetkoming moet worden toegekend los van het inkomen en de gezinssituatie van de betrokkene.
- Alle overheidscommunicatie (online en fysiek) moet een ‘Easy to Read and Understand’-versie bevatten (FALC).