Weinig thema’s zijn zo belangrijk voor de toekomst van onze planeet en van onze welvaart als energie. Energie ligt aan de basis van vele technologische ontwikkelingen die hebben bijgedragen tot het welvarende land en de sterke economie die we vandaag zijn. Onze energiebevoorrading toonde zich de voorbije jaren echter kwetsbaar. De verstoorde mondiale energiemarkt deed de energieprijzen tijdelijk stijgen tot ongeziene hoogtes. Het werd pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk we voor onze fossiele energiebevoorrading zijn van derde landen.
Strategische onafhankelijkheid moet voor ons opnieuw hoog op de agenda komen te staan. We moeten versneld een einde maken aan onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, vooral de Russische. Dat streven gaat onlosmakelijk samen met de ambitie om nog sneller over te schakelen op een klimaatneutrale energieproductie, verder in te zetten op energiebesparing en slimmer om te gaan met ons energiegebruik. We rekenen daarvoor in de eerste plaats op technologische innovatie. We blijven alert om te voorkomen dat onze huidige afhankelijkheid van fossiele energie niet simpelweg verandert in een nieuwe afhankelijkheid van essentiële grondstoffen en technologieën die nodig zijn voor de energietransitie.
De energietransitie kan niet los gezien worden van het klimaatvraagstuk. De Klimaatconferentie van Parijs blijft wat dat betreft het uitgangspunt. Er bestaat geen enkele wetenschappelijke discussie meer over het feit dat ons fossiele energieverbruik in grote mate verantwoordelijk is voor de klimaatopwarming. We beseffen dat de tijd dringt om de ergste gevolgen van de klimaatontregeling nog te vermijden. We zijn niet fatalistisch, maar hoopvol: het is nog niet te laat. Als de energie- en klimaattransitie op een goede manier wordt vormgegeven, is ze een opportuniteit, niet alleen voor onze economie, maar voor de hele samenleving.
Groene economische groei zorgt, in tegenstelling tot het model van economische krimp (‘degrowth’), voor vooruitgang, welvaart en een beter leven voor iedereen. We zijn er dan ook van overtuigd dat innovatie en technologische vooruitgang onze beste kans zijn in de strijd tegen klimaatverandering. Om de concurrentiekracht van onze Europese economie veilig te stellen is het dan ook belangrijk dat Europa investeert in een sterke eigen ‘klimaatindustrie’. Die ambitie vergt aanzienlijke investeringen. Investeringen die alleen maar gerealiseerd kunnen worden in een stabiel regelgevend kader, met heldere doelstellingen, een breed draagvlak en een goede samenwerking tussen alle verantwoordelijke overheden.
Een louter exact wetenschappelijke benadering – met abstracte doelstellingen en vage begrippen als kostenefficiëntie en megatonnen CO2 – werkt volgens ons te beperkend en is te technocratisch. Het is bovendien onvoldoende om draagvlak mee te creëren. Daarom nemen we ook de menswetenschappelijke kant mee in beschouwing. Een onrealistische versnelling in ambities werkt averechts op de motivatie van mensen. Wij gaan uit van wat elke mens zelf kan ondernemen en wat mensen samen kunnen bereiken. De energie- en klimaattransitie is wat ons betreft daarom ook een sociaal vraagstuk. Niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden om evenveel bij te dragen in de strijd tegen klimaatverandering. De lusten en lasten van de klimaattransitie moeten eerlijk verdeeld worden, naar draagkracht en verantwoordelijkheden van mensen. We zijn extra waakzaam voor ondoordacht beleid dat de kloof in de samenleving groter maakt tussen burgers die bij machte zijn om deel te zijn van de transitie, en zij die daar enkel van kunnen dromen. Een logische keuze voor het klimaat moet voor ons ook een logische keuze voor ieders portemonnee worden: we willen ervoor zorgen dat klimaatvriendelijke oplossingen goedkoper worden dan hun fossiele alternatieven.
Kortom, de weg vooruit is voor ons een ambitieus energie- en klimaatbeleid met als ijkpunt een klimaatneutrale Europese samenleving in 2050 en gebaseerd op strategische onafhankelijkheid, technologische innovatie en vooruitgang voor iedereen. Verstandig groen, daar gaat cd&v voor. We hebben een positieve, hoopvolle blik op de toekomst en steunen nieuwe technologieën. We geloven in de positieve impact van de mens. Daarnaast vinden we dat de energietransitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar moet zijn, niemand mag achterlaten en vooruitgang moet creëren voor iedereen.
Kernpunten
- We sluiten geen enkele vorm van CO2-neutrale elektriciteitsproductie a priori uit. Een slimme combinatie van hernieuwbare én nucleaire energieproductie is voor ons de toekomst.
- We verlengen de levensduur van de nucleaire reactoren Doel 4 en Tihange 3 tot 2045 en bouwen in Vlaanderen tegen 2035 een werkend demonstratiemodel van een small modular reactor (SMR). Om SMR’s in te zetten voor de industriële elektriciteitsproductie willen we de wet van 2003 op de kernuitstap aanpassen.
- We benutten het potentieel voor wind- en zonne-energie in Vlaanderen en op de Noordzee zo goed mogelijk. We voorzien een stabiel steun- en investeringskader voor energieproductiecapaciteit, waarbij een garantiesysteem net voldoende steun biedt om rendabel te zijn, maar overwinsten door prijsstijgingen vermijdt. Aan steunengagementen uit het verleden raken we niet.
- We hervormen het sociaal tarief voor energie. We willen de toekenning niet meer uitsluitend koppelen aan sociale statuten, maar openstellen op basis van inkomenscriteria die degressief recht kunnen geven op het sociaal tarief.
- We maken elektrisch rijden en verwarmen met een warmtepomp betaalbaar voor de modale burger, door de prijsverhouding tussen elektriciteit en fossiele brandstoffen de klimaatimpact beter te laten reflecteren.
- We pakken de renovatie-uitdaging aan met een allesomvattend pakket van ruime renovatieleningen, inkomensafhankelijke premies en zorgvuldige ontzorging en trajectbegeleiding.
- We voorzien een gunstig, stabiel en toekomstbestendig investeringskader voor bedrijven die investeren in de klimaat- en energietransitie. We enten het Vlaamse en federale klimaatbeleid op het Europese klimaatbeleid, maar gaan daarbij niet verder dan de Europese lat (‘no goldplating’) wat betreft normering in domeinen waar dit een concurrentienadeel zou kunnen opleveren.
- We stimuleren en ondersteunen lokale besturen in de belangrijke rol die ze spelen op vlak en energie en klimaat, en beperken hun rapporteringsverplichtingen tot wat absoluut noodzakelijk is.
- Wij zorgen ervoor dat we onze koppositie op vlak van performant netbeheer kunnen behouden. Wij vinden dat Vlamingen mee moeten kunnen investeren in Fluvius en zo actief bijdragen aan de energietransitie.
- We gaan voor een sterkere Europese Energie Unie die inzet op energiezekerheid, een verdere integratie van de interne energiemarkt, het verhogen van de energie-efficiëntie, het koolstofarm maken van de economie en het ondersteunen van onderzoek en innovatie. Door het voeren van een assertieve en offensieve groene industriepolitiek streven we naar strategische autonomie op EU-niveau.
- We zetten klimaatadaptatie, de aanpassing van de omgeving aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering, hoog op de agenda. We plaatsen de bescherming van de mensen daarbij opnieuw centraal.