Vandaag werd, op voorstel van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, een Vlaams luchtbeleidsplan en een klimaatbeleidsplan goedgekeurd door de Vlaamse Regering.
Het luchtbeleidsplan heeft als belangrijkste doelstelling om de luchtkwaliteit in Vlaanderen tegen 2030 fors te verbeteren. Door dit ambitieus actieplan zal Vlaanderen blijven voldoen aan de Europese verplichtingen (richtlijn emissieplafonds en luchtkwaliteitsrichtlijn) voor een hele reeks parameters: fijn stof, NOx, zwavel en vluchtige stoffen. Bovendien mikt Vlaanderen op het behalen van de strengere advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Op het vlak van natuurbescherming (vermesting en verzuring) en het vermijden van ozonschade aan natuur en landbouwgewassen schroeft dit plan eveneens de doelstellingen op. Het meest opvallend gebeurt dat in het verkeer: voor de parameter NOx hanteert Vlaanderen voortaan 20 µg/m³ als norm en niet langer de huidige Europese norm van 40 µg/m³.
Joke Schauvliege: “De uitvoering van dit luchtbeleidsplan zal specifieke maatregelen vergen, onder andere van bedrijven, landbouwers en de bevolking. Met name in de mobiliteit (minder voertuigkilometers en properdere wagens), in de industrie (verdere stappen in zuiveringsprocessen), landbouw (efficiëntere luchtwassers bij stallen) en de gebouwenverwarming (properdere stooktoestellen, meer isolatie en dus minder verwarmingsbehoefte) zijn nog forse ingrepen nodig, willen wij de luchtkwaliteit significant verbeteren.”
Het plan legt ook de klemtoon op informeren, sensibiliseren en het gebruiken van gedragswetenschappen en bevat ook een luik handhaving van onder andere wagens (roetfilter) en bedrijfsinstallaties. Samenwerking met lokale besturen wordt hiervoor nog verder uitgebouwd. In de meest dichtbevolkte gebieden (kernen van steden en gemeenten) zullen doortastendere maatregelen mogelijk zijn, bijvoorbeeld de invoering van een lage-emissiezone of een ultralage-emissiezone. Die zullen op termijn enkel toegankelijk zijn voor zero-emissie voertuigen (elektrisch, hybride en waterstof).
Joke Schauvliege: “Dit luchtbeleidsplan vult het klimaatbeleidsplan aan, dat vandaag tevens werd goedgekeurd door de Vlaamse regering. Daarin worden maatregelen voorzien in dezelfde sectoren mobiliteit, gebouwen, industrie, landbouw, … maar dan vanuit een andere invalshoek.”
In het Klimaatbeleidsplan zet minister Schauvliege de lijnen uit voor energiebesparing, gebruik van properdere brandstoffen en reductie van CO2-uitstoot in de periode 2021-2030. De doelstelling is een reductie van 35% van de broeikasgasuitstoot tegen 2030 (referentiejaar: 2005). Vlaanderen sluit zich dus aan bij de doelstelling die de Europese Unie heeft vastgelegd voor heel België.
Alle sectoren en maatschappelijke domeinen formuleren hierin ambitieuze doelstellingen:
- Twee derde van de Vlaamse uitstoot is afkomstig uit de transport- en gebouwensector. Systeemveranderingen moeten daar zorgen voor een drastische vermindering. Het gaat bijvoorbeeld om meer en betere isolatie van gebouwen, meer renovaties bewerkstelligen, zorgen voor meer alternatieve brandstoffen in de plaats van de fossiele brandstoffen steenkool, stookolie, diesel en benzine, het vergroenen van het wagenpark, het beheersen van het aantal voertuigkilometers (en vooral het vermijden van onnodige gereden kilometers.
- Het klimaatbeleidsplan toont hoe de Vlaamse overheid zelf het voortouw kan nemen op het gebied van gebouwenbeheer en vergroenen van het wagenpark.
- De landbouw zal de methaanuitstoot of lachgasuitstoot beperken via betere voederrantsoenen van dieren, beter mestmanagement en minder uitstoot bij mestopslag, smartfarming, precisielandbouw, gebruik van aangepaste gewassen en teeltrotaties, en minder gebruik van kunstmest. Een verder verduurzaming van de visserij staat eveneens op het programma.
- De overheid zal de consument beter bewustmaken van duurzame voedingspatronen en voedselverspilling. Dat levert grote klimaatwinst op. De algemene trend van consumptiematiging voor vleesproducten vindt zijn oorsprong in die context. Een pakket maatregelen voor het afvalbeheer zullen de impact op het klimaat beperken. De uitbouw van de circulaire economie, die als streefdoel heeft om minder materialen te gebruiken en meer materialen te hergebruiken in plaats van te verbranden als afval, heeft dezelfde doelstelling.
- Daarnaast worden ook voorstellen gedaan over een klimaatvriendelijke fiscaliteit met de mogelijkheden tot koolstoftarifering en verschuiving van belastingen naar klimaatonvriendelijke productie en consumptie.
Beide plannen volgen nu een enigszins ander vervolgtraject:
De strategische adviesraden zullen een advies uitbrengen over het luchtkwaliteitsplan, dat ook in openbaar onderzoek zal gaan zodat een ruime consultatie plaatsvindt. De Vlaamse regering kan op basis van de resultaten van beide oefeningen voor het einde van het jaar een definitief luchtkwaliteitsplan vaststellen, zoals de Europese Unie vraagt.
De strategische adviesraden zullen ook een advies uitbrengen over het klimaatbeleidsplan. De tekst wordt de Nationale Klimaatcommissie als input voor een Belgisch Energie- en Klimaatplan, dat aan een openbaar onderzoek zal worden onderworpen. Dit Belgisch plan moet voor het einde van het jaar aan de Europese Unie worden bezorgd.
