De lokale besturen zijn de belangrijkste besturen van het land. Als politiek basisniveau genieten zij het grootste vertrouwen bij de burger. In het voorjaar van 2023 gaf 27% van de volwassen inwoners van het Vlaamse Gewest aan veel of heel veel vertrouwen te hebben in de lokale overheid. Het vertrouwen in de andere bestuursniveaus ligt lager. Bij de Europese overheid gaat het om 20%, bij de Vlaamse overheid om 17%, bij de provinciale overheid om 18% en bij de federale overheid om 15%.
Het grote vertrouwen dat de lokale besturen genieten, hoeft ook niet te verwonderen. Lokale besturen bieden houvast en herkenbaarheid en zij stellen dag na dag alles in het werk om de levenskwaliteit van hun inwoners te verhogen. Wanneer er zich problemen aandienen, springen zij in de bres en zetten alle mogelijke middelen in om een optimale dienstverlening te bieden, om mensen de hand te reiken en hen te helpen en te begeleiden. De onverdroten en gedreven aanpak door de lokale besturen in de aanpak van de coronapandemie is daar een sprekend voorbeeld van. Het is tevens een perfecte illustratie van het feit dat wat door de lokale besturen aangepakt wordt, ook goed aangepakt wordt.
De uitdagingen waar de lokale besturen mee geconfronteerd worden, zullen de komende jaren alleen maar toenemen. Het overgrote deel van de lokale besturen kent een steeds aangroeiende bevolking met alle uitdagingen die dat met zich meebrengt. Denk dan aan het voorzien van voldoende woongelegenheid, van voldoende plaatsen in de scholen, de grote behoeften inzake kinderopvang… Daarnaast is de bevolking ook in hoog tempo aan het vergrijzen, wat de lokale besturen verplicht om op een krachtige en gedreven manier tegemoet te komen aan de specifieke behoeften van een ouder wordende bevolking. En denk dan ook aan noodzakelijke investeringen in woonzorgcentra, dagcentra, thuiszorg… Ten slotte zijn er nog de alsmaar snellere digitalisering van de samenleving, de enorme uitdagingen die zich stellen op het vlak van het klimaatbeleid...
Om aan al die uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, zijn sterke lokale besturen nodig. Lokale besturen met meer bevoegdheden en meer armslag die, bevrijd van alle mogelijke betutteling en beschikkend over een eerlijke en toereikende financiering, in volle autonomie het beleid van de toekomst vorm kunnen geven.
Kernpunten
- cd&v wil geen Vlaanderen dat centraal bestuurd wordt. Taken die lokaal van aard zijn moeten door de lokale besturen kunnen opgenomen worden.
- Het Gemeentefonds moet hervormd worden waarbij de middelen verdeeld worden op basis van geactualiseerde criteria en de bestaande voorafnames moeten geleidelijk afgebouwd worden.
- Projectoproepen dienen gebundeld te worden in een voor de lokale besturen duidelijk en toegankelijk projectportaal.
- Cd&v verzet zich tegen verplichte fusies.
- Vrijwillige fusies moeten financieel ondersteund worden met een schuldovername die per inwoner gelijk is voor alle fusies met een maximum van 25 miljoen euro.
- De regio Halle-Vilvoorde moet erkend worden als centrumregio.
- De referentieregio’s mogen niet uitgroeien tot een bijkomend bestuursniveau met eigen bevoegdheden.
- De democratische controle vanuit de lokale overheden op de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden moet versterkt worden. Daartoe moet minstens voorzien worden in een centraal register van de samenwerkingsverbanden, moetend e agenda’s en de verslagen van de bestuursorganen automatisch ter beschikking gesteld worden van de raadsleden en moeten de gemeenteraden van aangesloten gemeenten de jaarrekeningen toegelicht krijgen.
- Behouden van de provincies als rechtstreeks verkozen intermediair bestuursniveau.
- De voorzitter van de gemeenteraad moet een raadslid zonder uitvoerend mandaat zijn.
- De burger moet betrokken worden bij de opbouw en de uitvoering van het beleid door middel van wijkbudgetten en co-creatie.
- De digitalisering van de dienstverlening moet gepaard gaan met de garantie dat mensen die niet digitaal vaardig zijn of die liever persoonlijk geholpen worden, steeds op een fysieke dienstverlening kunnen rekenen.
- Basisdiensten moeten voor iedereen bereikbaar zijn. Deze moeten ofwel lokaal aanwezig zijn ofwel met het openbaar vervoer bereikbaar zijn.
- Beklemtonen van het belang van de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen als verbindende factor in de samenleving.