In 2022 ondersteunde de Vlaamse overheid meer dan 100.000 mensen met een handicap. De vraag naar ondersteuning neemt ook steeds meer toe.
Minister Crevits is tevreden dat meer mensen ondersteuning krijgen door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Hiermee worden de afspraken en ambities van het zorginvesteringsplan ook nagekomen. Vandaag geven minister van Welzijn Hilde Crevits en James Van Casteren, administrateur-generaal van het VAPH, een toelichting in de commissie Welzijn over de uitvoering van het zorginvesteringsplan.
Elk jaar ondersteunt Vlaanderen meer mensen met een handicap. Het zorginvesteringsplan loopt volop en komt de engagementen na. Zeker voor personen met de hoogste zorgnoden, daar is de wachtlijst volledig weggewerkt. Maar we blijven ook zoeken naar verbeteringen en evalueren de procedures om mensen met een handicap ondersteuning aan te bieden. Zo werden onlangs richtlijnen rond de beoordelingscriteria voor de noodprocedure verbeterd zodat we meer mensen die zich in een noodsituatie bevinden een budget kunnen toekennen. Ik kijk ook uit naar de resultaten van de aanbevelingen rond de deelbudgetten die we gebruiken in prioriteitengroep 2.
Minister Hilde Crevits
Volgens James Van Casteren ondersteunt het VAPH steeds meer personen met een handicap op verschillende manieren:
Niet alleen het aantal persoonsvolgende budgetten is sterk gestegen. Op vier jaar tijd verdubbelde het aantal persoonlijke-assistentiebudgetten voor minderjarigen, en het aantal mensen met een (vermoeden van) handicap dat gebruik maakt van rechtstreeks toegankelijke hulp steeg met 10%. Ondersteuning van personen met een handicap is maatwerk. De investeringen van de Vlaamse Regering in de verschillende hulpvormen maken dat we met een uitgebreid aanbod een erg diverse doelgroep kunnen helpen.
Vandaag publiceert Statistiek Vlaanderen ook enkele belangrijke cijfers over ondersteuning van personen met een handicap. In 2022 werden 103.423 mensen met een handicap ondersteund door het VAPH. Eind 2022 waren er 45.350 gebruikers van hulpmiddelen, zoals communicatiehulpmiddelen, een trap- of tillift, een aangepaste auto of woning…
Rechtstreeks toegankelijke hulp
Daarnaast maakten 28.818 mensen met een (vermoeden van) handicap gebruik van rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). Dat is laagdrempelige ondersteuning in de vorm van begeleiding, dagopvang of verblijf voor volwassenen of minderjarigen die af en toe hulp nodig hebben. Het aantal mensen dat gebruikmaakt van RTH steeg tussen 2018 en 2022 met 10%. Ook in de nabije toekomst wordt nog een stijging verwacht, aangezien hier ook nog bijkomend 20 miljoen werd geïnvesteerd.
Op die manier kunnen we bijvoorbeeld meewerken aan inclusief onderwijs/kinderopvang. Want in 2022 maakten 1.079 jonge kinderen met een (vermoeden van) handicap die naar een gewone kinderopvang of kleuterschool gingen, gebruik van globale individuele ondersteuning. Dit is een laagdrempelige, snel inzetbare hulp. Een begeleider biedt daarbij ondersteuning in de kinderopvang of kleuterklas in de vorm van stimulatie, coaching, training en assistentie.
Minderjarigen
Minderjarigen met een handicap ontvangen persoonlijke-assistentiebudgetten (PAB), waarmee bijvoorbeeld een assistent kan worden betaald. Eind 2022 ontvingen 1.816 minderjarigen zo’n budget. Het aantal kinderen met zo’n budget neemt elk jaar toe, ten opzichte van 2018 verdubbelde dat aantal. Minderjarigen met een handicap worden in Vlaanderen ook ondersteund door multifunctionele centra (MFC’s). In 2022 boden MFC’s – die erkend en gesubsidieerd worden door het VAPH – flexibele hulp op maat aan 9.753 minderjarigen met een handicap. In 2021 ging het om 9.822 kinderen en jongeren.
Met de beslissing van de Vlaamse Regering eind maart in het actieplan jeugdhulp zetten we verder in op het toekennen van PAB’s en versterken we ook de MFC-werking. Deze centra dienen meer en meer ondersteuning te bieden aan jongeren met complexe problematieken.
Meerderjarigen
Meerderjarige personen met een handicap kunnen ook persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld krijgen door het VAPH. Zo’n budget op maat laat mensen met een handicap toe zelf keuzes te maken en hun zorg en ondersteuning te organiseren. Eind 2022 ondersteunde het VAPH 28.506 personen met een handicap op die manier.
Persoonsvolgende budgetten zijn op vijf jaar tijd met 18% gestegen, sinds de invoering van de persoonsvolgende financiering in 2017. Het gaat om sterke stijging ten opzichte van voorgaande jaren: op 31 december 2021 waren er 27.266 budgethouders, op 31 december 2020 waren dat er 25.399. In 2022 werden 3.412 nieuwe persoonlijke budgetten ter beschikking gesteld.
De stijging van afgelopen jaren is te danken aan het Zorginvesteringsplan. In 2022 kon het VAPH door een investering van 42 miljoen euro van de Vlaamse Regering in prioriteitengroep 1 een inhaalbeweging maken in de terbeschikkingstelling van zulke budgetten aan mensen met de meest dringende zorgvragen. Daardoor is de wachtlijst in prioriteitengroep 1 op dit moment volledig weggewerkt.
Maar ook de noden stijgen jaar na jaar, onder andere door de aangroei van de groep personen met een handicap. Eind december 2022 hebben 16.702 personen met een handicap een vraag voor (meer) ondersteuning. Daarvan heeft bijna 85% van hen al VAPH-ondersteuning en gaat het dus om een vraag naar meer of andere ondersteuning. Zoals een persoonsvolgend budget (34% of ongeveer 6.000 personen hebben al een budget, maar vragen een verhoging van hun budget), rechtstreeks toegankelijke hulp, hulpmiddelen en/of een zorgbudget van de Vlaamse sociale bescherming. Van de 6.172 personen met een ondersteuningsvraag in prioriteitengroep 2 gingen 1.100 mensen in 2022 op de mogelijkheid om al te starten met een deelbudget.
