Het klimaatdebat woedt volop. En dat is een goede zaak. CD&V geeft antwoorden; oplossingen waarbij iedereen moet meekunnen. Ecoparticipatie is daarbij cruciaal: we nemen maatregelen voor het klimaat met haalbare, betaalbare en aanvaardbare oplossingen.  Dat is de revolutie van de redelijkheid. Met concrete, realistische voorstellen gaan wij verder op de weg vooruit.

Joke Schauvliege leverde als Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw heel wat inspanningen voor een gezonde leefomgeving en een goed klimaat.  Het Vlaams gewest voert een actief beleid om de lokale en Vlaamse klimaatdoelstellingen te halen. Lokale projecten zijn daarbij erg belangrijk. Daarom investeerde Joke Schauvliege 12 miljoen euro in 80 lokale klimaatprojecten. Het gaat om projecten tussen de 10.000 en 250.000 euro die als doel hebben de Vlaamse en lokale klimaatdoelstellingen te bereiken. 
>> Meer info over de projectoproep

Opvallende projecten in CD&V-gemeenten: 

Stad Leuven: Uitbouw van 10 mobipunten 
De verduurzaming van mobiliteit is een prioriteit voor Leuven: mobiliteit staat in voor 24% van alle Leuvense uitstoot en is daarmee de tweede grootste bron van broeikasgassen in de stad. De stad Leuven wil daarom 10 ‘mobipunten’ inrichten. In de regio van Leuven zijn er  nog geen Mobipunten. Een aantal van deze mobipunten zal worden gerealiseerd in het kader van nieuwe stadsontwikkelingsprojecten (bv. Hertogensite, OCMW-site, Centrale Werkplaatsen, Vaartkom).
Met de mobipunten wordt ook bijgedragen tot een meer inclusieve mobiliteit.  Auto- en fietsdelen komt tegemoet aan het probleem van mobiliteitsarmoede en er zal ook oog zijn voor mensen met een beperking. Momenteel gebeurt 59% van alle verplaatsingen op Leuvens grondgebied met de auto. Tegen 2030 wil Leuven dat aandeel terugbrengen tot 39%. 

Stad Herentals: Politiecommissariaat en Kunstencampus
In het centrum van de stad Herentals staat een Belgacomgebouw uit 1968. Het stadsbestuur besliste dit gebouw aan te kopen om het te renoveren en de teken- en muziekacademie erin onder te brengen en het politiecommissariaat in dit gebouw te behouden. Gedurende het volledige traject staan verschillende doelstellingen centraal:

• Herbestemming van Belgacomgebouw tot eigentijdse Kunstencampus waarbij het politiecommissariaat ook in het gebouw blijft
• Streven naar modal shift: door de concentratie van nabijgelegen openbare en publieke functies zoals onderwijsinstellingen, bibliotheek en cultuurcentrum zal een wederzijdse versterking ontstaan. Bovenstaande functies liggen allen op wandelafstand van elkaar, het stadscentrum en het station. Bezoekers kunnen zich snel en gemakkelijk met de fiets of te voet verplaatsen. In het gebouw werden tevens ruime fietsenstallingen voorzien.
• Streven naar geringe impact op het milieu en duurzaam ruimtegebruik: door de bewuste keuze voor het herbestemmen van een bestaand gebouw wordt sloopafval uitgespaard. Bovendien moet er geen onbebouwde oppervlakte buiten de stadskern aangesproken worden waardoor er gestreefd wordt naar een duurzaam ruimtegebruik. 
• Het aanspreken van hernieuwbare en groene energievormen: zo zal er een uitgebreid fotovoltaïsch zonne-energiesysteem uitgebouwd worden. 
• De realisatie van een vooruitstrevend energetisch performant gebouw: tijdens het ontwerp werd er niet alleen voldaan aan de wettelijk opgelegde EPB-eisen, maar werd de uitdrukkelijke eis geformuleerd om het BEN-niveau te behalen. 

Warmte-Koude Opslag Basisschool De Kleine Wereld (gemeente Ravels)
Eind 2016 besloot de gemeente Ravels om de gemeentelijke basisschool “De kleine wereld” te vervangen door een volledige nieuwbouw. De gemeente Ravels wil de geplande gasgestookte verwarmingsinstallatie voor de nieuwe school vervangen door een warmtepomp gekoppeld aan ondiepe geothermie (meer bepaald: Warmte-Koude opslag.) Via deze installatie kan de rol van aardgas in de verwarminstallatie gedecimeerd worden.

Gemeente Kasterlee: Fietslease 
De gemeente wenst voor zijn medewerkers een fietslease-formule aan te bieden voor de woon-werkverplaatsingen met vrij gebruik van de fiets voor privégebruik. Binnen het leaseproject zal de gemeente als werkgever een deel van de maandelijkse leasekost financieren in ruil voor het engagement van de werknemer om minstens een vooraf bepaald aantal werkdagen de fiets te gebruiken voor de woon-werkverplaatsing. Het bestuur zal in de maandelijkse leasekost per fiets maximaal 25 euro op zich nemen en dit bedrag koppelen aan het percentage werkdagen per fiets.

De gemiddelde woon-werkafstand is 5,1 km waardoor de doelgroep perfect in aanmerking komt voor woon-werkverkeer met de (elektrische) fiets. Dit project wordt gekoppeld aan een interne communicatiecampagne rond duurzame mobiliteit met aandacht voor vele beleidsdomeinen zoals onder meer sport, gezondheid en welzijn op het werk.

Gemeente Hulshout: Energieaudits en begeleiding voor lokale ondernemingen 
Met dit project geeft de gemeente Hulshout een energiescan en gemeentelijke subsidie aan de lokale bedrijven om CO₂-besparende maatregelen uit te voeren. 45 bedrijven op het grondgebied kunnen profiteren van die maatregel. Dat is 23% van de ondernemingen op Hulshouts grondgebied. Om toch een zo hoog mogelijk rendement te behalen met dit project, moeten de ondernemingen wel een minimaal verbruik van 20 000 kWh/jaar aan elektriciteit aantonen of 50 000 kWh/jaar aan brandstof. Er wordt eveneens ingezet op sensibilisatie van bedrijven en bedrijfsleiders om verdere inspanningen te doen naar energie-efficiëntie toe.

Gemeente Schelle: Bebossing en aanleg Trage weg 
De afgelopen jaren investeerde de gemeente Schelle in de aankoop van 7 hectare grond aan de Tuinlei. Dat gebied zal de komende jaren ingericht worden om meerwaarde te creëren voor de inwoners van Schelle, lokale organisaties en voor het klimaat. Het zal tevens een aansluiting vormen op het bestaande Berrenheibos, dat de komende jaren zal worden uitgebreid en ruimte zal bieden voor natuur en recreatie. Het terrein krijgt verschillende invullingen, die elk met de grootste aandacht voor het klimaat gerealiseerd zullen worden. Er is nl. een luik rond bebossing en een luik dat de aanleg van een trage weg omvat. De combinatie van die twee luiken zorgen voor een klimaatproject met een groot bereik en doelpubliek. Het project past binnen de ambitie van gemeente Schelle om tegen 2020 klimaatneutraal te zijn en haar bos- en groenoppervlakte uit te breiden naar 70 hectare. De nieuwe trage weg fungeert als ontsluiting van de toekomstige Chirolokalen met het bestaande netwerk van fiets- en wandelpaden in Schelle en de omringende gemeenten.

Stad Genk: RENOBLOK
Er zijn verschillende redenen waarom appartementsgebouwen niet worden gerenoveerd, waardoor ze dreigen niet te voldoen aan de dakisolatie- en dubbelglasnorm. Het gaat om financiële drempels, gebrek aan technische kennis, de complexiteit van het proces en een beperkt aanbod vanuit de bouwsector en gerelateerde sectoren. Met het project RENOBLOK wil stad Genk deze uitdaging het hoofd bieden.

Ter verankering en opschaling zullen de leerlessen van het RENOBLOK project vanaf het begin verzameld worden en periodiek teruggekoppeld in een leertraject op maat van verschillende actoren. De focus zal liggen op 2 belangrijke doelgroepen: enerzijds de syndici en VME’s, anderzijds de professionele sector bestaande uit bouwfirma’s, architecten... Waar mogelijk zal samenwerking met sectorfederaties gezocht worden voor het opzetten van een opleidings- en/of leertraject. De doelstelling is tweeledig: 

• algemeen: het uitrollen van de integrale RENOBLOK ketenbenadering
• concreet: de renovatie van 8 appartemensgebouwen in Genk volgens de RENOBLOK aanpak in de periode 2019-2024

Stad Tongeren: Administratief Centrum Praetorium, Tongeren: energetische renovatie
De stad Tongeren wil een totaal  vernieuwend luchtbehandelingsconcept invoeren ter vervanging van de huidige energieverslindende installaties in het AC Praetorium (voormalig schoolgebouw/serre). Dit is een pilootproject dat later ook diensten kan bewijzen  voor de energetische renovatie van andere volumineuze gebouwen zoals concertgebouwen, sporthallen, schouwburgen, openbare dienstverleningsgebouwen, kinderopvangcentra…

Verduurzamen huurwoningen in Ham en Beringen (IGS HaBer)
Het project “verduurzamen van huurwoningen HaBer” behoudt het format van collectieve renovatie, maar wil het inzetten op een nieuwe doelgroep: eigenaars/verhuurders op de private huurmarkt. Doel is het uitvoeren van duurzame renovatiemaatregelen waardoor de deelnemende huurwoning beter presteren dan de minimale energetische normen van de Vlaamse Wooncode en minstens de normen behalen die verbonden zijn aan de premies van netbeheerders. Het project “Verduurzaming Huurwoningen in HaBer” is een testproject, dat nagaat of eigenaars/verhuurders met de juiste aanmoediging en onder de juiste voorwaarden kunnen aangemoedigd worden woningen te renoveren boven de minimale kwaliteitsnormen opgelegd via de Vlaamse Wooncode. 
Het project “Verduurzamen huurwoningen HaBer” bouwt verder op de inzichten van collectieve renovatieprojecten in Vlaanderen. Het project is makkelijk te repliceren door de bestaande uitvoerders van de projecten collectieve renovatie, waarbij de inzichten en ervaringen uit het project “Verduurzaming Huurwoningen HaBer” kunnen meegenomen worden.
IGS HaBer zal ook instaan voor het opstellen van een draaiboek dat het projectplan, de communicatiestrategie, de concrete begeleiding van de doelgroep verhuurders/eigenaars, de impact van rationele en andere argumenten en de invloed van het wetgevende kader en van bemiddelaars zoals immokantoren in aanmerking neemt.

Stad Damme: Damme e-mobiel
Een klassiek autodeelproject is in een plattelandsgemeente met 8 verschillende woonkernen niet haalbaar. Geen enkele organisatie zal dergelijk project opstarten omdat een intensief (en dus rendabel) gebruik van de deelauto’s niet gegarandeerd is.

Daarom koopt de stad zelf deelwagens aan. Doordat de medewerkers van de gemeentelijke diensten zelf (uitsluitend) deze deelwagens zullen gebruiken voor dienstverplaatsingen is een redelijk intensief gebruik van de wagens zeker. Daarnaast kunnen de deelwagens door alle inwoners van Damme gereserveerd worden voor eigen gebruik. Voor dit private gebruik wordt een billijke vergoeding gevraagd. Met de aankoop van 7 elektrische wagens in 3 woonkernen wordt een divers aanbod voorzien.

Gemeente Oostkamp: Naar een duurzaam en gedeeld gemeentelijk vervoerspark 
De gemeente Oostkamp wil een verouderd voertuigenpark omvormen tot een klimaatvriendelijker alternatief. Men wil de CO2-uitstoot maximaal beperken door meer in te zetten op de fiets, minder afstanden af te leggen, te investeren in een verjonging en vergroening van het wagenpark, dienstvergoedingen te schrappen en gebruik te maken van de Best Beschikbare Technieken. Concreet  gaat het over de aankoop van een aantal voertuigen (3 elektrische dienstwagens en 1 CNG-voertuig en 4 elektrische dienstfietsen) met bijhorende laadinfrastructuur. De elektrische wagens zullen worden geladen met groene stroom dankzij de plaatsing van zonnepanelen (project burgercoöperatie). Daarnaast worden ook infosessies en opleidingen voorzien voor het personeel. Er zal ook een gebruiks- en opvolgsysteem zijn.

Ook in andere gemeenten en op andere manieren werken we in CD&V-gemeenten aan het klimaat

Iedereen wil in een propere buurt wonen met voldoende zuivere lucht. En terecht. Heel wat van onze gemeenten en steden zijn daarom volop bezig de vervuiling een halt toe te roepen en fijnstof te verminderen zodat iedereen in een leefbare stad of gemeente kan wonen waar de lucht alleen maar beter wordt. Niet enkel voor onze generatie, maar ook voor de generaties die na ons komen.

Lees hier hoe onze gemeenten zelf het voortouw kunnen nemen voor een betere leefomgeving.

Burgers betrekken in Roeselare

De luchtkwaliteit aanpakken, begint lokaal. Bij jou in de buurt. Omdat een gezonde omgeving iedereen aanbelangt, worden de burgers in Roeselare betrokken bij het meten van de luchtkwaliteit. Vrijwilligers doen er met de fiets metingen doorheen de stad en met het lokaal meetnet ‘AiRSL’ kan iedereen eenvoudig en goedkoop de luchtkwaliteit meten aan zijn of haar gevel. Burgemeester Kris Declercq vertelt er meer over.

& Jullie maakten in Roeselare een actieplan op om fijnstof te verminderen en de luchtkwaliteit aan te pakken. Wanneer is dit ontstaan?

Kris Declercq: “Al enige jaren stelden we aan de twee meetstations in Roeselare vast dat er soms overschrijdingen waren van fijnstof. Daarom maakten we in 2011 een actieplan fijnstof op, onder andere samen met de bedrijven in de havenzone, waardoor er sinds 2013 geen overtredingen van de Europese norm meer werden vastgesteld. Maar ook op andere plaatsen in de stad vonden we het, door het vele autoverkeer, belangrijk om de luchtkwaliteit te meten. De nieuwe computersimulaties van de Vlaamse overheid toonden bovendien aan dat er nog knelpunten waren in binnenstedelijke gebieden.”

“Luchtkwaliteit is een belangrijke voorwaarde voor levenskwaliteit. Gezondheid moet voorop blijven staan in steeds groeiende steden.”

& Om de luchtkwaliteit aan te pakken, betrekken jullie de burgers. Zo ontwikkelden jullie het meetnet AiRSL. Wat houdt dit juist in?

Kris: “Vorig jaar al startten we met vrijwilligers om met de fiets metingen te doen, zowel in de winter tijdens de spitsuren als overdag tijdens de zomer. We namen ook de kosten op ons voor wie mee wou doen aan het project ‘Curieuzeneuzen’. Na een aantal workshops met enkele inwoners, ontstond het meetnet AiRSL. We ontwikkelden een meter waardoor iedereen eenvoudig en goedkoop de luchtkwaliteit kan meten aan zijn of haar gevel. Die wordt aan iedereen ter beschikking gesteld die het wenst. De betrokkenheid van de Roeselarenaars is belangrijk, omdat zij de eerste voelsprieten zijn om knelpunten te signaleren en zo ingrepen in de openbare ruimte voor te stellen.”

 & Zien jullie al verbeteringen in de luchtkwaliteit door jullie initiatieven?

Kris: “Sinds het fijnstof actieplan zijn er alvast geen overschrijdingen meer gebeurd, maar er is nog werk aan de winkel. Het draagvlak in de stad groeit ook om meer groen te voorzien, te investeren in bijvoorbeeld 100 kilometer nieuwe fietspaden in Roeselare en een ruimtelijk beleid uit te voeren waarbij we gesloten binnengebieden en pleinen opnieuw teruggeven aan de mensen. Daarom ontwikkelden we een klimaatactieplan waar de luchtkwaliteitsmaatregelen deel van uitmaken. We willen dit verder vormgeven als een echt luchtkwaliteitsplan voor de toekomst. Want iedereen die voor levenskwaliteit gaat, vindt luchtkwaliteit belangrijk. Wij dus zeker. Gezondheid moet voorop blijven staan in steeds groeiende steden. Zeker in schoolomgevingen of drukke knooppunten moeten we ingrijpende maatregelen durven nemen.”  

& Welke plannen hebben jullie in het vooruitzicht om de luchtkwaliteit nog meer te verbeteren in Roeselare?

Kris: “Onze plannen zijn een mix van maatregelen: er is niet enkel ons eigen lokaal meetnet – AiRSL – met onze inwoners, maar ook een mobiliteitsplan waarbij we meer investeren in goede en veilige fiets- en wandelinfrastructuur, een vergroening van de stad door ons groenplan met meer pleinen, openbare ruimte en een groot stadsrandbos. Daarnaast is er ons ruimtelijk beleid waarbij we ‘street canyons’ willen vermijden door het terug open maken van vandaag besloten binnengebieden met groene rustpunten. We legden de voorbije jaren ons warmtenet aan (de grootste ‘centrale verwarming’ van het land door het gebruik van verbrande afval) in de stad en naar nieuwe verkavelingen waardoor we investeren in duurzame energie, en dus minder fossiele brandstoffen.”

Ook in andere steden en gemeenten werken we aan een gezonde leefomgeving. Want een echte thuis gaat niet samen met een ongezonde en vuile buurt. 

Schoolstraten geven schoolomgevingen opnieuw zuurstof

De luchtkwaliteit in en rondom scholen wordt sterk bepaald door de drukte van het verkeer, de omgeving van de school en de afstand tot de straat. De grootste bron van vervuiling komt van het wegverkeer. De problematiek is niet enkel verbonden aan de schoolomgeving, maar gaat veel ruimer.

Om de luchtkwaliteit in de buurt van scholen te verbeteren, startte Hilde Crevits met ‘Paraat voor de Schoolstraat’. Een campagne waarmee ze zoveel mogelijk scholen (basis en secundair) en lokale besturen ertoe wil aanzetten om schoolstraten in te richten en uit te testen.

Bij een schoolstraat wordt de straat op bepaalde momenten afgesloten, waardoor het drukke verkeer aan het begin en einde van de schooldag wordt beperkt. Concreet gaat het dan om een halfuur voor tot een halfuur na de start en het einde van de schooldag.

“Het is belangrijk dat leerlingen in een gezonde omgeving naar school kunnen gaan. De luchtkwaliteit aan de schoolpoort is door het drukke verkeer aan het begin en einde van de schooldag al te vaak niet goed. Om werk te maken van een betere luchtkwaliteit in de schoolomgeving, worden scholen en besturen aangemoedigd om een schoolstraat in te voeren waar dat kan. Is dat niet mogelijk, dan kan men met kus-en-knuffelzones werken en met de stapspots. Op die manier vermijden we hoge pieken van stikstofdioxide vlak aan de schoolpoort en geven we scholen terug zuurstof.” – Hilde Crevits, Vlaams minister van Onderwijs en burgemeester van Torhout

>> Ontdek of jouw gemeente of stad een schoolstraat heeft op Paraat voor de Schoolstraat. 

Propere lucht voor elke Brusselaar

In Brussel maken Joris Poschet en Bianca Debaets met hun luchtplan werk van propere lucht voor elke Brusselaar. Zo focussen ze onder meer op groenschermen rond scholen en meer fietsenstallingen. Er is ook aandacht voor luchtmeesters en roetfilterfraude wordt hard aangepakt.

“Schoolomgevingen zijn de prioritaire zones waar de luchtkwaliteit verbeterd moet worden. Dit willen we doen door zoveel mogelijk doorgaand verkeer te weren aan de schoolpoorten en door te experimenteren met luchtzuiveraars aan de scholen. Mospanelen van enkele vierkante meter bijvoorbeeld volstaan om evenveel lucht te zuiveren en fijnstof op te slaan als 300 bomen. Daarnaast is een goede infrastructuur nodig om ervoor te zorgen dat kinderen met de fiets naar school gaan.  Voor elke fietser in Brussel moet er een fietsenstalling zijn. Want wie als kind fietst in Brussel, blijft ook op latere leeftijd fietsen.” - Joris Poschet, Vlaams parlementslid en Bianca Debaets, Brussels staatssecretaris

>> Lees hier hoe het volledige luchtplan eruitziet

Mobipunten in Deinze

Mobipunten zijn knooppunten voor verschillende vervoerswijzen op buurtniveau en bieden een alternatief voor de auto en files. Door duurzame alternatieven te stimuleren dragen ze ook bij aan een betere luchtkwaliteit in jouw stad of gemeente. Een Mobipunt bestaat uit verschillende parkeerplaatsen voor autodelen, een fietsparking en een nabije halte van openbaar vervoer. Het concept kan uitbereid worden met functies die het comfort verhogen, of andere behoeften in de buurt kunnen vervullen: lockers voor pakjes, WIFI-verbinding, fietsdeelpunt, openbare werkplekken, enz. Eerder dit jaar werd in Deinze - dé Fietsstad van 2018 - het eerste Mobipunt van Vlaanderen officieel geopend.

“Mobipunten maken mensen mobiel en brengen auto’s tot stilstand. Meer inzetten op deelauto’s en deelfietsen is de weg vooruit naar een meer duurzame toekomst. Het gebruik van elke deelauto vervangt tien individuele auto’s. Steden en gemeenten kunnen zo heel wat plaats winnen. Ons STOP-principe blijft in het toekomstig mobiliteitsbeleid de sleutel voor betere en duurzame mobiliteit. Eerst Stappers en Trappers, vervolgens Openbaar vervoer en pas in laatste instantie gemotoriseerd Persoonlijk vervoer.” - Jan Vermeulen, burgemeester van Deinze, Fietsstad 2018

>> Lees hier het volledige verhaal

Koning Fiets verovert Vlaanderen

Overal waar Koning Fiets de auto van de troon stoot, investeren we in een betere luchtkwaliteit voor iedereen. Daarom zetten onze mandatarissen zich in gemeenten en steden over heel Vlaanderen elke dag in om Koning Fiets de plaats te geven die hij verdient. Met tal van vernieuwende initiatieven moedigen ze fietsgebruik aan én proberen ze gevaarlijke punten in hun stad of gemeente in kaart te brengen en aan te pakken.

>> Ontdek hier tal van sterke lokale praktijkvoorbeelden waarmee je ook in jouw gemeente aan de slag kan.

Droomavond - Oostkamp

Oostkamp doet mee met het burgemeestersconvenant waarbij, samen met heel wat andere gemeenten en steden, afgesproken werd om de CO2-uitstoot tegen 2020 met 20% te verminderen. Tijdens de Droomavond was het verminderen van de CO2-uitstoot één van de drie thema's.

Deze avond zorgde er ook voor dat verschillende groepen inwoners samen kwamen en met elkaar overlegden. Dit zorgde voor een positieve dynamiek en resulteerde in tal van concrete projecten rond onder andere korte keten en groene energie waar de inwoners ook zelf mee aan de slag kunnen. Burgers zetten hierbij ook hun eigen expertise in. Op die manier vergroot ook het draagvlak bij de inwoners, zo kunnen we bruggen bouwen en samen tot resultaten komen.

Bottom-up wijkrenovatieproject Asse

"Voor de renovatie van enkele huurwoningen in een van onze wijken in Asse stelden we samen met de Sociale Verhuurmaatschappij Providentia een plan op. Door te kiezen voor een bottom-up aanpak ontstond er een grote dynamiek in de wijk met verschillende nieuwe ideeën en projecten. Ook de sociale cohesie werd bevorderd en er kwamen onverwachte cross-overs. Zo werden heel wat energiebesparende maatregelen doorgevoerd: stookinstallaties, dakisolatie en ramen en deuren werden vervangen. En enkele private eigenaars organiseerden een groepsaankoop voor spouwmuurisolatie.

Met behulp van drones maakten we foto’s van de woningen. Daarmee scanden we niet enkel de daken, maar ook de gevels en de muren. Het gebruik van de drone is niet alleen milieuvriendelijker, het levert ook nauwkeurigere foto’s op dan de klassieke luchtfotografie met vliegtuigen." - Burgemeester Koen Van Elsen

Windmolens en energiesnoeiers in Eeklo

In Eeklo konden mensen een aandeel kopen met een rendement van 6 procent. Nog belangrijker was dat ze elektriciteit kregen van de eigen windmolens. Daarnaast laat Eeklo samen met enkel deelgemeenten opgeleide vrijwilligers het energiegebruik van inwoners in kaart brengen.

Ze geven tips over hoe mensen hun huis beter kunnen isoleren of hoe ze kunnen snoeien in hun verbruik. We boeken daar enorme resultaten mee. Gezinnen verbruiken tot een derde minder energie. - Koen Loete