WAT

Samen met de inwoners van je gemeente, via dialoog en participatie, op zoek gaan naar concrete invulling voor het lokale fietsbeleid. Door organisatie van een Fietsparlement in je gemeente betrek je verschillende (nieuwe) doelgroepen bij je lokale werking, en activeer je de inwoners om mee te werken aan het lokale fietsbeleid.

WAAROM

>> Op lokaal niveau de omslag maken van Koning Auto naar Koning Fiets.

>> De lokale dialoog tussen inwoners en mandatarissen/CD&V op gang brengen over het gebruik van de fiets in de gemeente.

>> Draagvlak creëren voor lokaal fietsbeleid: geïnteresseerde en geëngageerde inwoners en bestuurders samen brengen om de fiets een stevigere plaats te geven in de gemeente en hen stimuleren om fietsambassadeur in de gemeente te zijn.

HOE

>> Het thema: Fiets is Koning!

Hoe ver staat het met jullie lokaal ‘Fiets is Koning’-verhaal? Zet een Fietsparlement op om met beleidsmakers en inwoners in dialoog te gaan, en de komende jaren dit verhaal verder uit te werken en waar te maken. Inventariseer de zwaktes en de sterktes van het lokale fietsbeleid: welke plaats krijgt de fiets op dit moment in de gemeente? Wat is de huidige stand van zaken?
Beslis of je een algemene dialoog wil opzetten, met het oog op een langere termijnaanpak (“Waar dromen wij van in onze gemeente mbt Koning Fiets?”) of als je meer specifiek over een zeer concrete situatie in dialoog wil gaan.

Het Fietsparlement kan verschillende invalshoeken hebben:

• Wat is een goed fietsbeleid?
• Wat stimuleert het fietsen?
• Waar is goede fietsinfrastructuur een noodzaak, waar kan het ook zonder?
• Wat is er nodig om meer mensen op de fiets te krijgen?
• Hoe stimuleren we werknemers of klanten om de fiets te nemen?
• Wat kan een gemeente samen doen met werkgevers en handelaars?
• Hoe geven we mensen die de fiets willen gebruiken een positieve ervaring mee?
• Waarin onderscheiden goede fietsgemeenten en -steden zich van andere?

>> Wie nodig je uit op het Fietsparlement?

Bepaal vooraf duidelijk wie je er bij wil hebben. Het doel is om samen een gemeenschappelijke toekomst te creëren waarbij de fiets de plaats krijgt die hij verdient. Iedereen die belang heeft bij die fietstoekomst moet aanwezig/vertegenwoordigd kunnen zijn. 

Loop hiervoor volgende categorieën af:

• Behoefte: voor wie zit er een behoefte in dit thema? Ouders, kinderen, socioculturele organisaties, fietsverenigingen, wielerclubs, lokale ondernemers, werkgevers…
• Informatie: wie zijn de ervaringsdeskundigen? Fietsersbond, Fietsberaad, scholen en oudercomités, jeugdbewegingen, wijkcomités… 
• Expertise: wie heeft de juiste informatie en inhoudelijke deskundigheid? Schepenen van Mobiliteit, Ruimtelijke Ordening, Sociale Zaken, parlementairen, mobiliteitsdeskundigen, VVSG…
• Autoriteit: wie kan beslissen rond dit thema? Schepencollege, gemeenteraad, bovenlokale autoriteiten…
• Middelen: wie kan materieel/financieel bijdragen? Schepencollege, investeerders, werkgevers…

Je hoeft niet uit elke categorie mensen uit te nodigen. Wie je uitnodigt hangt samen met wat je wil bereiken met het Fietsparlement. Loop wel alle categorieën af, zodat je niemand vergeet die noodzakelijk aanwezig moet zijn om je doel te kunnen bereiken. 

Zorg dat je je doelgroep effectief bereikt met je communicatie. Daarom is het belangrijk om in 360 graden te communiceren (zie verder).

>> Een goede voorbereiding is het halve werk

• Mandatarissen dienen maximaal betrokken te zijn en een actieve rol op te nemen in het Fietsparlement.
• Prik een datum voor het dialoogmoment. Voor een degelijke voorbereiding heb je 2 à 3 maanden nodig.
• Voorzie 2,5 à 3 uur. Hou rekening met de agenda’s van degenen die je op het dialoogmoment aanwezig wil hebben. Vergeet je mandataris(en) niet.
• Duid vooraf één of meerdere procesbegeleiders aan voor de dag zelf. Wie zal begeleiden en geeft de instructies? Welke rol nemen de afdelingsvoorzitter, de mandatarissen, de bestuursleden op tijdens het Fietsparlement?
• Leg een locatie vast waar het aangenaam en inspirerend werken is. Misschien heeft de plaatselijke fietshandelaar een geschikte ruimte om de dialoog te organiseren? Kan je samenwerken met een fietswerkplaats (sociale economie)? Denk na over de inkleding en opstelling van de ruimte. Zorg er voor dat je maximaal dialoog kan bewerkstelligen.
• Verzamel het nodige materiaal, zoals laptop, beamer, powerpoint achtergrondinfo …
• Voorzie pennen, stiften, flappen, post-its, papier… zodat deelnemers ideeën kunnen achterlaten, verslag kunnen nemen…

>> Bepaal hoe participatief je het Fietsparlement wil maken

Participatie geeft zuurstof. Mensen aanzetten tot ‘meedenken’ resulteert niet per se in consensus of besluiten, maar wel in een beter begrip van andere standpunten en beleid. Maak duidelijk aan de deelnemers dat het Fietsparlement in eerste instantie vooral hiervoor bedoeld is. Wees eerlijk en beloof geen zaken die je niet kan waarmaken. Het schepencollege of andere beslissers, investeerders hebben tenslotte het laatste woord.

Hou er rekening mee of je in meerderheid of in oppositie zit, en bedenk vandaar uit hoe ver je kan gaan in je dialoog. Wat kan je effectief vanuit je positie waarmaken? De participatieladder geeft weer welke niveaus van participatie je kan hanteren.

>> De inwoners prikkelen
Om de inwoners alvast warm te maken voor het Fietsparlement kan je via verschillende kanalen een aantal gespreksstarters lanceren:

• Koning Fiets in onze gemeente: wat zijn jouw voorstellen?
• Wat als fietsers evenveel plaats zouden innemen als auto’s?
• Iedereen koerst, maar niemand fietst.
• Mijn fietsdroom voor gemeente: ….
• Je kan die ook gebruiken tijdens het Fietsparlement zelf, om de dialoog op gang te brengen.

>> Fietsparlement: Draaiboek

Welkom

De voorzitter (of …) heet de deelnemers welkom en licht het opzet van het Fietsparlement toe.

“Als CD&V-afdeling willen wij ons engageren om bij te dragen aan de WIJ-samenleving. We geloven erin dat je een samenleving ‘samen’ maakt.

Vandaag zetten we het thema ‘Fiets is Koning’ in de kijker. Kiezen voor de fiets is kiezen voor beweging, het klimaat, snelheid, veiligheid en de mogelijkheid om vlot contact te leggen. Geen enkel ander vervoermiddel combineert zoveel voordelen. Om die reden wil CD&V de fiets de plaats geven waarop hij recht heeft : als koning van de weg. We hebben jou uitgenodigd om de
dialoog aan te gaan over dit thema, en samen te zoeken naar hoe we Fiets is Koning in …. in de toekomst kunnen waarmaken.”

De deelnemers worden uitgenodigd om aan de tafels te gaan zitten. Beslis vooraf of je mensen de vrije keuze laat wie bij wie gaat zitten. Als je dialoog aan de tafels maximaal wil bevorderen, zet dan mensen uit de verschillende belangengroepen door elkaar.

De dialoog

(20’) Kadering van het Fietsparlement en toelichting bij de discussievragen
Geef een stand van zaken van het fietsbeleid in je gemeente en wat eventuele toekomstige plannen zijn. Op die manier starten alle aanwezigen met dezelfde informatie. Geef kort de ruimte voor vragen ter verduidelijking (nog geen discussie). Lanceer de vragen – uitdagingen waarover je met de deelnemers in dialoog wil gaan.

(30’) Het Parlement
Deelnemers werken in groepjes. Laat elke groep een verslaggever en moderator aanduiden of laat dit doen door CD&V-bestuursleden en mandatarissen. CD&V-bestuursleden en mandatarissen kunnen ook mee aan een tafel schuiven om er over te
waken dat het proces goed loopt in de groep, te luisteren naar wat de deelnemers te zeggen hebben en waar ze van wakker liggen.

Enkele mogelijke vragen:

• Waar dromen wij van in onze gemeente met betrekking tot Koning Fiets?
• Wat is voor jou belangrijk met betrekking tot Fiets is Koning?
• Welke voorstellen zou jij doen om de fiets meer ruimte te geven in onze gemeente?

Elke groep probeert tot een 5-tal concrete voorstellen te komen.

(30’) Uitwisseling
Elke tafel presenteert haar voorstellen. Anderen aanwezig (aan de andere tafels) kunnen hier op reageren.

Stel hierbij volgende vragen:

• Is het voorstel duidelijk?
• Begrijpen we wat de groep er mee bedoelt?
• Kunnen we akkoord gaan met het voorstel? Waarom wel, waarom niet?
• Kan de groep die het voorstel ingediend heeft akkoord gaan met een bijsturing van het voorstel in deze of gene zin?
• Kan iedereen akkoord gaan met het voorstel zoals het er nu uit ziet?

Wanneer er tot een akkoord gekomen wordt, komt het voorstel op de flap ‘akkoord’. Wanneer het niet lukt – ook niet met nuanceringen – om tot een akkoord te komen, komt het voorstel op de flap ‘niet akkoord’.

Hou hierbij in het achterhoofd dat de dialoog het belangrijkste is in deze: door te dialogeren ontdekken mensen nuances, interpretaties… Het is een hele inspanning voor mensen om elkaar te leren begrijpen. Dit stimuleren vanuit het opzetten van een dialoogmoment is op zich al een resultaat!

(30’) Prioriteiten stellen
Je vertrekt nu van de lijst met de ‘akkoord’-items. Met de hele groep ga je kijken wat van die lijst ZEKER zou moeten gebeuren. Je maakt als het ware een prioriteitenlijst. Neem daarna één voor één de prioriteiten vast en stel daarbij de volgende vragen aan de groep:

• Wat zou hier precies mee moeten gebeuren?
• Wie kan daar een rol in spelen?
• Op welke termijn is dit haalbaar?
• Wie wil zich engageren?

Hou het realistisch en wees eerlijk. Als er voorstellen zijn waar jij als afdeling of gemeentebestuur niet mee weg kan (of mee weg wil), zeg dat dan ook. Aan het eind hou je een ‘to do’-lijst over, met daarbij wie zich waarvoor kan/wil engageren. Die lijst is ook belangrijk voor je afdeling en het gemeentebestuur voor verdere opvolging van de actiepunten.

(20’) Afronding
Het resultaat verdient een applaus. Bedank je deelnemers uitgebreid en laat hen voelen dat hun bijdrage gewaardeerd wordt.
Geef uitleg bij hoe je hen verder op de hoogte houdt of betrekt. Bied je deelnemers een hapje en een drankje als afsluiter. Op dat informeel moment kan je nog even doorbabbelen: hoe was het om deel te nemen, zijn we tevreden met het resultaat?

Nazorg

Hou je aan de gemaakte afspraken met de deelnemers. Neem op de eerstvolgende bestuursvergadering de ‘to do’-lijst op en spreek af wie wat opvolgt en op welke manier. Communiceer regelmatig over de stand van zaken van de actiepunten naar de deelnemers.