Naar schatting 378.000 kinderen in Vlaanderen groeien op bij een ouder met een psychisch of verslavingsprobleem. Ouderschap speelt voor deze ouders vaak een doorslaggevende rol in het herstelproces. Hulpverleners moeten dit dan ook bespreekbaar kunnen maken en bovendien de mogelijkheid hebben om eventuele onveiligheid van kinderen te detecteren en aan te pakken. Daarom stelt Jo Vandeurzen vandaag de ‘Kindreflex’ voor, een nieuw waakzaamheidsinstrument dat hulpverleners daarbij helpt.
Ouders met een psychisch of verslavingsprobleem maken zich vaak zorgen over de impact van hun eigen problematiek op het welzijn van hun kinderen. “Velen zijn vragende partij voor extra steun bij het vervullen van hun rol als moeder of vader, maar durven die behoefte niet altijd te verwoorden”, stelt Evelien Coppens van het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
Jo Vandeurzen stelt daarom de Kindreflex voor. Die moet hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg helpen om met een verruimde blik naar een volwassen cliënt te kijken, erkenning te geven aan hun rol als ouder en het welzijn van het kind op de voorgrond te zetten. De Kindreflex houdt zowel rekening met de sterktes van de ouders als met de kwetsbaarheid van kinderen.
Deze kinderen zijn extra kwetsbaar. Uit onderzoek blijkt dat minstens een derde van hen later zelf een ernstig en langdurig psychisch probleem ontwikkelt. Ook is het risico op onveiligheid van de kinderen groter wanneer een van de ouders een psychisch probleem heeft.” - Jo Vandeurzen
Introductie #Kindreflex aan vooravond #Dagvandekinderrechten. Hiermee gaan we aandacht verhogen bij #hulpverleners voor de #veiligheid van de kinderen die opgroeien bij ouder met psychische of verslavingsproblemen. Belang van #kind voorop. Infocampagne op https://t.co/h20zaQTFEf pic.twitter.com/bEjrg4RuAF
— Jo Vandeurzen (@JoVandeurzen) 18 november 2018
Wat is de Kindreflex?
Naar analogie van de Nederlandse Kindcheck werkte het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin in opdracht van Vandeurzen de Kindreflex uit. De tool, in de vorm van een 6-stappenplan, heeft twee doelstellingen. Enerzijds ondersteunt het de hulpverleners om in gesprek te gaan met de cliënt over zijn of haar ouderrol en het welzijn van de kinderen, anderzijds ondersteunt het hulpverleners om verontrustende gezinssituaties op te merken en eventuele hulp te bieden.
Het is in essentie een stappenplan dat uit zes stappen bestaat. De eerste drie stappen gebeuren bij elke cliënt en geven inzicht in het ouderschap en het ondersteunen van de kinderen. De drie vervolgstappen zijn situatiegebonden bij een vermoeden van onveiligheid:
- Stap 1: Voer gesprek over kinderen en ouderschap
- Stap 2: Peil naar veiligheid thuis en welzijn van kinderen
- Stap 3: Ondersteun cliënt in rol als ouder
- Stap 4: Ga verder na of er sprake is van verontrusting en bereidheid tot verandering
- Stap 5: Herstel veiligheid
- Stap 6: Betrek gemandateerde voorziening
Er zijn bij het stappenplan heel wat ondersteunende tools ontwikkeld zoals steekkaarten en vormingsmateriaal. De samenwerking met vele partners buiten de geestelijke gezondheidszorg toont ook aan hoe gekeken wordt over de grenzen heen van de administraties Zorg en Gezondheid, Kind en Gezin, Jongerenwelzijn en Departement WVG.
De Vlaamse Kindreflex werd ontwikkeld in dialoog met diverse betrokkenen en sluit aan bij de ervaringen en de noden in de praktijk. We rekenen erop dat voorzieningen met het stappenplan aan de slag gaan en zo voor veel kinderen en ouders een verschil kunnen maken”, zegt onderzoekster Evelien Coppens.
Uitrol van de Kindreflex
Het Vlaamse Expertisecentrum Kindermishandeling zal de komende maanden de uitrol van de Kindreflex in goede banen leiden. De geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen kent in Vlaanderen zo’n 200 organisaties, die de komende maanden de Kindreflex in hun werking zullen introduceren.
Meer informatie over de infocampagne vind je op www.kindreflex.be.
