Elke dag vinden er twaalf letselongevallen plaats waarbij de chauffeur het hazenpad kiest. Reken je daarbij de ongevallen met blikschade, dan gaat het om meer dan 200 bestuurders die vluchtmisdrijf plegen. Per dag. Uit cijfers van CD&V-mobiliteitsexpert Jef Van den Bergh blijkt nu zwart op wit dat vluchten dikwijls andere verkeersmisdrijven verbergt. Met zijn actieplan lanceert het CD&V-Kamerlid een globaal pakket maatregelen om de onderliggende oorzaken van vluchtmisdrijf aan te pakken. “Door een efficiënte bestraffing en consequente opvolging van onderliggende verkeersmisdrijven, zal men minder snel geneigd zijn om dergelijke overtredingen te begaan, waardoor ook het aantal vluchtmisdrijven zal dalen.”, zegt Van den Bergh vastberaden. Hij werkt al sinds september aan het plan, in overleg met de diverse stakeholders op het terrein. Ook uit de hoorzittingen begin dit jaar – die de Kamer op zijn vraag organiseerde – kwamen interessante conclusies voort die het plan ondersteunen.
Vluchten om te verbergen
Vluchten na een ongeval, dat doe je niet. Bestuurders zijn wettelijk verplicht om ter plaatse te blijven. Nochtans blijft het probleem hardnekkig terugkeren. “Een groot deel van de verklaring ligt in de vaststelling dat chauffeurs vaak vluchten om andere verkeersmisdrijven te verbergen. Dat blijkt uit een analyse van opgevraagde criminaliteitscijfers waarbij we de koppeling maakten tussen veroordelingen voor vluchtmisdrijven én andere verkeersovertredingen.”, legt Van den Bergh uit. Onderstaande combinaties kwamen het vaakst voor.
A. Rijden onder invloed (5 vluchtmisdrijven/dag)
In 2013 pleegden elke dag vijf chauffeurs (1.989 op jaarbasis) vluchtmisdrijf terwijl ze onder invloed van alcohol of drugs waren. “Het staat als een paal boven water dat de pakkans verder omhoog moet. Het regeerakkoord spreekt de ambitie uit om één op drie bestuurders jaarlijks te controleren op alcohol of drugs. We zullen dit vanuit het parlement blijven opvolgen.”, legt Van den Bergh uit. Verder duidt het CD&V-parlementslid ook op een ruime toepassing van de speekseltest. “De methode van speekselanalyse is sneller en goedkoper dan een bloedtest om druggebruik te detecteren. We moeten de toepassing van deze tests uitbreiden en ruimer toepassen.”, licht de CD&V-volksvertegenwoordiger toe.
B. Rijden zonder verzekering (2 vluchtmisdrijven/dag)
724 veroordeelden voor vluchtmisdrijf kregen ook een straf voor rijden zonder geldig verzekeringsattest. Dat zijn er twee per dag. Men schat dat ongeveer 70.000 voertuigen zich onverzekerd op onze wegen verplaatsen, een reëel probleem en potentiële stimulans tot vluchtmisdrijf. Om dit aan te pakken, pleit Van den Bergh voor een databank waarin nummerplaten gelinkt worden aan de verzekering en het keuringsbewijs. "Door middel van ANPR-camera’s kan het rondrijden zonder verzekering of geldig attest efficiënter opgespoord worden.”, verduidelijkt hij.
C. Rijden zonder rijbewijs of tijdens een rijverbod (2 vluchtmisdrijven/dag)
Tot slot is ook het aantal chauffeurs dat vluchtmisdrijf pleegde en rondreed tijdens een rijverbod significant hoog: 284 bestuurders werden in 2013 voor beide feiten veroordeeld. 598 chauffeurs liepen tegen de lamp omdat ze geen (geldig) rijbewijs hadden. Van den Bergh ziet verscheidene mogelijkheden: “De uitrol van de Mercurius-databank kan niet meer op zich laten wachten. Deze databank zal voor politiediensten in realtime consulteerbaar zijn. Op dit moment kan een agent bijvoorbeeld niet zien of iemands rijbewijs ongeldig is, omdat het bijvoorbeeld tijdelijk ingetrokken werd of de persoon in kwestie een rijverbod heeft. Heel wat overtreders glippen zo door de mazen van het net omdat ze zomaar kunnen doorrijden bij een controle. Mercurius lost dit op. Door een eenvoudige scan van het rijbewijs kan de politie de geldigheid controleren.”. Verder pleit de CD&V-mobiliteitsexpert voor een koppeling van het MACH & REA/TPI-systeem, zodat politierechters alle eerdere veroordelingen van een bestuurder kunnen inkijken. De rechtbanken zijn vandaag immers niet altijd op de hoogte van uitgesproken verkeersovertredingen in een andere rechtbank omdat de informaticatoepassingen niet op elkaar zijn afgestemd. “De systemen moeten zo snel mogelijk compatibel worden, zodat de bevoegde magistraten op de hoogte zijn van alle eventuele eerdere veroordelingen. Ook de onmiddellijke inningen en schikkingen moeten meteen opgenomen worden. Op die manier kunnen rechters met voldoende achtergrondinformatie de dader een gepaste straf opleggen.”.
Uitbreiding van het straffenarsenaal
De strafmaat voor vluchtmisdrijf is de afgelopen 15 jaar vier maal verstrengd. Het aantal veroordeelden daalt echter niet. Door te investeren in het verhinderen van gelinkte verkeersovertredingen, kunnen we de problematiek hopelijk inperken. Op vlak van sanctionering doen we bijkomend nog de volgende voorstellen:
A. Verhoging van de maximumstraf
Voor zware probleembestuurders moet de maximale straf nog omhoog. “Wanneer een bestuurder vluchtmisdrijf pleegt in combinatie met andere overtredingen, moet er een regeling bestaan waarbij de straf zwaarder is dan de optelsom van de aparte straffen.”, vindt Van den Bergh.
B. Immobilisering en verbeurdverklaring van ieder voertuig
Van den Bergh diende ook een wetsvoorstel in dat het mogelijk maakt om het voertuig waarmee een zware overtreding werd begaan vaker in beslag te kunnen nemen. “Probleembestuurders ontspringen vandaag de dag vaak de dans omdat ze geen eigenaar zijn van het voertuig waarmee het misdrijf werd gepleegd. Die eigendomsvereiste is namelijk vereist voor de immobilisering of verbeurdverklaring. Politierechters zien met lede ogen aan dat de auto nog snel verkocht wordt. Ook het voertuig van een bestuurder van een bedrijfswagen kan nooit verbeurdverklaard worden. Het wetsvoorstel maakt daarom ook de veroordeling bij equivalent mogelijk. Aangezien er in beide gevallen geen wagen meer is om af te nemen, zal de waarde van de wagen betaald moeten worden.”, licht hij toe.
C. Wegwerken van hiaten in de regelgeving
Op sommige punten vertoont onze wetgeving nog heel wat hiaten. Van den Bergh slaagde erin het net al veel fijnmaziger te maken. Toch komen we vaak nog opmerkelijke situaties tegen. Zo kunnen politierechters tot op heden geen verval van recht op sturen uitspreken ten gevolge van het rondrijden met een begeleider zonder geldig rijbewijs. Ons wetsvoorstel maakt dit mogelijk.
D. Geen procedureslagen meer
We harmoniseren tot slot ook de verscheidene verjaringstermijnen op drie jaar, zodat procedureslagen om de verjaring uit te lokken niet meer tot straffeloosheid kunnen leiden.
Vluchten door een paniekreactie
Naast een delictuele reactie – de ingeving om door vluchtmisdrijf andere verkeersmisdrijven te verbergen – hebben heel wat mensen vaak ook een psychologische reactie van wegrijden uit angst of verwarring. Van den Bergh roept op om te investeren in sensibilisering en preventie. “Onze rijopleiding verdient minstens een actualisering. We moeten onze jongeren van in het begin meegeven wat er van bestuurders verwacht wordt bij een ongeval. Dat is nu te weinig het geval.”, zegt Van den Bergh. “Verder is onze Wegcode op sommige punten voor interpretatie vatbaar. Een herziening dringt zich op.”. Van den Bergh pleit tot slot om een ‘To Do-list na een ongeval’ op te nemen in het Europees aanrijdingsformulier.
Rijbewijs met punten: hoe lang nog?
Tijdens de hoorzittingen over vluchtmisdrijf begin dit jaar werd bevestigd dat het rijbewijs met punten een ideaal instrument is om hardleerse chauffeurs gepast aan te pakken. Volgens experten worden veelplegers vaak niet als recidivisten beschouwd omdat ze gedwee hun onmiddellijke inningen en minnelijke schikkingen betalen. “Het rijbewijs met punten is een manier om probleembestuurders die de boetes aan elkaar rijgen zonder hun gedrag aan te passen toch op hun verantwoordelijkheid te wijzen.”, merkt Van den Bergh op. “Door strafpunten te verzamelen kan een politierechter na verloop van tijd bijvoorbeeld wel een rijverbod uitspreken, ook al worden boetes braaf betaald. Er is echter ook een lerend element. Zo kan de bestuurder volgens dit systeem cursussen volgen en op die manier zijn of haar strafpunten kwijtschelden. Dit werkt responsabiliserend en verkleint de kans op recidive.”, legt Van den Bergh uit. “De wetteksten liggen er, nu nog de politieke moed.”, besluit hij.
Meer info
Jef Van den Bergh: 0473/74.83.16
