Sinds januari 2017 wordt de e-sigaret als gelijkwaardig beschouwd met gewone sigaretten. Dat betekent dat er dezelfde voorwaarden gelden betreffende reclame, etikettering en verkoop. Uit controles van de FOD Volksgezondheid blijkt dat de verkoopppunten van de e-sigaret in 57 procent van de gevallen niet in orde zijn met één of meerdere wettelijke vereisten. Op een jaar tijd werden 3.491 controles uitgevoerd, in 1.982 gevallen werden inbreuken vastgesteld. Het meest voorkomend zijn inbreuken betreffende de verkoop op afstand, etikettering en reclame, dat blijkt uit cijfers die CD&V-Kamerlid Els Van Hoof opvroeg bij minister van Volksgezondheid, Maggie De Block (Open VLD).
“De strengere wetgeving omtrent de e-sigaret was broodnodig. De e-sigaret mag roken niet leuk maken, noch een positief imago geven. Maar wetgeving moet natuurlijk ook nog omgezet worden in praktijk. Uit de cijfers blijkt dat bij meer dan de helft van de controles omtrent etikettering en verkoop inbreuken worden vastgesteld. Langs de ene kant is het positief dat de pakkans duidelijk hoog ligt en dat er consistent gecontroleerd wordt. Langs de andere kant is het door de cijfers duidelijk dat er nog werk aan de winkel is. Ten eerste door te sensibiliseren zodat alle uitbaters duidelijk op de hoogte zijn van de wetgeving. Ten tweede door zij die zich dan nog niet in regel stellen, te blijven controleren en te bestraffen.” - Kamerlid Els Van Hoof
De online verkoop van e-sigaretten was in 97 procent van de gevallen niet reglementair. Dat dit cijfer zo hoogt ligt komt doordat de online verkoop verboden is aan consumenten, dit kan enkel tussen bedrijven. Ten tweede was in 52 procent van de controles de etikettering van de e-sigaret niet in regel, bij inbreuken op de reclamevoorwaarden gaat het om een overtredingspercentage van 40 procent. Wel positief is het lage percentage inbreuken (2 procent) op de verkoop van e-sigaretten aan minderjarigen. De striktere reglementering zorgt helaas nog niet altijd voor een gedragswijziging bij de tabakshops.
Meeste inbreuken bij particuliere verkoop en in dampshops, minste in tankstations
Het is niet in de nachtwinkels of tankstations dat de meeste inbreuken werden vastgesteld, maar wel in de gespecialiseerde dampshops en tabakswinkels, dit terwijl net deze verkoopspunten het best op de hoogte zouden moeten zijn van de regelgeving. Zowel in de “vapeshops” als in gespecialiseerde tabakswinkels zijn bij 58 procent van de controles inbreuken vastgesteld. Bij tankstations gaat het om 26 procent, in de supermarkt en nachtwinkel om 36 procent. Bij particulieren die zelf e-sigaretten verkopen via internet was geen enkele controle in regel.
De e-sigaret kan enkel passen in een tabaksontmoedigingsbeleid, waarbij het mensen helpt om te stoppen met roken. Maar door de hype omtrent de ‘vapors’ en dampshops dreigt net het omgekeerde te gebeuren: mensen startten met roken door de e-sigaret of gebruikten het als middel om ook op plaatsen te roken waar een rookverbod geldt. Daarom nam ik in mijn resolutie op dat een strenger wetgevend kader nodig was.
Achtergrond regelgeving
Begin 2017 werd de Europese tabaksrichtlijn 2014/40/EU omgezet, waardoor de e-sigaret gelijk werd gesteld aan gewone tabaksproducten. Sindsdien gelden voor verkoopspunten dezelfde regels als bij de verkoop van gewone sigaretten. Deze wetgeving moet de e-sigaret minder aantrekkelijk maken. Zo is het verboden om de producten te verkopen aan -16jarigen of de producten op afstand te verkopen (bv. via internet) aan consumenten. Ook gelden er strikte regels op de samenstelling en de etikettering. Zo mag het nicotine-gehalte van de e-sigaret niet meer dan 20mg bedragen, moeten alle ingrediënten duidelijk vermeld worden en moet de boodschap ‘de nicotine in dit product is zeer verslavend. Het gebruik door niet-rokers is niet aangeraden’ op de 2 grootste oppervlaktes van de verpakking staan. Ook qua reclame zijn er strikte regels: in de verkoopspunten mogen bv. geen speciale presentaties zijn van de e-sigaretten om het product in het oog te doen springen, of mogen er geen afbeeldingen van de producten worden uitgestald.
