Een huis op maat in een warme, stimulerende buurt is een voorwaarde om thuis te kunnen komen. We creëren de nodige randvoorwaarden zodat senioren, gezinnen, jongeren, mensen met een beperking, alleenstaanden… kunnen beschikken over een kwalitatief, betaalbaar, voldoende uitgebreid en aan de hedendaagse energienormen aangepast aanbod aan huur- en koopwoningen in een aangename leefomgeving. We ondersteunen alle woonvormen. We maken werk van een evenwaardige huur- en koopmarkt.
Wonen in Vlaanderen en Brussel heeft nood aan een grondige herinterpretatie. Bij ongewijzigde voortzetting van het ‘trendscenario’ dreigen we een aantal gekende problemen te vergroten: dichtslibbende mobiliteit, buitenmaatse infrastructuurkosten (bv. wegenaanleg, riolering), hoog energieverbruik van te grote, verouderde en onvoldoende gekoppelde woonentiteiten, een omstreden ruimtelijke kwaliteit en minieme individuele buitenruimte.
In een transitie van het klassieke ‘verkavelingsdenken’ richting kleiner wonen met grotere buitenruimten, zien we dé manier om onze open ruimte te vrijwaren. Een dergelijke omslag vraagt tijd en een mentaliteitswijziging. We bewaken de keuzevrijheid, maar sturen in de juiste richting. Een verouderd en rigide stedenbouwkundig instrumentarium verhindert dat we snel kunnen inspelen op nieuwe trends en tendensen.
We zetten maximaal in op de nabijheid van werk, diensten en zorginstellingen, naargelang de specifieke noden en levensfase, rekening houdend met het toenemend aantal gezinstransities. De buurt is meer dan wonen alleen, meer dan een huis. De buurt is ook een thuis, een plek om zich te ontwikkelen, een plek waar mensen elkaar ontmoeten, met ruimte en voorzieningen voor alle generaties.
We bewaken het recht op menswaardig wonen voor iedereen in onze samenleving, ongeacht zijn of haar socio-economische status of afkomst. Discriminatie op de woonmarkt en huisjesmelkerij moeten altijd bestreden worden. We zagen en zien in diversiteit van wijken een pluspunt.
Onze woningmarkt is statisch georganiseerd. Dit legt een groeiende hypotheek op ons levenscomfort (rijtijden woon-werk, nabijheid diensten en zorgaanbod, aangepaste ruimte op maat van levensfase). Vanuit het beleid is lang vooral gefocust op eigendomsverwerving, vanuit de idee dat een eigen huis woonzekerheid en een belangrijk appeltje voor de dorst biedt. We vertrokken vanuit een eerder statische visie op wonen. Deze visie was geworteld in de maatschappelijke context van toen, waarbij men doorgaans één keer in zijn leven een huis bouwde of kocht. Logisch gevolg: we ondersteunden mensen om zo lang mogelijk in de eigen woning te blijven wonen.
Demografische evoluties nopen tot andere woonoplossingen. Er zijn meer alleenstaanden en eenoudergezinnen. Zij hebben beduidend minder een eigen woning in bezit. Er is een toename van het aantal gezinstransities, bijvoorbeeld door scheidingen en ‘herpartnering’. Dat brengt meer verhuisbewegingen en een grotere dynamiek op de markt met zich mee. Het aandeel 65-plussers zal toenemen van 18% van de totale bevolking in 2014 tot 25% in 2060. Een woonbeleid dat rekening houdt met deze groter wordende groep ouderen is nodig.
Er zijn enorme wachtlijsten voor toegang tot sociale woningen. De nood is groter dan het aanbod en het wordt een grote uitdaging de investeringen aan hetzelfde tempo te doen volgen, gelet op demografische evoluties. Hierdoor komen mensen die daar niet thuishoren terecht op de private huurmarkt. Gevolg: deze markt verzwakt. Daarnaast valt te verwachten dat nieuwkomers in onze samenleving de druk op de huurmarkt verder verhogen.
De private huurmarkt kampt met grote problemen. Vraag en aanbod zijn niet op elkaar afgestemd. Er is een gebrek aan goede private huurwoningen in het lagere marktsegment. Problemen van betaalbaarheid zijn er het grootst en het meest toegenomen. Ook qua aangepaste woningen en woonzekerheid scoort de private huurmarkt het slechtst. Toch gaat slechts 5% van de woningsubsidies hier naartoe.
