In het academiejaar 2020-2021 is het aantal studenten verpleegkunde gestegen met 7,2 % in vergelijking met vorig schooljaar. Zo zijn er dit jaar 15.041 studenten verpleegkunde, terwijl het er in 2019-2020 nog 14.029 waren. Het gaat om de grootste stijging sinds het schooljaar 2016-2017. Lon Holtzer, Zorgambassadeur van de Vlaamse overheid: ‘Het is positief dat de curve opnieuw een stijgend verloop kent, maar toch zullen er nog meer verpleegkundigen in de toekomst moeten afstuderen om aan de toenemende zorgnoden te voldoen.’
Het behoeft geen betoog dat de coronacrisis het belang van verpleeg- en zorgkundigen in de gezondheidszorg helemaal op scherp heeft gesteld. Vlaanderen nam reeds verschillende initiatieven om meer zorgverleners aan te trekken, bijvoorbeeld om zorg te dragen voor de patiënten en bewoners in de woonzorgcentra. Een professionele opleiding is hiervoor immers onontbeerlijk.
Heel veel mensen bleken ook bereid om in te springen: zo waren er 10.000 vrijwilligers en 19.000 (tijdelijk) werkzoekenden die zich hebben aangemeld op de websites www.helpdehelpers.be en www.VDAB.be/helpindezorg.be. De erg gewaardeerde ondersteuning die werd aangeboden via deze kanalen is voornamelijk ondersteuning van logistieke aard, zodat zorgverleners zich konden focussen op hun kernopdracht. Maar die kernopdracht – zorg verlenen en medisch-verpleegkundige opvolging van patiënten en bewoners – vraagt professionele scholing. Hoe graag we ook wilden, niemand kon zorgkundigen of verpleegkundigen toveren.
En toch heeft de coronacrisis heel veel in beweging gezet. Het aantal inschrijvingen in de opleidingen verpleegkunde is met 7,2% gestegen in vergelijking met vorig schooljaar. In totaal zijn er dit schooljaar 15.041 studenten ingeschreven in een opleiding verpleegkunde, verdeeld over de bacheloropleiding van 4 jaar en de 3-jarige HBO5-opleiding.
Opvallend is dat de gemiddelde leeftijd van de studenten stijgt. Dit wijst op een verhoogde instroom van de zogenaamde ‘zij-instromers’. Zowel 18-jarigen als mensen die aanvankelijk voor een andere carrière hebben gekozen, kiezen nu voor verpleegkunde of zorgkunde.
Het feit dat de studentenaantallen nu ferm stijgen, betekent dat de komende jaren het aantal afgestudeerden alleen maar zal toenemen. Dat is een goede zaak, want ondanks de gerealiseerde stijging zijn er nog steeds heel veel vacatures die ingevuld moeten worden. Als we naar de provinciale spreiding kijken, hebben Antwerpen en Oost-Vlaanderen de meest penibele situatie qua aantal openstaande vacatures, maar globaal gezien blijven in Vlaanderen zowel zorgkunde als verpleegkunde beroepen waar met absolute garantie een job tegenover staat. Zo waren er in de periode van november 2019 tot oktober 2020 3750 vacatures voor zorgkundigen en 8405 vacatures voor verpleegkundigen. Eind oktober bleven 710 vacatures voor zorgkundigen en 1619 vacatures voor verpleegkundigen oningevuld.
We moeten wel een kleine kanttekening maken: het aantal mannen dat kiest voor deze beroepen blijft te laag. Er mag dan wel in absolute aantallen een stijging zijn bij het aantal mannelijke zorgverleners, bij de geregistreerde zorgkundigen maken de mannen nog geen 8% uit van het geheel. Voor verpleegkunde is de situatie beter met 14% mannen, maar beide beroepen verdienen een herwaardering bij de mannelijke populatie. Wel verwacht Lon Holtzer met de uitrol van het sociaal akkoord beterschap: het akkoord maakt de loon- én arbeidsvoorwaarden om in de zorgsector te gaan werken alvast een pak aantrekkelijker.
Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Wouter Beke: "Het afgesloten sociaal akkoord zorgt voor meer loon, meer personeel en meer mentale veerkracht voor de huidige zorgverleners, die zo meer tijd krijgen voor hun patiënten en voor hun bewoners in de woonzorgsector. Het is positief dat de cijfers stijgen, maar er is meer nodig. Iedereen die een hart voor de zorg heeft, kan ik een opleiding als verpleegkundige aanraden. Jobzekerheid is gegarandeerd en iedereen die met zijn handen, hoofd en hart in de zorg werkt, is een rijkere mens."
