Een mantelzorger werkt hard. Elke dag opnieuw zorgen ze in alle stilte voor hun partner, kind, ouder, vriend of buur. Maar wat als de zorg voor je partner je plots overvalt? Hoe sla je je erdoor? En welke impact heeft het op jezelf, je partner en je familie? Martine (60) uit Brussel vertelt hoe ze liefdevol en met heel veel positieve kracht voor haar man Staf (85) zorgde toen hij kanker kreeg.
Martine trouwde 35 jaar geleden met Staf. Samen kregen ze twee kinderen: Deborah en Alexander. Het leeftijdsverschil van 25 jaar tussen Staf en Martine heeft hen nooit gedeerd. Integendeel. “Toen onze zoon Alexander geboren werd, ben ik thuis gebleven om voor hem te zorgen. Dat was normaal in die tijd. Wanneer Staf dan met pensioen ging, spoorde hij mij aan om terug te gaan werken. Voor mij een ideale uitlaatklep waar ik voldoende uitdagingen in vond. Terwijl ik ging werken, zorgde Staf voor de kinderen en het huishouden.”
Tot zijn 83ste kende Staf een zorgeloos leven. Hij hoefde nooit naar de dokter te gaan. Tot zijn gezondheid in 2015 plots minder was. En daar sta je dan, na de diagnose blaaskanker. “Dat was even schrikken. Vooral voor hem. Hij was altijd heel zelfstandig en onafhankelijk en ineens krijg je zo’n diagnose te horen. Ik heb hem bijgestaan en voor hem gezorgd bij elke stap die hij moest ondergaan. Op internet had ik al gelezen dat mensen met blaaskanker slechts enkele jaren te leven hebben. Gelukkig was het bij hem anders. Na een jaar tijd kon hij de ziekte volledig overwinnen. We waren ervan overtuigd dat we een mooie zomer tegemoet gingen. Tot hij een dringende heupoperatie moest ondergaan. Maar goed, na die kanker kon niets ons nog tegenhouden.”
Noodlot slaat toe
Toch sloeg het noodlot niet veel later terug toe. In mei 2017 waren de kankercellen terug aanwezig. En sloegen ze harder toe dan ooit. De diagnose was onverbiddelijk: longkanker met uitzaaiingen. “We waren daarvoor nog op een trouw van vrienden. Alle aanwezigen stoeften op onze Staf. ‘Ah Staf, wat zie je er goed uit’. De week nadien vond ik dat hij snel buiten adem was. Ik stuurde hem na lang tegenwerken naar de dokter. En ja, hij moest direct naar het ziekenhuis. Longkanker. Met uitzaaiingen. Bam, als je dat zo recht in je gezicht hoort, weet je dat heel zijn leven zou veranderen. Maar Staf was een grote optimist. Hij had die verdomde blaaskanker al overleefd, hij zou dit keer die longkanker ook wel te snel af zijn. Voor onze kinderen was dat niet altijd makkelijk. Op een bepaald moment zei onze dochter ‘ik wil afscheid kunnen nemen van papa’. Ze wisten dat hij zou sterven, en ze wilden zich al voorbereiden. Maar dat ging niet. Want hij was ervan overtuigd dat hij zou blijven leven. Van de dokters moesten we hem in de waan laten dat dit zo was, want die positiviteit en kracht zouden nog van pas komen.”
Zorgen, niet zonder zorgen
Al die tijd, vanaf de diagnose tot zijn overlijden, zorgde Martine voor haar man. Wassen, eten klaarmaken, eten geven, aankleden, overal met hem naar dokters of ziekenhuizen rijden. Het was Martine nooit te veel. “Sinds zijn blaaskanker reed Staf niet meer met de wagen. Ik was zijn privéchauffeur (lacht): van Brussel naar ons buitenverblijf, terug naar het ziekenhuis in Brussel. Of naar dat in Doornik toen hij in september van de trap donderde in ons buitenverblijf. Hij moest op dat moment uitrusten van de vele therapieën die hij al had gekregen. Toch kon hij het niet laten om mij een tas koffie aan bed te brengen, zoals hij al 30 jaar deed. Toen ik in de douche stond, glipte hij naar beneden om de koffie te halen, maar stapte ergens verkeerd en viel op zijn nek de trap af. In het ziekenhuis konden ze gelukkig geen breuken of bloedingen vaststellen. We keerden terug naar het ziekenhuis in Brussel, waar hij sindsdien bijna permanent moest blijven. Elke dag ging ik bij hem langs: vanaf de middag tot ’s avonds laat was ik daar. Ik deed heel wat verzorging. Het deed hem deugd dat ik er zoveel was, net als de kinderen en heel wat vrienden die langskwamen. Tot hij op een bepaald moment geen bezoek meer wou.”
Even later, begin januari, werd Staf overgebracht naar de palliatieve afdeling van het ziekenhuis. “We zijn er in een schitterende dienst terechtgekomen. M’n man begon op te fleuren. We spraken niet meer van chemo. Hij was niet meer in staat om dat te krijgen. Maar hij heeft er ook niet meer naar gevraagd. Tien dagen voor hij stierf vroeg hij aan de dokter ‘Hoe is het eigenlijk met mijn longen? Want ik moet nog in mijnen hof gaan werken’. De dokter zette dan de puntjes op de i over zijn situatie. Nadien was hij enorm prikkelbaar en depressief. Maar een dag later was dat alweer voorbij. De dag voor zijn dood belde hij nog al zijn vrienden op om afscheid te nemen. Hij deed zelfs nog een bestelling voor aardappelen en groenten (lacht). En een glaasje champagne dronken we ook. Zijn lievelingsdrank. Het enige wat hij nog binnenkreeg. Eten deed hij al een tijdje niet meer. Iedereen zei ons: ‘Kerstmis haalt hij niet’. Uiteindelijk haalde hij bijna Pasen. 13 maart 2018 namen we samen met de kinderen op een prachtige manier afscheid van hem bij ons thuis. Onze man, onze papa, onze Staf.”
Meer betekenen dan je denkt
“Tien jaar geleden had ik nooit gedacht dat ik zo veel voor hem zou kunnen betekenen en voor hem zou kunnen doen. Wie mantelzorger wordt, wordt als het ware verpleger. Je zorgt voor je partner alsof je nooit iets anders gedaan hebt. Dat verloopt heel normaal en is een evidentie. Je doet dat gewoon, omdat je elkaar graag ziet. Tot de voorlaatste dag wilde hij kort even rechtstaan. Wel zelfs dán hielp ik hem. Ook al duurde het een half uur voor hij uit zijn bed kwam en even lang voor hij er terug in lag. Je doet er alles voor om je partner het zo aangenaam mogelijk te maken, om te doen wat hij vraagt, ondanks die harde en vreselijke situatie. Hij heeft mij wel duizenden keren bedankt. En onze kinderen ook. Dat we er altijd waren voor hem. Het doet me deugd dat hij zo vreedzaam is kunnen gaan, ondanks die erge ziekte.”
“Aan iedereen die vroeg of laat mantelzorg op zich neemt, raad ik aan om indien mogelijk je goed te laten omringen en informeren. Buren, vrienden en familie op wie je kan rekenen en die je steunen, zijn zó belangrijk. Daarnaast konden we ook rekenen op een schitterende huisarts die op onverwachtse momenten thuis langskwam om te kijken hoe het ging met ons. Ook nu nog ga ik af en toe bij haar langs, gewoon om mijn verhaal te doen. Toen m’n man in het begin nog thuis was, zorgden we er ook voor dat er ’s morgens een verpleegster in huis was om hem te verzorgen. Ondertussen hield ik me bezig met ons huishouden alvorens ik ging werken. Gelukkig was mijn bazin heel breeddenkend en liet ze me toe om naar Staf te gaan zodra er iets was of hem tussendoor te bezoeken toen hij in het ziekenhuis lag.”
Positief naar de toekomst kijken
Martine denkt nog elke dag aan Staf. Toch is het niet evident om zijn verlies te plaatsen. “Hoe meer de tijd vooruit gaat, hoe meer ik hem mis. In het begin ben je met van alles bezig, maar nu ik terug mijn alledaagse leven heb opgenomen, voel ik het verdriet en de pijn toch meer. Wanneer ik nu op ons buitenverblijf ben, dan mis ik hem. Ik zie hem dan in gedachten door de tuin lopen en in de moestuin werken. Wanneer het goed weer is, vraag ik me af wat we nu samen zouden gedaan hebben. En op andere momenten denk ik dan weer: ‘verdorie, was hij hier nu maar geweest’. Maar goed, je moet verder. Voor jezelf, en voor de kinderen. En de mooie herinneringen, die blijven in mijn hart zitten. Voor altijd.”
Tijdens deze Dag van de Mantelzorg willen we graag enorm veel respect betuigen aan Martine en de vele andere mantelzorgers. Een welgemeende dankjewel voor jullie tomeloze inzet!
>> Ben je zelf mantelzorger of zoek je meer informatie over mantelzorg? Dan kan je terecht op de website www.mantelzorgers.be.
>> Je kan hier ook lezen hoe Jo Vandeurzen de samenwerking tussen mantelzorgers, professionele zorgverleners en de persoon met zorgnood nog beter laat verlopen.
