Vooral dochters en partners nemen mantelzorg op zich

Veel chronisch zieken, gehandicapten en zorgbehoevenden kunnen thuis, in de eigen omgeving blijven wonen dankzij de toegewijde zorg van mantelzorgers. In 2014 telde Vlaanderen maar liefst 142.471 mantelzorgers die ten dienste stonden van 120.798 hulpbehoevenden. Deze zorgbehoevenden worden het vaakst geholpen door hun echtgenoot/echtgenote of door hun dochter, dat blijkt uit cijfers die Vlaams volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers (CD&V) opvroeg bij Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen.
 
Onze maatschappij kent een stijgende zorgvraag en dus ook een stijgende nood aan zorgverstrekkers. Ook mantelzorgers horen daarbij. Sinds 2010 is het aantal mantelzorgers met ongeveer 5% gestegen. Het aantal zorgbehoevenden dat wordt geholpen door een mantelzorger steeg met bijna 7%. Sommige mantelzorgers nemen de zorg van meer dan één persoon op zich. “Mantelzorgers zijn broodnodig,” zegt Katrien Schryvers, “Zij helpen veel mensen om langer te kunnen blijven wonen daar waar men het liefst is, nl. thuis, in eigen omgeving.”
 

 


2010


2011


2012


2013


2014


aantal   unieke mantelzorgers


135.875


140.681


144.065


141.015


142.471


aantal   unieke zorgbehoevenden


114.018


118.562


121.859


120.355


120.798

Tabel: aantal unieke mantelzorgers en aantal unieke zorgbehoevenden
 
De registratie van het aantal mantelzorgers gebeurt in het kader van de Vlaamse Zorgverzekering. Per relatie zorgbehoevende-mantelzorger wordt een record aangemaakt. De meeste zorgbehoevenden ontvangen zorg van 1 mantelzorger. Er zijn echter ook zorgbehoevenden die het geluk hebben te worden omringd door 2, 3 of zelfs meer mantelzorgers.
 

mantelzorger/zorgbehoevende


2010


2011


2012


2013


2014


1   mantelzorger


91.217


95.410


98.588


98.300


97.749


2   mantelzorgers 


16.617


16.991


17.140


16.443


17.558


3   mantelzorgers


5.676


5.701


5.678


5.273


5.174


>3   mantelzorgers


508


460


453


339


317


Totaal


114.018


118.562


121.859


120.355


120.798

Tabel: aantal mantelzorgers per zorgbehoevende
 
Andersom kunnen mantelzorgers ook hulp bieden aan meer dan één zorgbehoevende. De meeste mantelzorgers verzorgen slechts 1 zorgbehoevende.
 

zorgbehoevende /mantelzorger


2010


2011


2012


2013


2014


1  zorgbehoevende


128.930


133.713


137.104


130.306


131.665


2 zorgbehoevenden


6.422


6.455


6.453


6.252


6.108


3 zorgbehoevenden


384


387


390


354


352


>3 zorgbehoevenden


126


116


112


108


92


Onbekend


 


 


 


3.995


4.254


Totaal


135.862


140.671


144.059


141.015


142.471

Tabel: aantal zorgbehoevenden per mantelzorger
 
De rol van mantelzorger wordt het vaakst (80,4% in 2014) opgenomen door iemand uit de familie. Meestal neemt een mantelzorger de zorg voor zijn of haar partner of echtgenote/echtgenoot op zich (29%). Ook (schoon)dochters laten zich als mantelzorger opmerken. 1 op 4 (25,7%) van de mantelzorgrelaties betreft een (schoon)dochter die de zorg op zich neemt voor haar moeder en/of vader. Ze doen daarmee beter dan hun broers, die dat doen in 12,2% van de gevallen.
 

Omschrijving relatie


2010


2011


2012


2013


2014


Echtgenoot/Echtgenote


36.019


38.460


40.363


39.532


40.523


Partner


2.359


2.512


2.759


2.709


2.916


(schoon)Moeder


7.877


8.438


9.060


9.330


9.759


(schoon)Vader


3.903


4.129


4.376


4.326


4.516


(schoon)Zus


3.549


3.779


3.968


3.983


3.967


(schoon)Broer


1.779


1.913


2.000


2.055


2.082


(schoon)Dochter


34.242


36.451


37.873


37.975


38.458


(schoon)Zoon


15.858


16.915


17.691


18.171


18.208


Buur


1.603


1.727


1.739


1.678


1.671


Onbekend/Andere


36.467


34.131


31.992


28.680


27.625


Totaal*


143.656


148.455


151.821


148.439


149.725

Tabel: aantal mantelzorgers* Mantelzorgers zorgen soms voor meerdere zorgbehoevenden

Leeftijdscategorie


2010


2011


2012


2013


2014


Onbekend


2.964


3.350


3.775


3.995


4.254


0-18


89


67


54


49


59


19-25


856


833


771


838


806


26-44


14.674


14.408


14.168


13.834


13.627


45-64


65.804


67.875


69.121


68.281


68.393


65-69


12.201


13.358


14.255


14.205


14.668


70-74


12.216


11.984


11.625


11.033


11.164


75-79


12.767


13.014


13.225


12.751


12.694


80-84


9.335


10.202


10.891


10.373


10.778


85-89


4.155


4.570


4.963


4.619


4.885


90-94


713


905


1.096


966


1.059


95-99


80


96


101


56


71


>   = 100


21


19


20


15


13


Totaal


135.875


140.681


144.065


141.015


142.471

Tabel: leeftijd mantelzorgers
 
CD&V is absoluut voorstander van een degelijke ondersteuning voor mantelzorgers. Het helpt veel mensen om langer te kunnen blijven wonen daar waar men het liefst is, nl. thuis, in eigen omgeving. “Centra voor kortverblijf kunnen hierin een rol spelen en tijdelijke opvang bieden wanneer mantelzorgers voor een korte periode niet beschikbaar zijn, bijv. omwille van vakantie of ziekte,” zegt Schryvers, “Anderzijds moeten mantelzorgers kunnen rekenen op kwaliteitsvolle vorming enerzijds en psychosociale ondersteuning anderzijds. Dat komt zowel de zorgbehoevende als de zorgverstrekker ten goede.” Eerder liet CD&V vicepremier Kris Peeters al weten te onderzoeken hoe een ongevallenverzekering mantelzorgers meer bescherming kan bieden. Schryvers dringt ook aan bij de Vlaamse minister van Welzijn om een systeem te ontwikkelen voor de registratie van minderjarige mantelzorgers, zodat ook deze doelgroep de nodige specifieke ondersteuning en begeleiding kan krijgen.