Vooral dochters en partners nemen mantelzorg op zich
18-05-2015
Veel chronisch zieken, gehandicapten en zorgbehoevenden kunnen thuis, in de eigen omgeving blijven wonen dankzij de toegewijde zorg van mantelzorgers. In 2014 telde Vlaanderen maar liefst 142.471 mantelzorgers die ten dienste stonden van 120.798 hulpbehoevenden. Deze zorgbehoevenden worden het vaakst geholpen door hun echtgenoot/echtgenote of door hun dochter, dat blijkt uit cijfers die Vlaams volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers (CD&V) opvroeg bij Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen.
Onze maatschappij kent een stijgende zorgvraag en dus ook een stijgende nood aan zorgverstrekkers. Ook mantelzorgers horen daarbij. Sinds 2010 is het aantal mantelzorgers met ongeveer 5% gestegen. Het aantal zorgbehoevenden dat wordt geholpen door een mantelzorger steeg met bijna 7%. Sommige mantelzorgers nemen de zorg van meer dan één persoon op zich. “Mantelzorgers zijn broodnodig,” zegt Katrien Schryvers, “Zij helpen veel mensen om langer te kunnen blijven wonen daar waar men het liefst is, nl. thuis, in eigen omgeving.”
2010
2011
2012
2013
2014
aantal unieke mantelzorgers
135.875
140.681
144.065
141.015
142.471
aantal unieke zorgbehoevenden
114.018
118.562
121.859
120.355
120.798
Tabel: aantal unieke mantelzorgers en aantal unieke zorgbehoevenden
De registratie van het aantal mantelzorgers gebeurt in het kader van de Vlaamse Zorgverzekering. Per relatie zorgbehoevende-mantelzorger wordt een record aangemaakt. De meeste zorgbehoevenden ontvangen zorg van 1 mantelzorger. Er zijn echter ook zorgbehoevenden die het geluk hebben te worden omringd door 2, 3 of zelfs meer mantelzorgers.
mantelzorger/zorgbehoevende
2010
2011
2012
2013
2014
1 mantelzorger
91.217
95.410
98.588
98.300
97.749
2 mantelzorgers
16.617
16.991
17.140
16.443
17.558
3 mantelzorgers
5.676
5.701
5.678
5.273
5.174
>3 mantelzorgers
508
460
453
339
317
Totaal
114.018
118.562
121.859
120.355
120.798
Tabel: aantal mantelzorgers per zorgbehoevende
Andersom kunnen mantelzorgers ook hulp bieden aan meer dan één zorgbehoevende. De meeste mantelzorgers verzorgen slechts 1 zorgbehoevende.
zorgbehoevende /mantelzorger
2010
2011
2012
2013
2014
1 zorgbehoevende
128.930
133.713
137.104
130.306
131.665
2 zorgbehoevenden
6.422
6.455
6.453
6.252
6.108
3 zorgbehoevenden
384
387
390
354
352
>3 zorgbehoevenden
126
116
112
108
92
Onbekend
3.995
4.254
Totaal
135.862
140.671
144.059
141.015
142.471
Tabel: aantal zorgbehoevenden per mantelzorger
De rol van mantelzorger wordt het vaakst (80,4% in 2014) opgenomen door iemand uit de familie. Meestal neemt een mantelzorger de zorg voor zijn of haar partner of echtgenote/echtgenoot op zich (29%). Ook (schoon)dochters laten zich als mantelzorger opmerken. 1 op 4 (25,7%) van de mantelzorgrelaties betreft een (schoon)dochter die de zorg op zich neemt voor haar moeder en/of vader. Ze doen daarmee beter dan hun broers, die dat doen in 12,2% van de gevallen.
Omschrijving relatie
2010
2011
2012
2013
2014
Echtgenoot/Echtgenote
36.019
38.460
40.363
39.532
40.523
Partner
2.359
2.512
2.759
2.709
2.916
(schoon)Moeder
7.877
8.438
9.060
9.330
9.759
(schoon)Vader
3.903
4.129
4.376
4.326
4.516
(schoon)Zus
3.549
3.779
3.968
3.983
3.967
(schoon)Broer
1.779
1.913
2.000
2.055
2.082
(schoon)Dochter
34.242
36.451
37.873
37.975
38.458
(schoon)Zoon
15.858
16.915
17.691
18.171
18.208
Buur
1.603
1.727
1.739
1.678
1.671
Onbekend/Andere
36.467
34.131
31.992
28.680
27.625
Totaal*
143.656
148.455
151.821
148.439
149.725
Tabel: aantal mantelzorgers* Mantelzorgers zorgen soms voor meerdere zorgbehoevenden
Leeftijdscategorie
2010
2011
2012
2013
2014
Onbekend
2.964
3.350
3.775
3.995
4.254
0-18
89
67
54
49
59
19-25
856
833
771
838
806
26-44
14.674
14.408
14.168
13.834
13.627
45-64
65.804
67.875
69.121
68.281
68.393
65-69
12.201
13.358
14.255
14.205
14.668
70-74
12.216
11.984
11.625
11.033
11.164
75-79
12.767
13.014
13.225
12.751
12.694
80-84
9.335
10.202
10.891
10.373
10.778
85-89
4.155
4.570
4.963
4.619
4.885
90-94
713
905
1.096
966
1.059
95-99
80
96
101
56
71
> = 100
21
19
20
15
13
Totaal
135.875
140.681
144.065
141.015
142.471
Tabel: leeftijd mantelzorgers
CD&V is absoluut voorstander van een degelijke ondersteuning voor mantelzorgers. Het helpt veel mensen om langer te kunnen blijven wonen daar waar men het liefst is, nl. thuis, in eigen omgeving. “Centra voor kortverblijf kunnen hierin een rol spelen en tijdelijke opvang bieden wanneer mantelzorgers voor een korte periode niet beschikbaar zijn, bijv. omwille van vakantie of ziekte,” zegt Schryvers, “Anderzijds moeten mantelzorgers kunnen rekenen op kwaliteitsvolle vorming enerzijds en psychosociale ondersteuning anderzijds. Dat komt zowel de zorgbehoevende als de zorgverstrekker ten goede.” Eerder liet CD&V vicepremier Kris Peeters al weten te onderzoeken hoe een ongevallenverzekering mantelzorgers meer bescherming kan bieden. Schryvers dringt ook aan bij de Vlaamse minister van Welzijn om een systeem te ontwikkelen voor de registratie van minderjarige mantelzorgers, zodat ook deze doelgroep de nodige specifieke ondersteuning en begeleiding kan krijgen.
