Vlaanderen wil erkenning en ondersteuning voor jonge mantelzorgers

Naar schatting 40.000 jongeren in Vlaanderen tussen 10 en 24 jaar dragen mee zorg voor hun zieke moeder of vader. Deze kinderen en jongeren hebben door het opnemen van deze zorgtaak niet alleen minder tijd om te spelen of hobby’s uit te oefenen, maar ook vaker problemen op school. Zij gaan minder onbezorgd door het leven dan velen van hun leeftijdsgenoten. In een voorstel van resolutie vragen Vlaamse volksvertegenwoordigers Katrien Schryvers (CD&V), Peter Persyn (N-VA) en Freya Saeys (Open VLD) erkenning en betere ondersteuning voor de jonge mantelzorgers.
 
Exacte cijfers over het aantal jongeren die de rol van mantelzorger opnemen zijn in Vlaanderen niet voorhanden. Volgens de registratie die sinds 2009 gebeurt, zou het in 2014 gaan om 59 jongeren tussen 0 en 18 jaar en 806 jongeren tussen 19 en 25 jaar. Uit cijfers van het NIS (Nationaal instituut voor de Statistiek) blijkt daarentegen dat 2,8 % van de kinderen tussen 0 en 12 jaar een moeder heeft met een slechte tot zeer slechte gezondheid en 2% een vader met een slechte tot zeer slechte gezondheid. Kind en Samenleving schat het aantal jonge mantelzorgers dan ook op zo’n 40.000.
 
Jonge mantelzorgers nemen mee zorgtaken op voor hun moeder of vader die chronisch ziek is of een handicap heeft. Ze staan in voor huishoudelijke taken en nemen soms zelfs gedeeltelijk de zorg op voor andere kinderen in het gezin. Doordat zo niet veel tijd overblijft om te spelen of om hobby’s uit te oefenen, heeft de mantelzorg invloed op hun hele (sociale) leven en ontwikkeling. Ook op school hebben deze jongeren te maken met problemen. Zo komen ze wel eens meer te laat, hebben ze een taak niet afgewerkt of kunnen ze niet mee op een meerdaagse uitstap.
 
Het Kinderrechtencommissariaat en Kind en Samenleving riepen in het verleden al meermaals op tot een gericht beleid voor deze doelgroep. Vlaams volksvertegenwoordigers Katrien Schryvers (CD&V), Peter Persyn (N-VA) en Freya Saeys (Open VLD) versterken deze oproep nu met een voorstel van resolutie: “Het is hoog tijd voor een specifieke aanpak op Vlaams niveau.”
 
De indieners vragen onder meer aandacht voor de actieve bijdrage van deze kinderen en jongeren aan onze samenleving. Hoe belastend en stigmatiserend het voor jongeren kan zijn om zelf zo jong zorg te moeten opnemen, ondervond hoofdindiener Katrien Schryvers (CD&V) als kind zelf. Ze groeide op in een gezin met een moeder die ernstig psychisch ziek was. “Dat er omwille van deze situatie nooit een klasgenootje op bezoek kon komen, dat je afspraken met leeftijdsgenoten herhaaldelijk moest afzeggen, dat je ’s morgens moe in de klas zat omwille van een crisissituatie ’s nachts … Al is het jaren geleden, ik weet nog goed hoe zwaar het kan zijn,” vertelt ze.
 
“Naast de erkenning van jonge mantelzorgers is het belangrijk werk te maken van een adequate registratie,” zegt Peter Persyn. “Ook vragen we om zorgverleners, onderwijsactoren en de jeugdsector te sensibiliseren omtrent de situatie, behoeften en perspectieven van jonge mantelzorgers,” vult Freya Saeys (Open VLD) aan.
 
“Verder is een flexibele houding van de schooldirectie en de leerkrachten t.a.v. jonge mantelzorgers nodig, alsook de aanstelling van leerkrachten die als aanspreekpunt voor de jongeren en als intermediair naar de collega’s kunnen optreden,” vindt Schryvers, “Het niet op tijd afleveren van een taak bijvoorbeeld, moet voor jonge mantelzorgers vaak in een heel ander perspectief geplaatst worden. Daarnaast kan de school de perfecte plaats zijn voor kinderen om hun verhaal te doen of informatie te krijgen. Het is van groot belang dat leerkrachten daarin zelf een actieve houding aannemen.”
 
Tot slot vragen de indieners aan de Vlaamse regering om bijzondere aandacht te ontwikkelen voor kinderen en jongeren met een ouder die kampt met psychische problemen en voor kinderen van ouders met afhankelijkheidsproblemen. “Belangrijk is om bij een ziekenhuis- of soortgelijke opname van deze ouders informatie te registeren over de aanwezigheid van kinderen en jongeren in het gezin. Door de registratie van deze gegevens kan later bij het ontslag de nodige ondersteuning gegeven worden,” verduidelijkt Persyn.
 
“Met de indiening van dit voorstel van resolutie zetten we een belangrijke eerste stap in de broodnodige erkenning en specifieke ondersteuning van jonge mantelzorgers,” besluit Saeys namens de indieners.