Kinderopvang was en is van groot belang tijdens de coronacrisis. Ouders kunnen blijven werken en hun kinderen naar hun vertrouwde omgeving in de opvang brengen. De compensatieregeling die vandaag van toepassing is, ondervangt enkel geïsoleerde situaties waarbij organisatoren van opvang verplicht moeten sluiten omwille van corona. Het Overlegcomité heeft op 26 november beslist om de coronamaatregelen opnieuw te verstrengen. Vlaams minister van Gezin Wouter Beke hervormt daarom de compensatieregeling in de kinderopvang: "De regeling die we nu hebben, is omwille van de nieuwe maatregelen niet meer werkbaar en we hebben dan ook beslist om die aan te passen. De nieuwe compensatieregeling zal op 1 december in werking treden."
Gezinnen worden wel niet gevraagd om hun kinderen thuis te houden, en dus moest er gezocht worden naar een nieuwe regeling die kan zorgen dat initiatieven ook aan een mindere bezetting open kunnen blijven. Omwille van die reden heeft de Vlaamse Regering beslist om de compensatieregeling aan te passen aan de actuele epidemiologische situatie.
Epidemiologische situatie
De kinderopvang en de scholen blijven open, terwijl telewerk vier dagen per week verplicht is. Toch nemen het aantal besmettingen op dit moment toe. De positiviteitsratio bij kinderen tussen de 0 en 9 jaar bedroeg 22%. In de week van 15 november was 4,1% van alle kinderopvanglocaties gesloten en vorige week was dat aantal al verdubbeld tot 8,5%. De stijging is bovendien allesbehalve afgetopt. De kinderopvang heeft dan ook geen inkomsten wanneer kinderen afwezig blijven. Daarnaast gaan ouders hun kinderen meteen halen na school, waardoor de buitenschoolse opvang geen inkomsten meer heeft.
Hervorming van de compensatieregeling
Vandaag kan men het huidige compensatiemechanisme gebruik maken als een (gedeeltelijke) sluiting van de opvang of een leefgroep noodzakelijk is omwille van quarantaine of besmetting van het personeel of als een burgemeester, in overleg met het agentschap Opgroeien, beslist om de doelgroep te beperken (en tijdelijk niet alle kinderen meer welkom zijn). In de buitenschoolse opvang kan het ook voor afwezige kinderen omwille van de sluiting van de school. Deze optie blijft nog steeds bestaan, maar de voorzieningen krijgen een bijkomende mogelijkheid om compensaties aan te vragen.
De Vlaamse Regering heeft beslist om nu ook de individuele afwezigheden te compenseren wanneer de opvang open blijft, en dit omwille van quarantaine of isolatie van een kind of een gezinslid omwille van corona. Voor de buitenschoolse opvang kan deze voortaan ook worden aangevraagd wanneer kinderen niet aanwezig zijn omwille van verplicht telewerk van de ouders. Ouders betalen niet voor afwezigheden en verliezen ook geen respijtdagen in geval van sluiting of doelgroepenbeperking.
Hoeveel bedraagt het compensatiemechanisme?
Opvang van baby’s en peuters zal in hun aanvraag voor deze compensatie moeten opgeven hoeveel afwezigheidsdagen omwille van quarantaine of isolatie er waren. De buitenschoolse opvang moet aangeven hoeveel lager de bezetting ligt dan 80%, en dan is compensatie mogelijk tot een gemiddeld referentiebezettingsniveau van 80%. De Vlaamse Regering heeft hiervoor in globo 3,2 miljoen euro uitgetrokken. Hiervan zal 2,2 miljoen euro voorzien zijn voor de kinderopvang en 1 miljoen voor de buitenschoolse opvang.
De compensatieregeling moet ertoe leiden dat de voorzieningen geen inkomsten missen, ook als er minder kinderen komen open kunnen blijven en hun personeel kunnen blijven betalen. In 2020 betaalde de Vlaamse regering 94,7 miljoen euro aan compensaties. Dit jaar staat de teller voorlopig op 37 miljoen euro. In totaal kreeg de kinderopvang al meer dan 130 miljoen euro aan compensaties om hen te helpen operationeel te kunnen blijven.
Eerder heeft Vlaanderen al beslist om de residentiële en niet-residentiële instellingen in het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een subsidie te geven voor de materiële kosten in de recente coronagolven en om een strategische stock aan beschermingsmateriaal aan te leggen. Het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) zal deze subsidie nog dit jaar uitbetalen. Ook de kinderopvang zal hier gebruik van kunnen maken en ontvangt daartoe van 12,30 euro per vergunde, erkende of geattesteerde plaats. De uitbetaling door VIPA gebeurt automatisch, en moet dus niet worden aangevraagd.
De coronapandemie en bijhorende maatregelen maken het voor organisatoren kinderopvang moeilijk om de vereiste minimale bezetting te halen of om voldoende voorrangsgroepen te bereiken. Daarom zal Opgroeien geen handhaving opstarten als de opvang niet voldoet aan deze subsidievoorwaarden in het jaar 2021. Ook in 2020 werd voor deze aanpak gekozen.
Vlaams minister van Gezin Wouter Beke: "Het is de logica zelve om deze compensatieregeling te voorzien, nu het aantal besmettingen in de samenleving toeneemt. Zelf ben ik ook een voorstander van het vaccineren van kinderen ouder dan 5 jaar. Die regeling moet ertoe leiden dat de scholen en de buitenschoolse opvang zoveel mogelijk kunnen openblijven. Ik wil alvast iedereen op het terrein oprecht bedanken voor de vele inspanningen die men elke dag opnieuw levert."
