Vlaamse leraren uit het lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs staan met het nodige zelfvertrouwen en geloof in eigen kunnen voor de klas. Een grote meerderheid is ook tevreden met hun job. Zo zou 8 op de 10 opnieuw voor het lerarenberoep kiezen. De Vlaamse leraar is dan ook sterk gemotiveerd in zijn of haar keuze voor het beroep. De mogelijkheid om de ontwikkeling van kinderen en jongeren te beïnvloeden en bij te dragen aan de samenleving vormt de belangrijkste motivatie.
Wel vindt slechts 30% van de leraren uit het lager onderwijs en een kwart uit de eerste graad secundair onderwijs dat het lerarenberoep een gewaardeerd beroep is in de samenleving. Het zijn enkele opvallende vaststellingen uit de ‘Teaching and Learning International Survey’ (TALIS) die vandaag door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) bekend werd gemaakt.
De ‘Teaching and Learning International Survey’ (TALIS) is een grootschalig internationaal vergelijkend onderwijsonderzoek georganiseerd door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Aan de hand van vragenlijsten worden leraren en schoolleiders bevraagd over tal van aspecten van hun werk en schoolomgeving. Zo verzamelt TALIS een schat aan informatie over o.a. de arbeidsomstandigheden, de tijdsbesteding in de klas, het schoolklimaat, de intrede in het lerarenberoep, de jobtevredenheid en de professionele ontwikkeling.
Vlaanderen nam aan elke ronde (2008, 2013, 2018) van TALIS deel. Net als in 2013 besloot Vlaanderen om ook voor deze editie naast de eerste graad van het secundair onderwijs, tevens het lager onderwijs te bevragen. De dataverzameling voor TALIS startte in Vlaanderen op 1 maart 2018 en eindigde op 30 april 2018. In het lager onderwijs namen 177 scholen en 2.665 leraren deel. In het secundair onderwijs ging het over 182 scholen en 3.118 leraren.
De Vlaamse leraar is jong, vrouwelijk en werkt in een diverse schoolcontext
In internationaal perspectief valt op dat Vlaanderen beschikt over een relatief jong lerarenkorps met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar in het lager en eerste graad van het secundair onderwijs. Ook is de vervrouwelijking van het lerarenberoep sterk uitgesproken. Dit zet zich echter niet door naar het aandeel vrouwelijke schoolleiders waar Vlaanderen voor het lager en het secundair onderwijs onder het Europees gemiddelde scoort.
Opvallend is de grote diversiteit van het leerlingenpubliek in de Vlaamse scholen. Zo toont TALIS dat de ‘gepercipieerde’ diversiteit sinds 2008 aan een sterk tempo is toegenomen. Vlaamse schoolleiders schatten vooral de aanwezigheid van leerlingen met een migratieachtergrond of thuistaal niet-Nederlands veel hoger in dan hun Europese collega’s.
In internationaal vergelijkend perspectief blijkt dat Vlaamse leraren en schoolleiders in het lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs vaker over een bachelor diploma beschikken en minder over een master diploma. Daartegenover staat wel dat Vlaamse leraren inhoudelijk sterker gevormd zijn. De formele opleiding zorgt ervoor dat Vlaamse leraren, vooral in de eerste graad secundair onderwijs zich ook beter voorbereid voelen dan het Europese gemiddelde.
Onze leraren geven met heel wat zelfvertrouwen les
Uit TALIS blijkt dat de Vlaamse leraar zowel in het lager als in het secundair onderwijs met heel wat zelfvertrouwen en geloof in eigen kunnen voor de klas staat. Ze geven op bijna elk domein van klasmanagement tot leerlingenbetrokkenheid en lespraktijken, vaker dan hun Europese collega’s, aan vertrouwen te hebben in hun eigen capaciteiten. Leraren zijn ook zeer tevreden over hun job. 8 op de 10 zou opnieuw voor het lerarenberoep kiezen. Wel gelooft slechts 30% van de leraren uit het lager onderwijs en een kwart uit de eerste graad secundair onderwijs dat het lerarenberoep een gewaardeerd beroep is in de samenleving. Vlaanderen scoort hiermee boven het internationaal gemiddelde maar voor de eerste graad van het secundair onderwijs gaat het wel over een daling van 20 procentpunten tegenover 2013.
Vlaamse klassen tellen opvallend minder leerlingen
Tijdens het onderzoek werden leraren ook gevraagd om het aantal leerlingen in hun klas aan te geven. In het lager onderwijs zitten er gemiddeld 19 leerlingen in een klas. In de eerste graad secundair onderwijs gaat het gemiddeld om 18 leerlingen. In internationaal vergelijkend perspectief tellen klassen in het lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs in Vlaanderen 4 leerlingen minder dan het Europees gemiddelde. Toch vinden Vlaamse leraren het investeren in kleinere klassen door het aanwerven van meer leraren een prioriteit.
Leraar kiest voor het beroep om samenleving te versterken
Vlaamse leraren zijn in het algemeen bijzonder sterk gemotiveerd in hun keuze voor het beroep. De mogelijkheid om de ontwikkeling van kinderen en jongeren te beïnvloeden en bij te dragen aan de samenleving vormt hun belangrijkste motivatie. Ook het betrouwbaar inkomen is een reden om voor het lerarenberoep te kiezen, evenals de geboden werkzekerheid en de stabiele loopbaan.
Vlaamse leraar positief over schoolklimaat
Vlaamse leraren zijn positief over de kwaliteit van de interpersoonlijke relaties tussen leraren onderling en tussen leraren en leerlingen op school. Toch rapporteren Vlaamse leraren uit de eerste graad secundair onderwijs meer problemen met discipline in de klas dan hun Europese collega’s. Leraren geven aan dat ze heel wat tijd verliezen met leerlingen die de les onderbreken, heel wat storend lawaai ervaren in de klas en langer moeten wachten voordat de leerlingen rustig worden aan het begin van de les.
Ook schoolleiders geven aan dat intimidatie of pesten onder leerlingen frequent voorkomt. Volgens 30% van de schoolleiders in het lager onderwijs en 4 op de 10 directieleden in de eerste graad secundair onderwijs komt dit minstens wekelijks voor. Dit staat in sterk contrast met het gemiddelde in de andere landen.
Hilde Crevits: “De TALIS-bevraging bij leraren en schoolleiders bevestigt nogmaals dat Vlaanderen beschikt over een lerarenkorps waar we trots op mogen zijn. Het zijn inhoudelijk sterk opgeleide leraren die in een diverser wordende maatschappij hun motivatie halen uit de ontwikkeling van kinderen en het beïnvloeden van jongeren om zo bij te dragen aan de samenleving. Ze staan met heel wat zelfvertrouwen voor de klas en zijn ook best tevreden over hun job. Ze zijn positief over het schoolklimaat al valt het wel op dat er meer lestijd wordt besteed aan ordehandhaving in de klas.”
Meer info: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/teaching-and-learning-international-survey-talis.
