Verlaag de energiefactuur in plaats van ze door te schuiven

De energiefactuur is een groeiende bezorgdheid voor vele gezinnen en bedrijven. Na de uitzonderlijk lage energieprijzen in 2020, kennen de elektriciteits- en aardgasprijzen sinds het derde kwartaal van 2021 een ongekende klim. Een combinatie van een grote wereldwijde vraag naar aardgas, slecht voorraadbeheer bij de energiehandelaars, een historisch hoge CO2-prijs en geopolitieke manoeuvres van Rusland liggen aan de basis van deze hausse. Een hogere energiefactuur voor de gezinnen, KMO’s en grote bedrijven is helaas het resultaat. Robrecht Bothuyne en Leen Dierick, Vlaams en federaal volksvertegenwoordiger voor CD&V roepen daarom op om de energiefactuur te verlagen in plaats van ze door te schuiven.

Burgers en bedrijven stellen hun hoop in de overheid om prijsstijgingen aan te pakken. Meer dan 45% van de elektriciteitsfactuur en 20% van de gasfactuur bestaat immers uit heffingen en btw. Hoewel de stijging te wijten is aan werking van de vrije markt, heeft de overheid dus enkele belangrijke hefbomen in handen. Het is dan ook hoog tijd om het principe van de energienorm, geïntroduceerd door CD&V en verankerd in beide regeerakkoorden, eindelijk om te zetten in effectieve maatregelen: bescherm de koopkracht van de gezinnen en concurrentiepositie van onze bedrijven door onze energieprijzen met die in de buurlanden te vergelijken, werk de niet te verantwoorden verschillen weg, en zorg er voor dat de energiefactuur door overheidsbeleid niet verder stijgt. Minister Tinne Van der Straeten beloofde om deze maand met voorstellen naar de regering te komen. Waar blijven ze?

We moeten ook nadenken over de spreiding van de lasten op onze energiefactuur. De elektriciteitsfactuur als verkapte belastingbrief blijven gebruiken is niet langer houdbaar en is een rem op de verduurzaming. Op termijn moeten de heffingen op elektriciteit worden afgebouwd en eerlijker gespreid worden over de andere energiebronnen, op basis van hun CO2-impact. Op die manier wordt elektrisch rijden en verwarmen met een warmtepomp ook haalbaar en betaalbaar voor de modale burger.

De sociale tarieven blijven noodzakelijk om de zwaksten in onze maatschappij te beschermen. Iedereen moet namelijk zonder zorgen in zijn basisenergiebehoeften (verwarming, koeling, koken,…) kunnen voorzien. Om de financiële gevolgen van de coronacrisis te beperken verdubbelde de federale regering terecht het aantal rechthebbenden op het sociaal tarief dit jaar tot meer dan één miljoen gezinnen. Een structurele interventie in de marktwerking om de energiefactuur van meer dan 1 op 5 gezinnen in België te verlichten is budgettair niet houdbaar, en bovendien geen efficiënte en gerichte besteding van overheidsmiddelen. Uiteraard verdienen mensen in energiearmoede de steun van het sociaal tarief, maar ook de hardwerkende middenklasse dient beschermd te worden tegen een hoogoplopende factuur. Het zijn namelijk zij die ook het benodigde extra budget van 176 miljoen euro betalen. We moeten de tijdelijke uitbreiding van het sociaal tarief dan ook op korte termijn terug afbouwen.

Beter is het om die middelen structureel te investeren in energiebesparingsmaatregelen, in de eerste plaats bij kwetsbare gezinnen. Een versterkte, eengemaakte renovatiepremie, ruime renteloze renovatieleningen, op lange termijn en voor iedereen, gekoppeld aan verregaande ontzorging zorgen voor een blijvend lagere energiefactuur én zijn goed voor het klimaat. Modellen waarbij energetische renovaties voorgefinancierd worden door derde partijen en vervolgens geleidelijk terugbetaald worden via de energiefactuur kunnen de renovatiedrempel verlagen. Als stok achter de deur kan een renovatieverplichting bij eigendomsoverdracht de prijzen van woningen drukken en tegelijk energiezuinige (huur)woningen toegankelijk maken voor meer mensen.

Zowel op vlak van betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid zijn de uitdagingen in het energiebeleid groot. De politiek moet hiervoor ook in eigen boezem kijken. "We roepen de federale en Vlaamse ministers van energie dan ook op om samen hun huiswerk te maken: zet de energienorm om in de praktijk, speel niet met onze bevoorradingszekerheid, maak werk van een ambitieus energierenovatiebeleid en voer een ambitieuze vergroening van de (para)fiscale energiefiscaliteit door", aldus Robrecht Bothuyne en Leen Dierick.

Voorzitter Joachim Coens wil de energiefactuur betaalbaar voor iedereen!

Voorzitter Joachim Coens vindt de uitbreiding van het sociaal tarief geen structurele maatregel. Joachim Coens: “De uitbreiding van het sociaal tarief helpt maar één groep. En dit terwijl de energiefactuur ook voor werkende mensen en gezinnen met een gemiddeld inkomen heel duur wordt. De aanpassing moet er ook voor hen komen. We hebben daarom met CD&V duidelijke voorstellen. Om te beginnen: voer de energienorm in! Die zorgt ervoor dat we onze energiefactuur vergelijken met de buurlanden. Stijgt ze sneller? Dan moet de overheid ingrijpen. CD&V liet dit opnemen in de regeerakkoorden, tijd om dit in de praktijk om te zetten, zo gaat iedereen erop vooruit! Naast de energienorm is het ook veel duurzamer om het sociaal tarief niet uit te breiden, maar in plaats daarvan dat geld te investeren in energiebesparende maatregelen voor alle mensen. Zo verbruiken ze minder energie en hebben ze dus minder kosten. Met deze maatregelen helpen we het klimaat, de mensen in armoede én de middenklasse."

Hervorming stroomfactuur 

Vice-eersteminister Vincent Van Peteghem werkt alvast aan een hervorming van de stroomfactuur en de invoering van de energienorm. Vandaag bepaalt de federale overheid twee delen van de stroomfactuur: de btw en de federale heffingen. “Een verlaging van het btw-tarief is momenteel niet aan de orde”, aldus Minister Van Peteghem. “Het zou een kost van bijna één miljard euro bedragen en het zou mensen niet aansporen duurzamer en zuiniger om te gaan met energie.”

De federale heffingen staan echter vast, waardoor de overheid daar momenteel niet zomaar invloed op heeft. “Door het geheel aan federale heffingen om te vormen tot één accijns, creëren we een instrument dat we kunnen sturen. Zo zullen we grote schommelingen in de elektriciteitsprijs kunnen afvlakken, en komen burgers niet voor verrassingen te staan.”

Om de omslag naar een toekomstgericht en duurzaam energiegebruik te maken werkt minister Van Peteghem op Europees niveau aan een akkoord om meer vervuilende energie extra te kunnen belasten. “Vandaag worden brandstoffen zoals kerosine bijna niet belast. Dat moet anders, willen we mensen motiveren om te kiezen voor de meest duurzame oplossing, elektriciteit, dan moet dat ook de goedkoopste optie zijn.”