Verherstraeten: “Deelstaten krijgen beslissende stem in nieuwe Senaat"

Te midden van de vele opinies die ons de jongste dagen over de ideale of gedroomde staatshervorming om de oren vliegen, zou men haast vergeten dat er ook een echte staatshervorming aan de gang is. Zij correspondeert misschien niet volledig met de ultieme wensdromen van hen die “alles” naar de deelstaten willen overhevelen, maar zet niettemin reële stappen naar een transparante staatsstructuur met meer beslissingskracht van de deelstaten.

Vandaag begint de Senaat aan de drastische hervorming van de eigen instelling. Deze opdracht, die door ongeveer alle politieke formaties sedert twintig jaar wordt gevraagd, is om twee redenen van belang.

Ten eerste is de zesde staatshervorming de eerste staatshervorming die het aantal beroepspolitici in de Wetstraat doet dalen. Bij de volgende federale verkiezingen zal er geen senaatslijst meer bestaan. Wanneer u in het voorjaar 2014 het kieshokje binnenwandelt, zal u daar geen kandidaat-senatoren meer op de lijsten vinden. Het ambt van de huidige veertig rechtstreeks verkozen senatoren wordt geschrapt en de Senaat als permanente parlementaire vergadering wordt afgeschaft. Wat overblijft, is een vergadering van 50 leden van de deelstaatparlementen, aangevuld met 10 gecoöpteerde (halftijdse) leden, die 8 keer per jaar zullen samenkomen. De totale loonkost voor senatoren zal terugvallen van ongeveer 8,5 miljoen euro per jaar naar ongeveer 600.000 euro per jaar. Ik heb vorig jaar verbaasd zitten kijken naar de eerder theatrale discussie over al dan niet 5% loonsvermindering voor de parlementsleden. Door de hervorming van de Senaat verdwijnen maar liefst 45 voltijdse Wetstraatpolitici. Dat schijnt toch mij de grootste besparing ooit op politiek personeel en in deze budgettair krappe tijden een duidelijk signaal aan de bevolking. Het neemt ook wind uit de zeilen van de verzuchting dat er in ons land gewoon té veel beroepspolitici actief zouden zijn.

Ten tweede kiest de nieuwe Senaat resoluut voor specialisatie: de Senaat gaat zich bezig houden met staatsstructuren en monarchie. De dagen van de Senaat als controleorgaan op de federale regering zijn geteld. Senatoren zullen ook geen parlementaire vragen meer kunnen stellen. De gevolgen van deze keuze voor specialisatie zijn niet min: voortaan wordt de Senaat dus een vergadering van deelstaatparlementairen die zich uitsluitend richten op de ontwikkeling van de federale staatsstructuren. Voor een goed begrip: de deelstaten krijgen – voor het eerst in de geschiedenis van ons land – een rechtstreekse en beslissende stem in wijzigingen aan de grondwet en de staatsstructuren.

Vanochtend start dus het traject dat in 2014, na de volgende federale verkiezingen, zal leiden tot een volledig nieuwe Senaat, waarbinnen de deelstaten de beslissingsmacht over grondwetswijzigingen hebben. Ik ben benieuwd welke politieke partijen zich daar vanochtend of de komende dagen en weken tegen zullen verzetten.

Servais Verherstraeten, Staatssecretaris voor Staatshervorming