Toekomstperspectieven Vlaamse melkveehouderij

“Welke toekomstperspectieven heeft de Vlaamse melkveehouderij in een mondiale volatiele markt?” was de vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Jos De Meyer aan minister van Landbouw Joke Schauvliege.
De Meyer situeerde eerst de problemen in de sector. Na een periode van goede melkprijzen daalden de prijzen op de zuivelmarkt in een razendsnel tempo.
De melkveehouderij wordt de laatste jaren gekenmerkt door een sterke concentratietendens: de veestapel nam immers minder snel af (-18,3% melkkoeien in België tussen 2000 en 2012) dan het aantal melkveebedrijven (-46,3% tussen 2000 en 2012). Daarnaast is de productiestijging opvallend: er wordt in België steeds meer melk geproduceerd (+22,5% tussen 2006 en 2013) met steeds minder koeien.
De melkopbrengsten maken, samen met de ontvangen premies, 90 % uit van de inkomsten van de melkveehouder. Aan de kostenzijde vormen de veevoeders de grootste component van de variabele kosten. De prijs van krachtvoeder is sinds 2006 met meer dan 60 % toegenomen in mei 2014, de samengestelde voederprijs met meer dan 80 %.
De Vlaamse zuivelbarometer schetst een somber beeld van de economische situatie in de melkveehouderij in het eerste kwartaal van 2015. De economische situatie van de melkveehouders is nu even benard als in de eerste helft van 2012. De opbrengsten zijn lager dan gemiddeld en de variabele kosten hoger dan gemiddeld.
De recente opbrengstdaling is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de sterke daling van de melkprijs: van 41,87 euro per 100 liter melk in december 2013 tot 29,2 euro per 100 liter melk in maart 2015.
Minister Schauvliege gaf toe dat de huidige marktsituatie niet gunstig is en dat in de EU de melkprijs daalde met 18 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Door de lagere prijzen is de EU wel zeer concurrentieel op de wereldmarkt en loopt de export in de eerste helft van 2015 goed.
“Specifiek voor de melkveehouderij hebben we het voorbije jaar eigenlijk vijf initiatieven genomen. Op basis van overleg met de zuivelsector zijn er maatregelen gevraagd aan de Europese Commissie, zoals een snelle activering van crisismaatregelen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB),” aldus Schauvliege.
De Belgische bedrijven hebben intussen steun gekregen voor 8522 ton boter in particuliere opslag.
Op aandringen van de lidstaten heeft de Europese Commissie in het najaar van 2014 beslist om 30 miljoen euro extra vrij te maken voor de promotie van die landbouwproducten. Specifiek voor zuivel hebben we in totaal 960.000 euro, waarvan de helft door de EU gefinancierd, toegewezen aan exportpromotie gericht op China, Singapore, Indonesië, de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië.
Er werden pogingen ondernomen om extra landingsmaatregelen te nemen voor het einde van de melkquota.
Het Belgische plafond werd met 76 miljoen liter overschreden. Aan de overschrijdende producenten kan wel een franchise of vrijstelling van 43.328 liter worden toegekend, wat gunstiger is dan we op voorhand hadden durven inschatten. De afrekeningen worden nu snel verwerkt door onze diensten en de voorschotten worden terugbetaald aan die landbouwers van wie er te veel werd geïnd.
Tijdens visiedagen treden landbouwvertegenwoordigers, zuivelindustrie, adviesbureaus, banken, experten en overheid met elkaar in gesprek en wordt constructief gezocht naar oplossingen voor actuele problemen en worden nieuwe strategieën uitgewerkt. Daarnaast zorgt de administratie ook voor een goede monitoring en analyse.
De perspectieven op lange termijn blijven wel gunstig. Er gebeuren ook heel wat investeringen in de sector. In de melkveebedrijven werd in de periode 2011-2013 voor 60 miljoen euro geïnvesteerd in de bouw en inrichting van melkveestallen. Marktkennis is bijzonder belangrijk. Bovendien wordt in een highlevelgroep gewerkt aan generieke maatregelen.
Fundamenteel, aldus Jos De Meyer, is dat we deze ondernemers melkveehouders sterker maken, hen beter inzicht bezorgen in de marktsituatie en de randvoorwaarden creëren voor een stabiel ondernemersklimaat. Hij verwees hierbij naar een uitspraak van Torsten Hemme, managing director van IFCN, op de algemene vergadering van Milcobel: “Elk jaar zullen we 20 miljard liter melk moeten produceren om aan de groeiende vraag in de wereld te voldoen.” Hij stelde dat groeien kan als er melk kan geproduceerd worden tegen minder dan
35 euro/100 kg.