Technologie en digitale innovatie staan centraal in de economische ontwikkelingen van vandaag. Heel wat apps die ons dagelijks leven en werken veranderen, worden ontwikkeld door kleine start-ups. In 2017 waren er 1.353 start-ups in België, goed voor een tewerkstelling van 10.349 jobs, waarvan 7.140 verbonden aan bedrijven in Vlaanderen. Dat bracht een recent onderzoek van het HIVA in samenwerking met technologiebedrijf Sirris aan het licht.
De studie keek niet alleen naar het aantal werknemers, maar had oog voor alle vormen van tewerkstelling rond deze bedrijven: de zaakvoerders en bestuurders, maar ook andere, meer flexibele vormen van tewerkstelling (freelancers, stages,...). De 1.353 tech start-ups in België tellen samen 3.223 loontrekkenden, naast 1.958 zelfstandigen (1.443 zaakvoerders en 515 bestuurders).
Op basis van het online platform LinkedIn identificeerden de auteurs daarnaast nog eens 5.168 extra medewerkers, waarvan 2.963 met werkplaats vanuit het buitenland.
Sterke concentratie in Brussel en Vlaanderen
Anno 2017 is 69% van de tech start-ups gevestigd in Vlaanderen, goed voor een totaal van 2.182 werknemers (of 68% van de 3.223 jobs als loontrekkende in België). Wanneer ook de zaakvoerders en flexibele medewerkers worden meegeteld, stijgt de tewerkstelling in Vlaanderen tot 7.140 mensen.
Nog eens 21% van de start-ups zijn gesitueerd in het Brussels Gewest. Dit is – kijkend naar het aantal start-ups per provincie - met 279 starters tussen 2010 en 2017 koploper, gevolgd door de provincie Oost-Vlaanderen met 249 starters en Antwerpen met 248 starters. Op vlak van tewerkstelling zien we een andere top 3: Oost-Vlaanderen is met 822 werknemers veruit de grootste, gevolgd door Antwerpen goed voor 579 werknemers en Brussel met 513 werknemers.
Gemiddeld genomen zijn de start-ups in Vlaanderen dus groter dan in Brussel, wat op een scale-up probleem voor deze ondernemingen wijst. Dat bracht een nieuw onderzoek van het HIVA van de KU Leuven, in samenwerking met het kenniscentrum van de technologieindustrie Sirris, in het kader van de VIONA-leerstoel ‘Arbeidsmarktdynamiek’ aan het licht.
Start-ups: een stedelijk fenomeen:
Start-ups blijken bovenal een stedelijk fenomeen. Brussel (als Hoofdstedelijk Gewest) is met zijn 279 starters tussen 2010 en 2017 nog steeds koploper. In diezelfde periode waren er 157 start-ups in Gent (goed voor 63% van alle start-ups in Oost-Vlaanderen) en 131 in Antwerpen (goed voor 53% van alle start-ups in de provincie Antwerpen).
Op vlak van tewerkstelling zien we opnieuw hetzelfde verhaal, Gent scoort het best met 636 werknemers wat een gemiddelde van 4 werknemers per start-up betekent (goed voor 77% van het totaal aantal werknemers van start-ups in Oost-Vlaanderen), gevolgd door Brussel met 513 werknemers en Antwerpen met 291 werknemers. Leuven volgt met 182 werknemers op een vierde plaats.
HealthTech als belangrijkste sector
De HealthTech sector (zorg en technologie) is de onmiskenbare leider in het Belgische start-up landschap. Dit valt te verklaren door evoluties als vergrijzing van de bevolking en de toename van chronische aandoeningen. Deze sector is goed voor 11.5% van alle tech start-ups en 16% van het aantal werknemers.
Wie is de werknemer van de tech start-up?
Indien we de loontrekkende tewerkstelling verder onder de loep nemen zien we dat 73% van de werknemers van tech start-ups mannelijk is (t.o.v. 57% binnen startende ondernemingen over alle sectoren heen). 79% is hoogopgeleid ten opzichte van 24% bij startende ondernemingen over alle sectoren heen. 91% werkt voltijds (t.o.v. 56% binnen startende ondernemingen over alle sectoren heen). De werknemers zijn ook zeer jong. 51% is jonger dan 30 jaar ten opzichte van 39% bij startende ondernemingen over alle sectoren heen, slechts 3% is ouder dan 50 jaar. 86% heeft de Belgische nationaliteit, 68% is van Belgische origine (t.o.v. 52% bij startende ondernemingen over alle sectoren heen).
Aanwervingen bij tech start-ups
De studie geeft bijkomend zicht op de nieuwste werknemers in de start-ups. De sterke groei van de start-ups wordt gereflecteerd in hun aanwervingsgedrag: voor de periode 2010-2017 ligt de instroom van nieuwe werknemers hoger dan de uitstroom. Voor de periode 2016-2017 zien we 571 ‘exits’ die ruimschoots gecompenseerd worden door 1.584 aanwervingen. Per 1.000 werknemers kwamen er 491 werknemers bij in de periode 2016-2017.
Ondanks de sterk mannelijk gerichte tewerkstelling zien we dat in de periode 2016-2017 30% van de aanwervingen een vrouw is. Dit is een groei van 4 procentpunt ten opzichte van de periode 2014-2015. De nieuwe jobs blijven overwegend voltijdse jobs. 50% van de aanwervingen betrof mensen die reeds een job hadden, 15% komt recht van de schoolbanken en slechts 6% uit de werkloosheid.
Vlaams minister van Werk, Economie en Innovatie Hilde Crevits: “Digitale technologieën hebben een enorm potentieel voor nieuw en innovatief ondernemerschap in Vlaanderen. Dat blijkt ook uit deze gegevens van HIVA en Sirris. Ik wil er als Vlaams minister voor Innovatie voor zorgen dat onze instrumenten om innovatie te ondersteunen optimaal toegankelijk zijn voor starters en kleine bedrijven. Het is goed om te zien dat het leeuwendeel van de tech start-ups in Vlaanderen gevestigd zijn. Door de innovatiekracht van tech start-ups te stimuleren willen we de economische impact van deze bedrijven vergroten en hun potentieel op het vlak van internationaliseren helpen valoriseren.”
Ludo Struyven en Tim Goesaert namens het onderzoeksteam HIVA-Sirris: “Tech start-ups blijken typisch een stedelijk fenomeen te zijn. Ondanks deze stedelijke concentratie kennen de verschillende tech sectoren een relatief grote geografische spreiding. Dit houdt het gevaar in van fragmentatie en te weinig specialisatie, en noopt tot een interstedelijke beleidsaanpak”.
Het rapport is te downloaden op www.dynamstat.be
Start-ups in de technologie- en de digitale sector zorgen voor ruim 7.100 jobs in Vlaanderen. Vaak staat de zorg centraal. Digitale technologieën hebben een groot potentieel voor nieuw & innovatief ondernemerschap. https://t.co/3W67GWM8hX
— Hilde Crevits (@crevits) December 12, 2019
