Momenteel zijn voedseloverschotten die worden geschonken aan voedselbanken, OCMW’s en sociale kruideniers vrijgesteld van btw, een positieve maatregel die kadert in de strijd tegen armoede. Jaarlijks blijft er echter ook om en bij de € 100 miljoen aan niet-voedingsmiddelen, zoals kledij en speelgoed, in de winkelrekken liggen.
“Omdat de meest behoevenden deze zaken absoluut kunnen gebruiken, is het daarom logisch dat we geen btw heffen wanneer bedrijven deze goederen kosteloos aanbieden aan sociale organisaties. Dat werkt ontmoedigend”, zeggen CD&V-Kamerleden Griet Smaers en Nahima Lanjri. Het wetsvoorstel hierover werd in januari mee ingediend door Roel Deseyn. Die wijziging van het btw-wetboek werd nu goedgekeurd in de Kamer.
Voedingsmiddelen
Wat een ongelofelijke zonde: eten dat weggegooid en vernietigd moet worden omdat het dreigt te vervallen. “Grootschalige voedselverspilling – 173 kg per Europeaan in 2012 – staat in schril contrast met mensen in armoede die maandelijks maar moeilijk de eindjes aan elkaar kunnen knopen”, lichten Smaers en Lanjri toe. Tot 2014 moesten Belgische bedrijven die voedingsmiddelen schonken btw betalen op die goederen . Bij vernietiging was en is dat nog steeds niet het geval.
De Belgische regering nam destijds op initiatief van toenmalig minister van Financiën Koen Geens (CD&V) de beslissing om niet langer btw te heffen op voedingsmiddelen die door bedrijven worden geschonken aan sociale organisaties die zich inzetten voor het leven van mensen in grote bestaansonzekerheid.
Smaers en Lanjri: “Het wegvallen van deze financiële drempel was een echte aanmoediging voor de commerciële sector en heeft er voor gezorgd dat bedrijven meer en meer voeding wegschonken aan het verenigingsleven.”.
Vanaf nu ook andere producten
Armoede vertakt zich helaas nog in andere aspecten van het leven. “Wie maar weinig middelen heeft, bespaart al snel op een aantal essentiële zaken zoals hygiëneproducten, huishoudmiddelen of basisgeneesmiddelen. Maar ook kledij, schoolbenodigdheden, pampers en speelgoed kosten natuurlijk allemaal geld”, licht Lanjri toe, die de problematiek al een tijdje op de politieke agenda plaatst. Tegelijkertijd berekende de vzw Goods to Give dat er in België jaarlijks voor haast 100 miljoen euro aan nieuwe, courant geconsumeerde niet-voedingsmiddelen niet verkocht geraken in het gewone commerciële circuit, ondanks alle inspanningen van de ondernemingen om verspilling tegen te gaan.
“Deze onverkochte producten worden om economische redenen vernietigd, ook al kan de consument ze nog zonder enig risico gebruiken. De BTW die door ondernemingen bij een schenking aan organisaties betaald moet worden, werkt zeer ontmoedigend. Nochtans wordt er jaarlijks voor drie miljoen euro aan waarde weggeschonken. Wat als we dat nu eens fors kunnen verhogen?”, klinkt het. De vernietiging van de goederen levert de overheid al helemaal niets op, aangezien daar geen btw op wordt betaald. In landen als Frankrijk en Nederland is het systeem een pak soepeler.
Daarom keurde een ruime meerderheid dinsdag een wetsvoorstel daarover goed. Het zorgt ervoor dat men geen btw moet betalen op de voorraadoverschotten van nieuwe goederen wanneer bedrijven deze kosteloos aanbieden aan sociale organisaties die de meest behoeftigen bijstaan. “Op deze manier gaan we verspilling tegen en verbeteren we het lot van de zwaksten”, zeggen beide CD&V-politici.
Smaers benadrukt dat het enkel om levensnoodzakelijke middelen moet gaan. “Luxeproducten vallen niet onder het toepassingsgebied want ze hebben geen levensbelangrijke impact op de levenskwaliteit. We willen een parallel zwart circuit vermijden”, besluit Smaers.
