Elke CD&V’er wil de beste toekomst voor zijn stad of gemeente. Met welke vorm van bestuur dit gebeurt, kan sterk verschillen. Er zijn plaatsen waar men overgaat tot een vrijwillige fusie. Op nog andere plaatsen blijft elke gemeente apart bestaan, maar kiest men voor versterkte samenwerking met de buren. En nog andere kiezen ervoor om op eigen kracht verder te gaan en zich voor een aantal taken te verenigen met andere gemeenten. Hoe kijken wij naar fusies?
Uitdagingen overstijgen vaak de eigen gemeentegrenzen. Om die aan te pakken, is een zekere schaalgrootte nodig. Zowel geografisch, demografisch, als organisatorisch, maar ook financieel en fiscaal. Zo'n schaalvergroting kan door vrijwillige fusies, maar ook door een versterkte samenwerking tussen lokale besturen.
Als partij zijn we tegen verplichte fusies. Een fusie kan alleen maar werken wanneer ze start van onderuit. Vanuit de lokale besturen én vanuit de verwachtingen van de mensen.
Hoe ondersteunen we vrijwillige fusies?
We ondersteunen initiatieven om het maatschappelijk draagvlak te vergroten en pleiten ervoor om vrijwillige fusies te ondersteunen met een financiële bonus. Denk maar aan de schuldovername in de vorige bestuursperiode. Daarnaast onderzoeken we hoe zo’n financiële bonus gebruikt kan worden om de samenwerking tussen gemeenten te versterken. Deze samenwerking zorgt er immers voor dat lokale besturen met voldoende middelen de uitdagingen samen kunnen aanpakken.
Burgemeesters Koen Van den Heuvel en Lode Ceyssens vertellen hoe zij de fusie van hun gemeente aanpakten
"Soms moeten er ook moeilijke knopen doorgehakt worden bij een fusie"
Koen Van Den Heuvel werd in januari 2019 burgemeester van de Antwerpse fusiegemeente Puurs-Sint-Amands, nadat hij eerder burgemeester was van Puurs. “De fusie-operatie was zeker in het begin hectisch en een grote evenwichtsoefening. Als je als gemeentebestuur kiest voor een fusie is het belangrijk dat er ook een groot draagvlak is bij de inwoners. De inwoners moeten overtuigd zijn van de voordelen van zo’n fusie. Als burgemeester draag je de politieke verantwoordelijkheid hiervoor.” Volgens Koen kan je draagvlak helpen creëren door je goed te omringen: “Een sterk team van ambtenaren en lokale politici rondom jou doet veel. Draagvlak creëren is complex en heeft veel te maken met het gevoel bij de inwoners van de gemeentes die fuseren. Je creëert draagvlak bij de bevolking door ook in te zetten op organisaties. In Puurs-Sint-Amands hebben we heel snel beide organisaties geïntegreerd en gewerkt aan cohesie en éénduidigheid.”
“Soms moesten er ook moeilijke knopen doorgehakt worden”, zegt Koen Van Den Heuvel over de fusie-operatie. Een van die moeilijke keuzes was ongetwijfeld de keuze van de naam voor de nieuwe fusiegemeente. “We kozen voor Puurs-Sint-Amands om de sterktes van beide gemeente mee te nemen. Puurs als economisch sterke gemeente en Sint-Amands als toeristische parel aan de prachtige Schelde. Onze fusiegemeente Puurs-Sint-Amands telt acht woonkernen. We hebben snel ingezet op een gemeenschappelijke identiteit voor de nieuwe gemeente met respect voor het behoud van de eigenheid van de verschillende woonkernen. Ik denk dat ik mag stellen dat de meeste mensen tevreden zijn over de fusie die zorgde voor een grotere, sterkere en daadkrachtigere gemeente. Het mooie resultaat in 2018, met een stevige absolute meerderheid, was daarvan een duidelijk bewijs. De voorbije maanden bewezen nogmaals dat in crisistijden, zoals in deze coronatijd, een daadkrachtig lokaal bestuur noodzakelijk is en de fusiegemeente is overduidelijk veel beter gewapend dan twee aparte gemeenten.”
"In de zoektocht naar een nieuwe gemeentenaam werd de bevolking ingeschakeld"
Lode Ceyssens is burgemeester van de fusiegemeente Oudsbergen. Voorheen was hij burgemeester van Meeuwen-Gruitrode. Sinds januari 2019 werd Meeuwen Gruitrode samen met Opglabbeek omgevormd tot de fusiegemeente Oudsbergen. “Alleen ga je misschien sneller, maar samen kom je verder. Het was zeker een bewogen periode, waar we doorheen gingen. Maar de resultaten beginnen zich langzaamaan af te tekenen en gaan verder dan de 11,5 miljoen euro schuldovername door Vlaanderen. Dingen die je samen doet, kan je met een slagkrachtigere organisatie met meer knowhow doen, maar doe je ook goedkoper. De samengevoegde budgetten van beide gemeente voor dezelfde dienstverlening, zorgden in 2019 voor een overschot van 5,5 miljoen euro dat zich in de volgende jaren structureel verderzet voor meer dan 1 miljoen euro. Ook kunnen we nu de dienstverlening efficiënter en krachtiger organiseren, terwijl de eigenheid van de verschillende dorpen behouden blijft.”
Hierbij werden de inwoners van de fuserende gemeentes altijd zo goed mogelijk betrokken. “We zijn bij het onderzoek naar de haalbaarheid van de fusie in gesprek gegaan met de inwoners in de verschillende deelgemeentes, we hebben onze verenigingen de kans gegeven om elkaar te leren kennen (waar ook nieuwe samenwerkingen en fusies uit zijn ontstaan). In de zoektocht naar de nieuwe gemeentenaam werd de bevolking ingeschakeld. Een volksjury koos uit alle inzendingen de vier beste namen, waarna alle inwoners konden stemmen. Als burgemeester heb je op zo een moment een verbindende en betrokken rol. Een burgemeester moet bij zo een fusie proberen om alle inwoners te horen en rekening te houden met hun bezorgdheden. Ik heb heel veel mensen gezien en gesproken. Dat is belangrijk voor het draagvlak.” Wat Lode Ceyssens het meeste is bijgebleven, is de hartelijkheid waarmee inwoners van het vroegere Opglabbeek en Meeuwen-Gruitrode elkaar beter leerden kennen. “Tijdens nieuwjaarsrecepties en andere activiteiten raakten mensen met elkaar in gesprek. Door zo een activiteiten groeien ze naar elkaar toe. Mooi om te zien als burgemeester van een fusiegemeente!”
