Senaat hervormt erfrecht

Samen met enkele collega-senatoren heeft Rik Torfs als mede-indiener een wetsvoorstel goedgekeurd dat als doelstelling heeft de wetgeving omtrent de "onwaardigheid om te erven" te moderniseren. Bij het bespreken van het voorstel kwamen enkele opmerkelijke lacunes aan het licht waar de huidige wetgeving geen juridisch sluitend antwoord biedt.
Huidige wetgeving te beperkt
Wie opzettelijk de dood van de erflater heeft veroorzaakt, kan van zijn slachtoffer niet erven. Dat lijkt logisch, maar de huidige wetgeving voorziet dit niet voor slagen en verwondingen met de dood tot gevolg. Daarom wil de Commissie Justitie de actuele omschrijving verruimen, en kan elke daad die de dood tot gevolg heeft, welke daad dan ook, leiden tot de onwaardigheid om te erven. Dit betekent dat de onwaardige nooit geacht wordt enig recht te zullen hebben in de nalatenschap.
Zo kent de huidige wetgeving ook een opvallende lacune in geval van een familiedrama. Wat indien de dader, mededader of medeplichtige niet kan worden vervolgd, omdat hij overleden is na het plegen van een opzettelijk feit dat de dood heeft veroorzaakt? Een voorbeeld: een man vermoordt zijn vrouw en pleegt vervolgens zelfmoord. Dit zou volgens de huidige wetgeving betekenen dat de man zou erven van de vrouw, waarna vervolgens zijn nalatenschap verdeeld kan worden onder zijn erfgenamen, waardoor familieleden van de vrouw in de kou zouden blijven staan.
Rik Torfs: "Dit is maatschappelijk en moreel moeilijk te verantwoorden. Met de wetswijziging die wij voor ogen hebben in de Commissie zal het in de toekomst mogelijk worden om postuum onwaardig verklaard worden om te erven."
Zelf had de CD&V-senator een amendement voorbereid dat bepaalde dat de onwaardigheid door de rechtbank moest worden uitgesproken op vordering van de procureur des Konings. Torfs: "Zulke vordering overstijgt het individueel belang. Het openbaar ministerie beschikt over meer onderzoeksmogelijkheden dan de burgerlijke rechtbank om de waarheid aan het licht te brengen, rekening houdende met het respect voor de rechten van de verdediging." De Commissie heeft dit amendement aanvaard.
Ten slotte rees ook de vraag of de omstandigheden waarin een persoon onwaardig zou zijn om te erven uitgebreid moesten worden. De Commissie heeft geopteerd voor een beperkte lijst van bijkomende feiten waaraan de erfgerechtigde schuldig zal worden bevonden, en waarvan de erflater het slachtoffer is geweest, ook al heeft hij de feiten overleefd. Het gaat om:
Een gewilde aantasting van de fysieke integriteit van de erflater (verkrachting, slagen en verwondingen,...);
Schuldig verzuim om hulp te verlenen aan iemand die in een groot gevaar verkeert.
De indieners menen dat alleen de strafrechter met kennis van zaken kan oordelen over de ernst van de feiten, en dat het dus aan hem toekomt om de onwaardigheid om te erven uit te spreken.
Vergiffenis
Het voorstel bevat wel een element van "vergiffenis". In die gevallen van gewelddaden die niet geleid hebben tot de dood en waarbij de strafrechter de onwaardigheid om te erven heeft uitgesproken, kan het slachtoffer in zijn testament aan de dader vergiffenis schenken.
Rik Torfs verwacht dat het wetsvoorstel nog voor de zomer in de plenaire zitting van de Senaat wordt goedgekeurd, waarna het vervolgens kan verhuizen naar de Kamer.