Proefproject kilometerheffing voor personenwagens in de GEN-zone

De drie Gewesten stemmen in met de uitwerking van een proefproject rond een kilometerheffing voor personenwagens dat moet nagaan wat de gedragseffecten van zo’n heffing zullen zijn. De proef zal worden uitgevoerd in de GEN-zone. Dit is een belangrijk project in het streven naar een duurzame mobiliteit. De drie Gewesten hebben de procedure opgestart om een private partner aan te trekken die het project verder zal uitwerken en uitvoeren. De eindresultaten worden verwacht in de eerste helft van 2014.
Situering
Het proefproject voor personenwagens maakt deel uit van het inter-gewestelijk Politiek Akkoord van 11 januari 2011 over de hervorming van de verkeersfiscaliteit. In dat Akkoord voorzien de drie Gewesten onder meer:
De invoering van een systeem voor kilometerheffing voor vrachtwagens.
De invoering van een wegenvignet voor voertuigen van minder dan 3,5 ton en een hervorming van de verkeersbelastingen om deze te baseren op de milieukenmerken van het belaste voertuig.
Een proefproject rond de eventuele invoering van een kilometerheffing voor lichte voertuigen in de GEN-zone.
Over de invoering van een kilometerheffing voor personenwagens op grote schaal is echter nog niets beslist. De daadwerkelijke invoering van kilometerheffing voor personenwagens is niet voorzien in het Politiek Akkoord en staat dus los van de effectieve invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens.
Doelstelling van het proefproject
Het project zal zich toespitsen op de gedragseffecten die het gevolg kunnen zijn van de invoering van een systeem voor kilometerheffing voor personenwagens van minder dan 3.5 ton Maximaal Toegelaten Massa. Dit zonale proefproject zal meten op welke manier wegbeprijzing de mobiliteit beïnvloedt en welke andere elementen daarbij versterkend (of verzwakkend) kunnen zijn.
Het gaat om een grootschalige test met ongeveer 1.200 deelnemers uit verschillende sociaal-economische klassen binnen de GEN-zone en geeft de mogelijkheid om na te gaan welke elementen een versterkende (of verzwakkende) rol kunnen spelen in de aanvaardbaarheid van een dergelijk systeem.
De effecten die tijdens de proef zullen worden bestudeerd, zijn de volgende:
De invloed op de mobiliteit van de proefpersonen (waaronder het woon-werk of pendelverkeer). Zo zal onder meer nagegaan worden of de proefpersonen andere routes zullen gaan kiezen, of ze alternatieve vervoermiddelen zullen gebruiken, en of ze zich op andere tijdstippen zullen verplaatsen.
De modale keuzemogelijkheden. Er zal nagegaan worden of de beschikbaarheid van een bedrijfswagen, of alternatieven via het openbaar vervoer, een invloed hebben op de keuzes die de proefpersonen maken voor hun verplaatsingen.
Socio-economische variabelen. Er zal worden nagegaan of het inkomen van de proefpersonen een invloed heeft op de mobiliteitskeuzes die ze maken met een slimme kilometerheffing voor personenwagens.
Timing
Het proefproject in de GEN-zone zal uit drie fases bestaan:
Ontwerp en voorbereiding: de uitvoerder van het proefproject zal op wetenschappelijk verantwoorde basis een representatieve groep van proefpersonen selecteren en bevragen, en een werkbaar studiemodel opmaken.
Uitvoering van de test: de proefpersonen krijgen een On-Board Unit (OBU) in hun wagen die de locatie en de verplaatsingen registreert, waarna de verreden kilometers in een verwerkingscentrum gelinkt worden aan bepaalde tarieven. Deze tarieven zullen voor de test uitgewerkt worden door de uitvoerder van het proefproject. De proefpersonen zullen op hun OBU steeds het geldende tarief op hun locatie kunnen zien.
Verwerking van de gegevens uit de test en rapportage.
De doorlooptijd van het hele proefproject wordt op ongeveer tien maanden geschat. De resultaten van de proef worden verwacht in de eerste helft van 2014.
“In het kader van een duurzame mobiliteit is het nodig om slimme keuzes te maken bij onze verplaatsingen. Het juiste vervoersmiddel voor de juiste verplaatsing. Met dit proefproject kunnen we nu nagaan op welke manier een kilometerheffing de mobiliteit beïnvloedt. We willen ook nagaan of mensen zich anders gaan verplaatsen afhankelijk van hun inkomen, zodat we ook de sociale aspecten van een kilometerheffing voor personenwagens niet uit het oog verliezen. Graag wil ik benadrukken dat dit om een onderzoek gaat en nog geen beslissing is om het effectief in te voeren,” aldus minister Hilde Crevits.
Bruno De Lille, Brussels staatssecretaris voor Mobiliteit: “Het is niet de vraag of er een vorm van rekeningrijden komt, maar wel wanneer en op welke manier. Het is duidelijk dat we een eerlijkere, intelligentere manier van betalen voor automobiliteit moeten invoeren. Dit onderzoek kan daar belangrijke inzichten voor opleveren.”