Oudermishandeling ook strafrechtelijk aanpakken

Kamercommissie keurt wetsvoorstel Sabine de Bethune en Sonja Becq goed
Naar schatting 1 op de 8 thuiswonende ouderen wordt het slachtoffer van minstens één vorm van mishandeling. Recent maakte het jaarverslag 2010 van het Vlaams Meldpunt voor Ouderenmis(be)handeling nogmaals duidelijk dat misbruik vooral in de familiale sfeer gebeurt en dat in het bijzonder de plus-tachtigers het kwetsbaarst zijn.
Met de stemming vandaag in de bevoegde Kamercommissie van het wetsvoorstel van Sabine de Bethune (Senaat) en Sonja Becq (Kamer) zijn nu eindelijk de nodige wettelijke instrumenten voorhanden om niet langer alleen preventief maar ook strafrechtelijk het misbruiken van kwetsbare ouderen en meer in het algemeen de positie van elke kwetsbare persoon aan te pakken.  Op het vlak van preventie en hulpverlening werden reeds heel wat initiatieven genomen. In Vlaanderen via de oprichting van het Vlaams meldpunt en provinciale steunpunten, in Brussel met het eigen meldpunt en in Wallonië met het agentschap Respect Seniors. Op federaal gebied daarentegen werden nog geen maatregelen genomen ter bescherming van ouderen tegen mishandeling. Een coherente strafrechtelijk beleid ontbreekt, zoals de Minister van Justitie recent nog beaamde in zijn antwoord op een parlementaire vraag ter zake van senator de Bethune. 
Ook strafrechtelijk aanpakken
Daarom dienden senatrice Sabine de Bethune en Kamerlid Sonja Becq, beiden CD&V, een wetsvoorstel in dat de nodige wettelijke instrumenten creëert om het misbruiken van de positie van kwetsbare ouderen en meer in het algemeen van elke kwetsbare persoon ook strafrechtelijk te kunnen aanpakken. Dit naar analogie van wat nu reeds mogelijk is als het om misbruik van minderjarigen gaat. Het wetsvoorstel heeft concreet betrekking op personen die zich in een bijzonder kwetsbare positie bevinden wegens leeftijd, ziekte, zwangerschap of een lichamelijke of geestelijke beperking. Ook slachtoffers van sekten worden door dit voorstel beter beschermd.
Het wetsvoorstel grijpt in op vijf niveaus:
Het voert een strafverzwaring in voor feiten die gepleegd werden tegen een persoon die zich in een bijzonder kwetsbare situatie bevindt (bvb. oplichting, slagen en verwondingen enz.);
De huidige straffeloosheid van financieel misbruik van de kwetsbare persoon binnen de eigen familie wordt opgeheven (diefstal, afpersing, misbruik van vertrouwen, oplichting, ...);
Artsen en andere hulpverleners zullen in het belang van de bijzonder kwetsbare persoon in geval van een ernstige en dreigende situatie hun beroepsgeheim mogen doorbreken en een melding kunnen doen bij het parket;
Een meldingsplicht wordt ingevoerd voor wie op de hoogte is van mishandeling of verwaarlozing van een bijzonder kwetsbaar persoon. Hij/zij wordt verplicht de hulpverlening of bevoegde autoriteiten te verwittigen;
Verenigingen krijgen vorderingsrecht om slachtoffers tijdens de procedure bij te staan als die daarmee akkoord gaan.
Sonja Becq: ,,Het feit dat de vordering kan ingediend worden door de verenigingen die de belangen van zwakke personen behartigen, is een belangrijke stap vooruit.''
 Alomvattend justitieel beleid
Dit wetsvoorstel wil ook de aanzet zijn tot een alomvattend federaal justitieel beleid tegen mishandeling van kwetsbare personen. Senatrice de Bethune vraagt dat het proefproject ter zake in het arrondissement Luik veralgemeend wordt:
Aanstellen van een referentiemagistraat in elk gerechtelijk arrondissement;
Aanstellen van een referentie-agent in elke politiezone;
Verzamelen en bijhouden van statistisch materiaal;
Goede wisselwerking met alle diensten en instellingen betrokken bij de aanpak van ouderenmishandeling (o.a. de meldpunten, provinciale steunpunten en het agentschap).
Tevens wil Sabine de Bethune dat de strijd tegen ouderenmishandeling integraal deel gaat uitmaken van het federaal actieplan intrafamiliaal geweld. Sabine de Bethune: ,,Onderzoek en cijfers van meldpunten bewijzen dat zorgafhankelijkheid het risico op mishandeling verhoogt. Aangezien onze maatschappij snel veroudert, moet er vanuit gegaan worden dat ook de kans op mishandeling van ouderen verder zal toenemen. Een samenhangend beleid is hoogdringend. Met het nu door De Kamercommissie goedgekeurd wetsvoorstel is het sluitstuk voorhanden dat in ons land nog ontbrak: de wettelijke instrumenten voor een coherente strafrechtelijke aanpak''.
 Cijfers 
Het jaarverslag 2010 van het Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling wijst uit dat vooral tussen 70 en 89 jaar ouderen risico lopen op mishandeling. 75,5% van alle geregistreerde meldingen betreft vrouwen. 84% van de plegers is familie: 33,7% de zoon, 20,4% de dochter, 20% de partner. De meeste meldingen gebeuren door hulpverleners (46,3%), op afstand gevolgd door de kinderen (14,4%), amper 12,7% van de slachtoffers durft zelf de stap te zetten. De beweegredenen van daders zijn vooral van financieel-materiële aard, op de voet gevolgd door psychosociale moeilijkheden en verslaving. Bij 37% van de meldingen is er sprake van lichamelijke beperkingen van het slachtoffer, in 14% is er een of andere vorm van dementie en in 7% speelt een financieel-materiële problematiek mee.