Opiniestuk van Rik Torfs & Bianca Debaets

een opiniestuk van Rik Torfs, Bianca Debaets en Jürgen Mettepenningen zijn coördinatoren van de Werkgroep Politiek en Zingeving (CD&V). 
Succes zou tot soberheid moeten leiden, niet tot de hunkering naar altijd maar meer, vinden Debaets, Torfs en Mettepenningen.
De Griekse filosoof Heraclitus zei het zo'n 2500 jaar geleden al: "Panta rei". 'Alles stroomt', inderdaad, zeker anno 2011 binnen Europa: geldstromen naar het land van Heraclitus en een crisis die de eurozone bedreigt met overstroming.
De kranten staan vol nullen. Geldbedragen van leningen, schulden, steunmaatregelen. Men leefde boven zijn stand, klinkt het vaak als excuus. Maar wie zijn die 'men'? En wie stuurde die 'men' aan? Hoe hoger op de ladder van allerlei hiërarchieën, hoe minder persoonlijk alles wordt. Het gaat dan over (de top van) banken, verzekeringsinstellingen, kredietbeoordelaars, de Europese Centrale Bank, Europa. Maar hoe lager op de ladder hoe zwaarder de gevolgen van de crisis doorwegen. Over een systeemcrisis praten is een zaak, de gevolgen ervan persoonlijk ondergaan een andere. Wie boven zijn stand leefde, stond al hoog op de ladder. Vreemd. Succes zou tot soberheid moeten leiden, niet tot de hunkering naar altijd maar meer. Spelen met geld van anderen is een vorm van decadentie. Zoiets werkt bovendien een Matteüseffect in de hand: wie rijk is wordt rijker, wie arm is armer. En dat terwijl enige soberheid niet eens minder rijken zou creëren, want rijkdom zit ook in het hoofd, maar zeker minder armen. Wie de waarde van geld uitsluitend afmeet aan de groei van zijn eigen bankrekening, neemt zoveel risico's dat die van anderen niet aangroeit en uiteindelijk de zijne ontploft. The sky isn't the limit. De hemel is niet de plek waar wij thuishoren zolang wij nog in leven zijn. Of anders gezegd: back to earth! Soberheid is geen verarming, maar vervulling.
Het ontbreken van soberheid en de overvloed aan geldzucht van diverse actoren, zet de volgende vraag op de Europese agenda van vandaag: hoe solidair moeten we zijn? De EU, ontstaan vanuit een nobele solidariteitsgedachte, wordt daarmee in haar hart geraakt. Er zijn zelfs tekenen van een hartcrisis, en dan is het zaak om prudentia te koppelen aan broodnodige daadkracht.
Geen vluchtroute voor softies
Solidariteit is gemakkelijk in tijden van economische welvaart en zorgenloosheid. Maar in tijden van crisis doet ze altijd een beetje pijn. Solidariteit is daarom alleen mogelijk wanneer we haar zelf voelen, en wanneer we de zwakkere niet tot zondebok maken, of hij nu uit Calabrië, Griekenland of Wallonië komt.
Maar kunnen wij wel voor soberheid kiezen, en durven wij nog solidair te zijn? Onderliggend aan soberheid en solidariteit is de inspiratie of motivatie daartoe: spiritualiteit. Daarmee verwijzen we niet naar een vluchtroute voor softies, en evenmin zoeken wij uitsluitend soelaas bij georganiseerde kerken. Wel verwijzen naar een van de wortels van het Avondland, namelijk het christelijke gedachtegoed, dat vaak werd misbruikt maar ons tegelijk verschillende waarden heeft aangeleverd die ondertussen tot het beste van ons culturele erfgoed behoren. Denken we maar aan naastenliefde, respect voor de waardigheid van het leven in ieder stadium ervan, aandacht voor zwakken en kanslozen, de durf om tegen de stroom in te gaan.
Gedreven door dergelijke spiritualiteit doen we een oproep om in alle sectoren van het leven soberder te worden, wat niet wil zeggen dat het leven minder aangenaam of prettig wordt of dat we geen champagne meer mogen drinken. Soberheid heeft immers te maken met tevredenheid over wie men is en wat men heeft, in plaats van ontevredenheid over wie men niet is of wat men nog niet heeft. Zo'n oproep gaat hand in hand met een appel tot solidariteit: niet alleen de eigen spiegel, buik en portemonnee is van belang, maar ook het welzijn van anderen. Niet meer dan het onze, dat vraagt niemand, soberheid is geen armoede en solidariteit verschilt van zelfverloochening. Niet meer dus, maar ook niet zo gek veel minder. In die zin: ware soberheid en solidariteit zijn niets gebaat met een spiritualiteit die melig of zeperig is.
In het evangelie spreekt Jezus in zijn bergrede over drie opdrachten: het geven van aalmoezen (solidariteit), het vasten (soberheid) en het bidden (spiritualiteit). Drie werkwoorden. Nu we op verschillende domeinen in een dal zitten, is het geen slecht idee om de berg weer te bestijgen. Want waar de drie S-woorden werden weggehoond, ging het al gauw bergaf.
We doen een oproep om in alle sectoren van het leven soberder te worden, wat niet wil zeggen dat het leven minder aangenaam of minder prettig moet worden.
 
Rik Torfs, Bianca Debaets en Jürgen Mettepenningen zijn coördinatoren van de Werkgroep Politiek en Zingeving (CD&V).