Nederlands Minister van Rechtsbescherming Sander Dekker doet momenteel inspiratie op in België. Tijdens dat bezoek beklemtoont Koen Geens dat er geen kloof tussen burger en justitie mag ontstaan. Hij pleit voor nabijheid van de rechter. Dit door de opdrachten van de vrederechter, die de nabijheidsrechter bij uitstek is, en zijn griffie te stapsgewijs verder uit te bouwen. Anderzijds door de vorm van een uniek loket waar de burger in elke rechtbank terecht zal moeten kunnen voor vragen en informatie in zijn justitiedossier.
Koen Geens: “In een rechtstaat moeten de mensen in gelijke mate hun recht kunnen halen. Ze mogen niet het gevoel krijgen dat als ze de rechter nodig hebben, er vele drempels moet overwonnen worden. Dat onze aanpak in ‘Court of the Future’ interesse opwekt bij onze Nederlandse collega’s, toont aan dat we een juiste richting zijn ingeslagen.”
Naar aanleiding van dat bezoek, legt Koen Geens de nadruk op twwe belangrijke peilers: de vrederechter en het verhogen van de nabijheid tot de burger.
De vrederechter is en blijft de nabije rechter
België heeft 162 kantongerechten. Deze werden hertekend om tot een betere werklastverdeling te komen en de nabijheid van justitie voor de burger te garanderen. De tijdsbesparingen voor vrederechters en personeel door het wegvallen van verplaatsingen tussen de verschillende zetels is aanzienlijk. In de grotere steden werden de griffies samengebracht om efficiënter te werken. Zo delen ze dezelfde infrastructuur, dezelfde registers en dezelfde boekhouding. Op die manier krijg je daar al een unieke loketfunctie over verschillende kantons heen en worden de mensen niet meer van het ene loket naar het andere gestuurd. Het vredegerecht is evenwel nooit veraf. Door een wetswijziging in 2018 is de vrederechter ook weer voor meer zaken bevoegd. De bedragen van de zaken die voor de vrederechter mogen komen werden opgetrokken van 2500 tot 5000 euro.
Besparen op gebouwen en toch een meer nabije justitie
Justitie beschikt op vandaag over meer dan 300 gebouwen die ter beschikking worden gesteld door de Regie der Gebouwen. In Nederland heeft men er 38. Het aantal gerechtsgebouwen blijft dus te hoog en een aantal van deze gebouwen is verouderd. Justitie moet af van het hokjesdenken. In de filosofie van de Court of the Future, streeft de Minister van Justitie naar een uniek loket in de rechtbanken, ongeacht welke rechtbank bevoegd is voor een zaak. Nabijheid betekent meer dan de kilometers afstand tot het gerechtsgebouw. Je hebt de financiële nabijheid, alsook de fysieke nabijheid. - financiële nabijheid: de financiële drempel om naar de rechtbank te stappen moet zo laag mogelijk gehouden worden. Daartoe zijn de rolrechten op het eind van de procedure geplaatst in plaats van op voorhand. Dit dient enkel als provisie om een procedure op te starten, de burger moet die kost uiteraard niet voorschieten.
Als binnen enkele jaren in elke griffie een kiosk aanwezig is, dan is de dichtstbijzijnde griffie in kilometers de fysieke afstand tot de rechtbank. Vandaag zijn daar al eerste stappen gezet: bijvoorbeeld het inkijken van de strafdossiers die gedigitaliseerd zijn, kan nu op elke griffie van een correctionele rechtbank. Binnenkort zal dit op elk vredegerecht kunnen.
