Steeds meer landelijke gemeentes moeten het zonder bankautomaat doen of riskeren hun bankautomaat te verliezen. Volgens Vlaams CD&V-parlementslid en burgemeester van Kinrooi Jo Brouns is dit problematisch voor lokale verenigingen en mensen die niet geschoold zijn in digitaal bankieren: “Zolang er met cash betaald wordt, moet er cash kunnen afgehaald worden”, vindt hij. Brouns pleit voor minstens één gezamenlijke bankautomaat in elke gemeente, gratis betaalterminals voor verenigingen én meer vormingen rond digitaal bankieren.
Uit de cijfers van de ECB blijkt dat het aantal geldautomaten zich in België situeert rond het Europees gemiddelde. Per miljoen inwoners telt ons land 670 geldautomaten. Dat is iets minder dan Frankrijk, met 807, en Duitsland, met 707, maar het is nagenoeg het dubbele van Nederland, met 345. België heeft na Spanje en Frankrijk ook het hoogste aantal bankkantoren per miljoen inwoners in de EU, namelijk 496.
We kunnen dus nog steeds rekenen op een dicht netwerk van kantoren en automaten, maar er is duidelijk een neerwaartse trend in het aantal bankautomaten. Dat de bankautomaten verdwijnen uit het dorpsbeeld baart Jo Brouns zorgen. “Op enkele jaren tijd zijn alle vijf bankautomaten in Kinrooi dorp verdwenen. Ook andere landelijke gemeenten kampen met dit probleem”, zegt Brouns. De volksvertegenwoordiger is bezorgd over die tendens en vindt dit vooral voor lokale verenigingen en mensen die niet geschoold zijn in het digitaal bankieren problematisch.
Contant geld heeft namelijk nog steeds een maatschappelijke functie, die niet altijd door digitale betaalmiddelen kan worden overgenomen. Bepaalde groepen, vaak kwetsbare consumenten, zijn afhankelijk van betalen met contant geld. Die groepen mogen niet worden uitgesloten van betalingsverkeer en daardoor van een actieve deelname aan onze samenleving. Banken hebben een belangrijke maatschappelijke rol en de plicht om een minimale dienstverlening te bieden, wat de geografische verdeling en goede beschikbaarheid van geldautomaten betreft.
Oplossingen
Het al dan niet aanbieden van geldautomaten door een bank is uiteraard een commerciële beslissing van de bank zelf. Toch kunnen gemeenten een aantal mogelijke initiatieven nemen:
- In het kader van zijn beheersovereenkomst installeert bpost geldautomaten op plaatsen waar er geen zijn.
- Er is voorts het initiatief van bpost om samen met 4 andere banken (KBC, ING, BNP en Belfius) een 'bankneutraal' netwerk van geldautomaten uit te bouwen. Ook Crelan, AXA Bank, Argenta Groep, VDK en bpost hebben al een dergelijke samenwerking opgezet. De samenwerking is ingegeven door de vereisten de kosten te beperken en noodzakelijke investeringen te doen om nieuwe en veilige apparaten aan te schaffen.
- Bepaalde gemeenten heffen een belasting op de bankautomaten of op de bankkantoren. Die belastingen zijn contraproductief voor werkgelegenheid en lokale dienstverlening en worden beter afgeschaft voor zover dit nog niet gebeurde.
- Een aantal gemeenten trad met succes in overleg met de banken om een geldautomaat te behouden.
Daarnaast lanceerde Jo Brouns eerder al de mogelijkheid tot samenwerking met lokale verenigingen. “Die verenigingen worden ook hard getroffen door het verdwijnen van de bankautomaten. Zij hebben het geld niet om voor elk evenement opnieuw betaalterminals in te huren. Geen bankautomaten meer ter beschikking hebben in het lokale weefsel zou nefast zijn voor het sociale verenigingsleven.” Daarom stelt hij voor om deze betaalterminals gratis ter beschikking voor lokale verenigingen.
Tot slot stelt hij voor om samen met lokale verenigingen in te zetten op cursussen over digitaal bankieren. “Volgens cijfers van de bank KBC zien we dat voornamelijk de iets oudere bevolking minder digitaal vaardig is. We zien echter ook dat cursussen over digitale vaardigheden steeds zeer succesvol blijken. Een goede samenwerking met lokale verenigingen, zoals OKRA, kan leiden tot een vlotte manier om digitaal bankieren in te burgeren bij al onze inwoners.”
“Digitaliseren is de toekomst en banken moeten zich inzetten om iedereen digitaal te krijgen. Het is niet alleen gemakkelijker, het is ook goedkoper voor iedereen”, concludeert het parlementslid, hierin bijgestaan door voorzitter van CD&V Joachim Coens. “Maar zolang niet iedereen digitaal geletterd is, mogen we niemand uit het oog verliezen.”
