Naar een sterkere Economische en Monetaire Unie

De economische en monetaire commissie van het Europees Parlement heeft zich vanmiddag met een grote meerderheid van christen-democraten, liberalen, sociaal-democraten en groenen achter een verslag van Europarlementslid Marianne Thyssen (CD&V) over de voltooiing van de Europese Monetaire Unie geschaard (EMU). Het Parlement spreekt zich daarmee nog vóór de Europese top van 18 en 19 oktober uit over het visiedocument dat door de Voorzitters van de Europese Raad, de Commissie, de Europese Centrale Bank en de Eurogroep wordt geschreven. Het rapport dat vanmiddag in de economische en monetaire commissie is gestemd, geeft aan wat voor het Parlement de politieke prioriteiten zijn om de EMU te versterken en lijst op welke wetsontwerpen de Commissie daartoe volgens het Parlement moet indienen.
Rapporteur Marianne Thyssen: "Met de bijna unanieme goedkeuring van dit rapport geeft het Parlement een duidelijk signaal aan de Europese Raad. Met de lessen van de eurocrisis in het achterhoofd moeten we de vier pijlers van de EMU - financieel, budgettair, economisch en democratisch - verstevigen. Dit ambitieuze Europese plan moet op de Europese top in december worden goedgekeurd. Met deze nieuwe maatregelen moet het begin van het vertrouwensherstel ingeluid worden. En daarbij is er maar één weg: de weg vooruit."
Een bankenunie voor financiële stabiliteit:
"De maatregelen tot nu toe zijn onvoldoende om het vertrouwen in de financiële markten terug te brengen. Gelukkig kwam de Commissie midden september met een wetgevingspakket voor een geïntegreerde bancaire markt. Die wetsvoorstellen moeten dringend goedgekeurd worden", aldus Marianne Thyssen. Een sleutelaspect van die "bankenunie" is een eengemaakt bankentoezicht. Het Parlement zal zijn positie over het bankentoezicht de komende weken verder uitdiepen (Marianne Thyssen is ook voor dat dossier parlementair rapporteur/eerste bespreking van haar rapport tijdens de economische commissie van 22 oktober te Straatsburg).
Zonder vooruit te lopen op de hangende wetgevingsdossiers wordt in dit EMU rapport aangegeven waar volgens het Parlement de klemtonen moeten liggen:
1) er moet dringend een Europese toezichthouder komen, temeer daar dit een voorwaarde is om het Europees noodfonds (ESM) rechtstreeks banken te laten herkapitaliseren (noodzakelijk om de vicieuze cirkel tussen bankmoeilijkheden en overheidsfinanciën te doorbreken):
de Europese toezichthouder moet een grotere verantwoordingsplicht opgelegd worden tegenover het Europees Parlement (onder meer door de selectie van de voorzitter van de Europese toezichthouder via een externe selectieprocedure en de goedkeuring van zijn aanstelling door het Parlement);
de rol van de Europese bankenautoriteit (EBA) moet niet alleen worden gevrijwaard maar moet verder worden versterkt;
alle lidstaten die deelnemen aan het gemeenschappelijk toezichtmechanisme moeten naast gelijke plichten ook gelijke rechten kunnen genieten en de stemprocedure in het toezichtsorgaan moet in het Commissievoorstel worden geregeld;
2) verder roept het Parlement de Raad op om snel tot een overeenkomst te komen over de wetgevingsvoorstellen inzake depositogaranties en een gemeenschappelijk kader voor de herstructurering en afwikkeling van banken in moeilijkheden. "First things first", aldus Marianne Thyssen. "Eerst moeten we de hangende wetgevingsdossiers op dit vlak afhandelen. Nadien kunnen we verder kijken naar Europese systemen."
Een begrotingsunie voor duidelijke afspraken en controle:
In het luik over de begrotingsunie wordt gehamerd op het belang van een snel akkoord en implementatie van het zogenaamde 'two-pack'. Het betreft twee voorstellen van verordening die enerzijds de budgettaire coördinatie in de EU versterken, onder meer door een voorafgaande toetsing van een nationale ontwerpbegroting voordat deze in het nationale parlement wordt goedgekeurd, en die anderzijds bescherming bieden aan lidstaten die in financiële moeilijkheden zitten (Marianne Thyssen volgt ook dit dossier op voor de EVP-fractie). Ook voor het versterkt stabiliteits- en groeipact, het Semester en het Groei- en Jobpact wordt op volledige implementatie aangedrongen.
De versterking van de rol van de Eurocommissaris voor monetaire en economische zaken moet gepaard gaan met een sterkere verantwoordingsplicht naar het Parlement en de Raad.
Het Parlement roept op tot meer coördinatie inzake belastingen en het aanpakken van vormen van belastingfraude en schadelijke belastingconcurrentie. Voor het operationaliseren van de financiële transactietaks (FTT) moet het instrument van de nauwe samenwerking worden gebruikt.
Wat betreft vormen van gemeenschappelijke schulduitgifte tussen EU lidstaten, voorziet het EMU-rapport in een geleidelijke overgang naar een schulddelgingsfonds maar enkel indien aan duidelijke voorwaarden is voldaan. Het rapport vraagt niet naar eurobonds of eurobills (korte termijn schulduitgifte).
Er moet werk worden gemaakt van het communautariseren van het ESM, het Fiscal Compact (Begrotingsverdag) en ook voor alle nieuwe mechanismen die zouden worden gecreeërd.
Er moet meer democratisch toezicht komen op het ESM en op de Troika.
De uitdieping van de economische unie voor onze welvaart:
Een sterkere economische unie moet mikken op een stevige en duurzame economische groei, met meer werkgelegenheid en een grotere sociale cohesie.
De verdere voltooiing van de interne markt is een topprioriteit. Er moet over gewaakt worden dat de lidstaten hun interne marktverplichtingen ook effectief uitvoeren.
Lidstaten moeten zonder uitstel voldoen aan de structuurhervormingen waartoe ze zich hebben geëngageerd in hun nationale hervormingsprogramma's.
Om tot een betere economische integratie te komen, doet het EMU-rapport ook een reeks aanbevelingen die het Europees Semester moeten aanscherpen (onder meer de verplichting voor de Raad om in het Parlement toelichting te geven bij wijzigingen die zij eventueel aanbrengt aan de landenspecifieke aanbevelingen van de Commissie; alsook het betrekken van het Parlement bij het uittekenen van de jaarlijkse groeianalyse die de basis vormt voor de start van het Semester).
Er moet gewerkt worden aan een actief arbeidsmarktbeleid dat het zoeken naar een job stimuleert en de ondernemersgeest aanwakkert.
Het EMU-rapport voegt verder een "sociaal pact" toe aan het rapport-Van Rompuy waarbij het een aantal sociale basisprincipes in herinnering brengt.
Het Europees Parlement vraagt ook een mid-term review van de Europa2020-strategie voor duurzame groei en banen.
Een democratische politieke unie met meer slagkracht:
Het EMU-rapport hamert op de noodzaak van sterkere mechanismen voor een legitieme en democratisch verantwoorde besluitvorming en versterkt daarbij de rol van het Europees Parlement en de nationale parlementen.
Het rapport beklemtoont dat de intergouvernementele methode zijn grenzen heeft bereikt en dat elke verdere vooruitgang via de communautaire methode moet worden geboekt.
Binnen de huidige Verdragen kan er evenwel al heel wat gerealiseerd worden om de EMU te vervolmaken en daar mag in geen geval mee gewacht worden.
Het Europees stabilisatiemechanisme (ESM) en het Begrotingsverdrag (Fiscal Compact) moeten gecommunautariseerd worden en intergouvernementele afspraken mogen geen nieuwe parallelle structuren meer in het leven roepen.
Het EMU-rapport wil verder een aantal zeer specifieke wijziging om de democratische verantwoording te versterken:
de voorzitter van het Europees Parlement moet voortaan ten volle kunnen deelnemen aan de Europese raden (en niet enkel een toespraak geven bij het begin van de vergadering);
operaties van het ESM/EFSF (Europese noodfondsen) of enige andere gelijkaardige toekomstige structuur moeten onderworpen worden aan democratische controle van het Europees Parlement;
de Commissievertegenwoordigers binnen de "Troika" moeten gehoord worden in het Parlement voordat ze hun taken opnemen. Ze moeten ook regelmatig verslag uitbrengen aan het Parlement over hun werkzaamheden;
alle budgettaire engagementen/garanties die gegeven worden door de Unie of door sommige van haar lidstaten in het kader van de Europese solidariteitsinstrumenten (EFSF/ESM) moeten opgelijst worden in een bijlage bij de begroting van de Unie;
de Europese begroting moet dringend meer gefinancierd worden via eigen middelen;
de éénheid van de Europese instellingen moet bewaard worden. Er is één Parlement, één Commissie en één Hof van Justitie die als zodanig hun communautaire rol moeten vervullen bij de uitbouw en de werking van de EMU.