Na een loonnorm, ook een energienorm

België, en zeker Vlaanderen, is een zeer open economie. Er wordt veel geëxporteerd (voornamelijk naar onze drie buurlanden) en geïmporteerd. Een belangrijk deel van onze welvaart is er dankzij die internationale handel. Dat wil uiteraard ook zeggen dat ondernemingen onderhevig zijn aan concurrentie van het buitenland en concurrentieel moeten zijn.
Dat we een loonhandicap torsen is iedereen duidelijk. De federale regering nam recent maatregelen om die in de komende jaren geleidelijk af te bouwen. Maar ondernemingen worden vandaag ook geconfronteerd met hoge energiekosten.
FEBELIEC, de federatie van grote verbruikers van elektriciteit en gas, trok aan de alarmbel. Een studie van Deloitte wees op grote verschillen in de uiteindelijke energieprijs door heffingen en belastingen. Ook een studie van de CREG ( 31 januari 2012), die ze samen met Frontier Economics uitvoerde, wees in dezelfde richting, en nam ook Groot-Brittannië mee in de vergelijking. Daaruit bleek dat vooral Frankrijk zeer lage totale energieprijzen had. Duitsland en Groot-Brittannië kwamen er uit met (iets) hogere totale kosten.
Eurostat leert ons dat de elektriciteitsprijs voor industriële verbruikers van 2005 tot 2011 in België een groei kende van 40,6% tegenover 15,4% in Duitsland, 35,5% in Frankrijk en 4,3% in Nederland. Het probleem wordt dus steeds acuter.
In België wordt de elektriciteit op een gemeenschappelijke groothandelsmarkt met Benelux, Frankrijk, en Duitsland verhandeld, de zogenaamde CWE-marktzone. Volgens het Federaal Planbureau (2012) zijn de energieprijzen in België relatief gezien hoger dan in onze buurlanden. Dat groeiverschil draagt bovendien rechtstreeks bij tot een stijging van de lonen, waardoor ook de prijs van het product zal stijgen en de concurrentiekracht relatief afneemt.
Frankrijk verleent korting voor grote stroomafnemers in dalperiodes, waardoor de nucleaire centrales er optimaal kunnen draaien. Ook in Nederland en Duitsland worden vrijstellingen of kortingen gegeven voor grote afnemers met constante afname (base load-verbruik). In Duitsland kunnen grote stroomafnemers vrijstelling aanvragen voor de bijdrage aan hernieuwbare energie (EEG-toeslag) omwille van internationale concurrentie. Daar zijn voorwaarden aan verbonden, o.a. dat ze effectief meewerken aan de energie-efficiëntiedoelstellingen. Er is de laatste jaren een exponentieel aantal aanvragen voor vrijstelling, en het maatschappelijk debat daarover groeit.
Het staat vast dat de klacht van FEBELIEC, grond van waarheid heeft. De Belgische economie is te open en te gevoelig voor grote kostenverschillen met de buurlanden om dit te negeren. Een klacht over een energiehandicap naast een loonhandicap is uiteraard een rechtstreeks pleidooi voor normering van de energiekosten.
Het moet perfect mogelijk zijn om voor grote industriële afnemers de energieheffingen te plafonneren tot een maximale afwijking in vergelijking met het gemiddelde van de buurlanden in de CWE-zone. Met andere woorden: naar analogie met de loonnorm, een energienorm. Alleen door de loon- en energiekosten binnen de perken te houden, kunnen we de werkgelegenheid in de maakindustrie redden en ook nieuwe investeringen aantrekken. De energienorm past dus perfect in het Nieuw Industrieel Beleid van Kris Peeters.
Een aantal voorwaarden moeten volgens CD&V ontsporingen tegengaan. Ten eerste moet het gaan om base-load afname: constante stroomafname belast het net minder. Ten tweede moet het wel degelijk gaan om bedrijven die internationaal concurreren, iets wat ze moeten kunnen verantwoorden. Ten derde moeten ze zich engageren om mee de doelstellingen voor betere energie-efficiëntie te halen, wat ze overigens meestal doen in het kader van een convenant. Tenslotte moet er ook de bereidheid zijn om in periodes van acuut stroomtekort tijdelijk terug te schakelen. Ook dit wordt immers, met het steeds groter wordend aanbod aan wind- en zonnestroom, meer en meer een uitdaging voor de toekomst. Demand side management is een vast onderdeel van ons toekomstig energiebeleid.