Mobiliteitsbudget wordt concurrent voor bedrijfswagen

In het Vlaams parlement hebben CD&V-kamerlid Jef Van den Bergh en Vlaams parlementslid Griet Smaers een wetsvoorstel op het mobiliteitsbudget gepresenteerd. Juridisch expert Koen Magerman van SD Worx lichtte het wetsvoorstel inhoudelijk toe. Kader was een studiedag van CD&V over het mobiliteitsbudget als alternatief voor de bedrijfswagen. Met het mobiliteitsbudget krijgen werknemers meer vrijheid en flexibiliteit bij de organisatie van hun woon-werkverkeer. De invoering ervan kan bijdragen tot vlotter wegverkeer, vooral tijdens de spits. In 2012 was uit een proefproject van de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Hilde Crevits, al gebleken dat werknemers die over een mobiliteitsbudget beschikken de (bedrijfs)wagen vaker aan de kant laten staan, en makkelijk overstappen op diverse duurzame vervoermiddelen. 
“Het mobiliteitsbudget is een belangrijke stap naar een duurzame mobiliteitsaanpak,” zegt Jef Van den Bergh. “Het is geen mirakeloplossing, wel een sterk alternatief voor de bedrijfswagen. Het past ook in de trend naar flexibel werken en belonen.” Belangrijk is dat het mobiliteitsbudget geen stijging van de loonkosten tot gevolg heeft. Voor de bedrijfswagen wordt het een te duchten concurrent, omdat het wetsvoorstel ook een paar juridische hinderpalen wegwerkt, vooral op het vlak van fiscaliteit en RSZ. 
Wetsvoorstel en studiedag kwamen tot stand in samenwerking met hr-dienstenbedrijf SD Worx.
 
Belgische bedrijven moeilijk bereikbaar
Uit mobiliteitsonderzoek van SD Worx bij 506 bedrijven uit de privé- en overheidssector blijkt dat Belgische bedrijven zich grote zorgen maken over mobiliteit. Niet minder dan 90% van de organisaties klaagt over moeilijke bereikbaarheid. Bijna de helft van (46%) zegt moeilijk bereikbaar te zijn met de auto vanwege files. In Brussel is dat zelfs 75%. Maar 40% van de bedrijven zegt ook amper bereikbaar te zijn met het openbaar vervoer. Ook kreeg een op de vijf bedrijven al te maken met valabele kandidaten die een job afwezen vanwege de bereikbaarheid.                       
“Bedrijven zijn ervan overtuigd dat werken aan mobiliteit loont,” zegt Reward manager Kathelijne Verboomen van SD Worx. “Niet alleen voor henzelf, maar ook voor hun medewerkers. Een betere mobiliteit heeft een gunstige invloed op de werk-privébalans van medewerkers, maar is ook goed voor de bedrijfscultuur en het werkgeversimago en versterkt het engagement van werknemers.” De invoering van het mobiliteitsbudget heeft dus nog andere gunstige effecten dan een verkorting van de files.
 
Mobiliteit à la carte
“Met een mobiliteitsbudget kunnen werknemers een bepaald bedrag besteden aan een brede waaier van transportmiddelen,” zegt Griet Smaers. “Van bedrijfsfietsen over openbaar vervoer en poolwagens tot combinatie-abonnementen en bedrijfswagens.” Het initiatiefrecht voor het mobiliteitsbudget ligt echter bij de werkgever. Die neemt het initiatief om het mobiliteitsbudget in zijn organisatie te introduceren of te schrappen. Hij bepaalt ook de hoogte van het mobiliteitsbudget en de diverse transportmiddelen die medewerkers ter beschikking krijgen. 
Uit dat aanbod kunnen werknemers  à la carte hun keuze maken, maar binnen de grenzen van hun budget. Ze kunnen het mobiliteitsbudget altijd gebruiken voor woon-werkverplaatsingen en beroepsverplaatsingen. Of het ook voor zuivere privéverplaatsingen kan worden gebruikt, beslist de werkgever. De gekozen mobiliteitsoplossingen moeten wel altijd werkgerelateerd zijn. Ze moeten dus gebruikt kunnen worden voor professionele verplaatsingen of woon-werkverkeer. Het vliegtuigticket of de mobilhome voor de vakantie kunnen er niet mee gefinancierd worden. De Thalys voor een vergadering in Parijs dan weer wel. Afspraken kunnen het best worden vastgelegd in een mobiliteitspolicy.
 
Maandloon mag niet worden ingeruild voor mobiliteitsbudget
Het mobiliteitsbudget is virtueel. Het is een financieel kader waarbinnen de medewerker zijn keuzes maakt. Het is geen geldbedrag dat de werknemer in handen krijgt en waarmee hij zelf voor de financiering van zijn transport moet zorgen. De reële kost wordt gedragen door de werkgever. 
De introductie van het mobiliteitsbudget in een bedrijf moet budgetneutraal zijn. De loonkost mag dus niet stijgen. Budgetneutraliteit biedt de werknemer ook de garantie dat aan de brutowaarde van zijn loonpakket niets verandert. 
Invoering van een mobiliteitsbudget is alleen mogelijk wanneer de financiële waarde van andere voordelen wordt overgeheveld naar het mobiliteitsbudget. In aanmerking daarvoor komen al bestaande mobiliteitsvoordelen (bedrijfswagens, parkeerplaatsen, kilometervergoeding, sociaal abonnementen…), maar ook andere voordelen in natura, zoals bijvoorbeeld Sinterklaas- of anciënniteitscadeaus.
 
Harmonisering van regelgeving op vlak van fiscaliteit en RSZ
Fiscaal en sociaal is het mobiliteitsbudget concurrentieel met de bedrijfswagen. Een werknemer die overschakelt van een bedrijfswagen naar een mobiliteitsbudget ondervindt daarvan geen financieel nadeel. Om dat te bereiken worden in het wetsvoorstel de bestaande juridische regels aangepast. Zo kan een mobiliteitsbudget niet als loon worden beschouwd voor de berekening van rsz-bijdragen.  Het privégebruik (woon-werk + louter privé) is ook vrijgesteld van belastingen. 
Als de inkomsten van de overheid daar teveel onder lijden, kan er bij KB wel een solidariteitsbijdrage worden opgelegd. Tot slot krijgt ook een bedrijfswagen binnen het mobiliteitsbudget een korting op het voordeel van alle aard, zij het onder de strikte voorwaarde van een downsizing van het bedrijfswagenpark. 
“Een harmonisering van de regelgeving drong zich op,” zegt Koen Magerman. “De juridische regels op het vlak van mobiliteit verschillen per type traject. Ze zijn bijvoorbeeld anders voor beroeps-, woon/werk- en privétrajecten. Maar ze verschillen ook per type vervoermiddel, per rechtstak (sociaal, fiscaal, arbeidsrechtelijk), en per niveau van regelgeving (wet, sector, onderneming, individueel). Een mobiliteitsbudget heeft echter een algemeen karakter en doorkruist al die regels.”
 
Controle en sancties
Werkgevers die het mobiliteitsbudget willen introduceren, moeten daarvoor een reglement opstellen. Bedoeling is medewerkers rechtszekerheid te bieden en hen volledig en transparant te informeren. Inbreuken op de regelgeving leiden van rechtswege tot nietigheid als de inbreuk de werknemer benadeelt. Dat betekent dat zulke wijzigingen voor hem niet bestaan. De indieners van het wetsvoorstel hebben voor deze eenvoudige, maar doeltreffende oplossing gekozen om te vermijden dat een heel controleapparaat (met inspectie en processen-verbaal) zou moeten worden opgericht.
 
 
Meer informatie?
Hans Knop, CD&V Vlaams parlement, 0495.252.999, hans.knop@vlaamsparment.be
Dirk van Bastelaere, SD Worx, 0498.946.952, dirk.vanbastelaere@sdworx.com
 
 
Over de initiatiefnemers
Griet Smaers is fiscaal expert en lid van de commissie mobiliteit in het Vlaams Parlement – M 0497 61 08 92
Jef Van den Bergh federaal Kamerlid en specialist mobiliteit bij CD&V – 0473 74 83 16