Minister Vandeurzen hertekent jeugdhulpverlening

De jeugdhulpverlening in Vlaanderen wordt grondig hertekend. Sinds 1 januari 2013 maakt de Vlaamse regering voor zowel Jongerenwelzijn als Kind en Gezin nieuwe afspraken mogelijk voor de werking van de voorzieningen. Dit maakt dat voorzieningen meer contextgericht, flexibeler en sneller kunnen (samen)werken. Binnen Jongerenwelzijn komen er in 2013 daarenboven 47 extra plaatsen voor kinderen en jongeren. Deze veranderingen passen in de breed ingezette beweging naar een vernieuwde jeugdhulp.
Vandaag stelde Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen deze veranderingen voor nadat de Vlaamse regering ze in het najaar had goedgekeurd. De minister deed dat tijdens een werkbezoek aan De Wissel, een organisatie in Leuven die meisjes en gezinnen terug op pad help omdat ze tijdelijk ernstige moeilijkheden ervaren in het samenleven. Zo vertelde Doreen over de weg die zij en haar gezin aflegden doorheen de verschillende vormen van jeugdhulp. De minister praatte er met jongeren en hulpverleners en sprak zijn waardering uit over hoe De Wissel vertrekt vanuit de kracht van de jongere, het gezin en de omgeving en zeer flexibel inspeelt op vragen van de jongere. Die vernieuwde visie wil minister Vandeurzen doortrekken naar de hele jeugdhulpverlening. "De jeugdhulpverlening moet meer flexibel, vraaggericht en duidelijker worden", stelde de minister.
Het jeugdhulplandschap in Vlaanderen is immers complex en versnipperd. Afhankelijk van de leeftijd, de problematiek, de gezinssituatie… komen jongeren en hun gezinnen al te vaak in verschillende voorzieningen van verschillende sectoren terecht. Tussen al die organisaties zijn er nu nog teveel muurtjes.
Deze tussenschotten zijn vaak het gevolg van verschillende afspraken rond het financieren van het verblijf en de begeleiding van kinderen en jongeren. Een situatie die het ook voor initiatiefnemers als De Wissel soms zeer moeilijk maakt om echt voluit te gaan voor hun moeilijke doelgroep. Door deze spelregels te veranderen en meer op elkaar af te stemmen, wordt het alvast gemakkelijker (samen te) werken.
Vanaf 1 januari 2013 evolueren de voorzieningen van Jongerenwelzijn en de Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) van Kind en Gezin, die tijdelijke opvang en begeleiding bieden aan jonge kinderen, naar een andere manier van financiering.
Wat verandert hiermee concreet? Deze voorzieningen gaan vanaf 2013 aan de slag met meerdere en flexibele modules (bijv. verblijf, begeleiding aan huis, begeleiding na school …) en niet meer met vast erkende plaatsen (bijv. een residentiële instelling). Dit betekent dat ze hun aanbod gemakkelijker kunnen omschrijven en dat ze deze modules ook kunnen combineren en inzetten op maat van de soms acuut en sterk wisselende vragen van de jongeren die ze begeleiden.
Zo zal een instelling met vroeger hoofdzakelijk residentiële opvang nu ook vlotter gezinnen thuis kunnen begeleiden. Omgekeerd moet een snelle, tijdelijke opvang mogelijk zijn wanneer het thuis fout loopt. Het afstemmen van die modules tussen bijv. Jongerenwelzijn en Kind en Gezin is ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken rond wie wat doet en waar jongeren en gezinnen terecht kunnen.
 
"Jeugdhulp mag geen eiland zijn"
Minderjarigen en gezinnen weten niet altijd bij wie ze voor welke problemen te rade moeten gaan. Hulpverleners weten niet altijd wat ze wel en niet kunnen doen.
De doelgroep binnen de jeugdhulp typeert zich, misschien nog meer dan andere vormen van hulp en zorg, door een kluwen van meerdere en zeer snel evoluerende problemen (problemen binnen complexe gezinssituaties, op school, persoonlijke problemen …). Het is evident dat de opvang van jonge kinderen een andere aanpak vergt dan adolescenten. Bij jongeren vanaf 16 jaar verschuift de focus dan weer naar de voorbereiding op een leven als jongvolwassene. En wat als alles tijdelijk vastloopt.
Met de wijzigingen vanaf 1 januari 2013 binnen Jongerenwelzijn en Kind en Gezin komt die noodzakelijk gedeelde hulp en zorg een stuk dichterbij. "Om daar iets aan te doen, vereenvoudigen we de manier van werken binnen de hulpverlening. Jeugdhulp mag geen eiland zijn", zei de minister in De Wissel.
 
Dat dit anno 2013 niet meer zo is, illustreert De Wissel alvast heel duidelijk door het klassieke, soms negatieve beeld van een voorziening die alleen staat, te doorbreken.
 
Innoveren mogelijk maken
Naast samenwerken is innoveren de kernboodschap om die zeer snel wijzigende problemen van hun jongeren en gezinnen te volgen. Het inzetten van nieuwe oplossingen en innovatie wordt nu sterk aangemoedigd. Vanaf 2013 kan een voorziening binnen Jongerenwelzijn een aanzienlijk percentage van hun subsidie inzetten voor zorginnovatie. Voor De Wissel is dit alvast een welgekomen wijziging. De gewijzigde regelgeving stimuleert het op maat en snel inzetten van nieuwe oplossingen, van een time-out (bijv. op een zorgboerderij), alternatieven voor een vastgelopen schoolse situatie (door een werkproject) tot het betrekken van een psychiater bij de voorziening (die bijv. in De Wissel wekelijks langskomt).
 
Een vereenvoudigde, creatieve en dynamische jeugdhulp
 
1 januari 2013 betekent alvast voor De Wissel en de collega-voorzieningen binnen Jongerenwelzijn en Kind en Gezin een doorstart naar een vereenvoudigde, creatieve en dynamische jeugdhulp. Duidelijke en eenvoudige afspraken over hoe de organisaties hun werking organiseren, maken het mogelijk om hun creatieve en activerende werking ook vlotter in de praktijk te realiseren.
 
Voor minister Vandeurzen werd uit de getuigenissen en de werking van De Wissel alvast duidelijk dat dit op het terrein betekent:
 
dat jongeren en hun gezinnen de jeugdhulp als toegankelijk, creatief, snel en in samenwerking gaan ervaren;
dat initiatieven, zoals De Wissel, gestimuleerd worden tot innovatie en samenwerking;
dat complexe vragen niet worden doorgeschoven maar door verschillende organisaties worden opgenomen;
dat de jeugdhulp en de jongeren ook binnen onze samenleving staan en volop inzet op de krachten van onze jongeren.
 
Websites
 
http://www.wissel.be
http://www.canovlaanderen.be
http://www.jongerenwelzijn.be
http://www.jeugdhulp.vlaanderen.be
http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/over-ons/integrale-jeugdhulp