Minister Crevits lanceert campagne over online privacy in de klas onder motto “Denk na voor je iets online zet”

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits lanceert vandaag een nieuwe campagne over online privacy. De nieuwe campagne wil leraren en leerlingen uit het secundair onderwijs sensibiliseren rond de thematiek van online privacy in de klas. Dat gebeurt onder het motto : “Denk na voor je iets online zet”. Het doel is kinderen en jongeren vaardigheden bij te brengen zodat ze zich verantwoord en veilig op het internet kunnen begeven.  Voor de campagne is er het nieuwe boek Mediawijs Online, er is een nieuw lespakket online privacy, een privacy handleiding voor leraren en de affiche “EHBO kit voor privacy en sociale media”. Alle secundaire scholen hebben recent het nieuwe lesmateriaal ontvangen.
Jongeren groeien op in een digitale wereld en dat is een goede zaak. Jongeren maken op school en in hun vrije tijd vaak gebruik van sociale media. Die sociale media geven jongeren de toegang tot een wereld van informatie en nieuws. Het is een verhaal van kansen en van talentontwikkeling.
Onderwijs vertrekt vanuit de idee dat jongeren gevormd worden tot kritische, betrokken, autonome, verdraagzame en creatieve mensen. Het is belangrijk dat jongeren verantwoord en veilig met sociale media omgaan. Dat vraagt een gedeelde verantwoordelijkheid van de ouders en van het onderwijsveld. Mediawijsheid vormt een essentieel onderdeel van de nieuwe geletterdheid.
Omgaan met privacy op sociale netwerksites is een belangrijke uitdaging op dit moment. Scholen hebben daarbij een belangrijke rol te spelen. Het werken aan digitale competenties, mediageletterdheid en ICT-vaardigheden maakt sinds 2007 deel uit van de eindtermen. Leerlingen moeten ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier kunnen communiceren.
In het verleden waren er al campagnes over cyberpesten en online reclame. De nieuwe campagne wil leraren én leerlingen ondersteunen om de thematiek van online privacy in de klas aan te pakken. De boodschap die jongeren krijgen is : “Denk na voor je iets online zet”.
Cijfers
Uit recent Vlaams onderzoek (Apestaartjaren 5) blijkt dat 89% van de 12-18-jarigen en 35% van de 9-12-jarigen een profiel op Facebook hebben. Jongeren gebruiken sociale netwerksites om te communiceren, om foto’s  en filmpjes te delen, om statusupdates te posten en om berichten te posten op een profiel van vrienden. Bijna de helft van de jongeren gebruikt sociale media ook voor schoolwerk. Naast de vele mogelijkheden zijn er ook wel risico’s verbonden aan online media.
18,5% van de kinderen die Facebook gebruiken, zegt bevriend te zijn met mensen die ze nog nooit in het echt hebben gezien. Bij jongeren is dat niet veel anders : 27% van de jongeren voegt soms onbekenden toe.   Ongeveer 10% van de 9-16-jarigen antwoordt positief op de vraag of ze het afgelopen jaar iets storends hadden meegemaakt of gezien op internet. Meisjes (14%) rapporteren dubbel zoveel negatieve ervaringen dan jongens (6%).
Inhoudsrisico’s, zoals de (ongewilde) confrontatie met pornografische beelden komen meest voor. 12% ontving seksueel getinte boodschappen en 10% had een face-to-face ontmoeting met iemand die hij of zij via internet had leren kennen. 7% van de onderzochte groep was slachtoffer van cyberpesten, voornamelijk via sociale media.
Doelstellingen
De campagne over online privacy in de klas wil volgende doelstellingen bereiken:
De mediageletterdheid van leerlingen uit het secundair onderwijs bevorderen, meer bepaald rond de publicatie van persoonlijke gegevens op online media.
Leraren voorzien van een concreet aanbod aan informatie, lesmateriaal en sensibiliseringsmateriaal rond online privacy en dit met het oog op het aanbrengen van dit thema in de lessen.
De aandacht vestigen op het belang van online identiteitsmanagement (wie ben ik online en hoe gedraag ik me online).
De kennis van leerlingen en leraren vergroten over de achterliggende economische belangen van online sociale media.
Strategieën aanreiken rond specifieke privacy-risico’s voor zowel leerlingen als leraren.
Tools aanreiken aan scholen om bepaalde veiligheidsrisico’s (m.b.t. privacy) in te perken en incidenten te voorkomen.
Doelgroep
De campagne richt zich op scholen (leraren en leerlingen) uit het secundair onderwijs. Dat gebeurt vanuit de vaststelling dat vanaf de leeftijd van 12-14 jaar jongeren erg actief gaan experimenteren met sociale netwerksites en zich een online identiteit aanmeten. Bovendien vermindert het ouderlijk toezicht naarmate kinderen en jongeren ouder worden, wat risicogedrag eveneens doet toenemen.
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits : “De sociale media zijn niet meer weg te denken uit de leefwereld van kinderen en jongeren. Ze vormen een belangrijke bron van communicatie thuis en op school en dragen bij tot hun mediawijsheid. Het is essentieel om verantwoord en veilig met sociale media om te gaan. Deze campagne over online privacy in de klas wil jongeren en leraren wijzen op de risico’s en reikt tips aan hoe hiermee om te gaan.”
De campagne bestaat uit drie luiken
1/ een Informatief luik: Boek Mediawijs Online i.s.m. Kenniscentrum Mediawijsheid en VUB (SBO-project EMSOC)
2/ Educatief luik i.s.m. UGent (SBO-project SPION)
Een privacyhandleiding voor leraren en drie lespakketten
Lespakket commerciële risico’s op sociale netwerksites
Lespakket contactrisico’s op sociale netwerksites
Lespakket inhoudsrisico’s  op sociale netwerksites
3/ Sensibiliseringsluik : de wedstrijd en de affiche “EHBO kit voor privacy en sociale media”
Voor de wedstrijd kunnen scholen klassikaal deelnemen. Door samen een aantal opdrachten tot een goed einde te brengen, worden jongeren gestimuleerd om in de klas na te denken en te spreken over het thema online privacy. Deze wedstrijd loopt tot 15 januari 2015. Tijdens deze periode moet de klas opdrachten kiezen uit onderstaande lijst:
Master Find: de deelnemende klassen spelen het online game Master Find van Child Focus. Het resultaat van het spel moet worden gedocumenteerd aan de hand van foto’s of een filmpje.
Privacy Laboratorium: klassen sporen verschillende privacyproblemen op die door het gebruik van sociale media kunnen ontstaan en zoeken naar creatieve oplossingen voor deze problemen. Meer informatie over deze opdracht is te vinden op www.ikbeslis.be
Quiz: klassen maken zelf een online quiz, die minstens 20 vragen bevat over zowel inhouds- als contactrisico’s.
 
Op de volgende Safer Internet Day (10 februari 2015) wordt bekendgemaakt welke klas wint. De wedstrijdpagina : www.ond.vlaanderen.be/wie-ben-jij-online
Na afloop zullen de beste resultaten door het Departement Onderwijs & Vorming gepubliceerd worden, zodat ook andere leerkrachten en leerlingen kunnen bijleren over online privacy en sociale media.
Daarnaast is er de affiche “EHBO kit voor privacy en sociale media”.
Alle secundaire scholen hebben eind vorige week het nieuwe lesmateriaal ontvangen.
Partners
Het Departement Onderwijs en de Canon Cultuurcel: www.ond.vlaanderen.be/wie-ben-jij-online
Het Vlaams Kenniscentrum Mediawijsheid: www.mediawijs.be ontwikkelde het handboek “Mediawijs Online” dat in het kader van deze campagne naar alle scholen verspreid wordt.
De privacycommissie: http://onderwijs.ikbeslis.be/privacy-laboratorium ontwikkelde één van de opdrachten voor de wedstrijd.
De wetenschappelijke onderbouw wordt verzorgd vanuit de programma’s EMSOC (http://emsoc.be en www.spion.me). Het SPION-project ontwikkelde bovendien een privacygids voor leraren en een drietal lespakketten om privacyrisico’s in de klas aan bod te laten komen.
Child Focus : www.clicksafe.be en http://www.childfocus.be/clicksafe/masterfind/
Mediapartner De Persgroep (jongerenblad Joepie