Meer rechtszekerheid voor gebruiker van grond overstromingsgebieden

De Vlaamse Regering heeft haar eerste principiële goedkeuring gegeven aan het voorstel van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, Joke Schauvliege en Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Hilde Crevits, om het besluit financiële instrumenten van het integraal waterbeleid aan te passen. Om de afbakening van overstromingsgebieden en oeverzones te ondersteunen, voorziet het decreet Integraal Waterbeleid in de instrumentenmix van onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht.
De evaluatie van de overstromingen van november 2010 wees op de nood aan bijkomende overstromingsgebieden om piekdebieten op te vangen. Deze conclusie staat eveneens in de resolutie van het Vlaams Parlement van 7 juli 2011 over het beheersen van wateroverlast in het kader van een integraal waterbeleid.
Momenteel kunnen overstromingsgebieden enkel worden afgebakend in stroomgebied- en bekkenbeheerplannen. Die plannen worden om de 6 jaar vastgesteld. Nu wordt het mogelijk ook tussentijds versneld overstromingsgebieden binnen de doelstellingen van de goedgekeurde waterbeheerplannen af te bakenen. Het besluit regelt het openbaar onderzoek, verzekert de rol van de bekkenbesturen en verbetert de voorziene informatieplicht door de initiatiefnemer van de afbakening.
Concreet kunnen de waterbeheerders versneld overstromingsgebieden realiseren én de kans op overstromingsschade beperken. Met de voorziene vergoedingsinstrumenten kunnen de overstromingsgebieden op een voor de gebruikers van de gronden (landbouwers en bosbouwers) aanvaardbare manier verwezenlijkt worden. De gebruikers worden vergoed voor de mogelijke schade ten gevolge van de verhoogde overstromingsfrequentie van hun gronden.
De financiële instrumenten zijn:
Onteigening ten algemene nutte: het Vlaams Gewest, de Vlaamse waterbeheerders en - mits de minister voor Leefmilieu en Waterbeleid toestemt - de provincies en de gemeenten kunnen overgaan tot een onteigening ten algemene nutte. De onteigening moet passen in de doelstellingen van het decreet Integraal Waterbeleid of moet gaan om een actie uit een waterbeheerplan.
Recht van voorkoop: het Vlaams Gewest en de Vlaamse Grondenbank hebben een recht van voorkoop bij de verkoop van onroerende goederen die geheel of gedeeltelijk in afgebakende overstromingsgebieden en oeverzones liggen. De percelen waarop het recht van voorkoop ‘integraal waterbeleid' van toepassing is, zijn te raadplegen via het geoloket ‘recht van voorkoop’.(http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/rvv/)
Aankoopplicht: de eigenaar van gronden die geheel of gedeeltelijk in een afgebakend overstromingsgebied of een afgebakende oeverzone liggen, kan onder voorwaarden eisen dat de betrokken waterbeheerder zijn grond aankoopt. De eigenaar heeft vijf jaar tijd om zijn aanvraag bij de betrokken waterbeheerder in te dienen, vanaf het ogenblik dat het waterbeheerplan waarin het overstromingsgebied of de oeverzone werd afgebakend van kracht is of vanaf het ogenblik dat het overstromingsgebied actief wordt ingeschakeld. De actieve inschakeling houdt een ingreep van de waterbeheerder in het overstromingsgebied in. Het gaat bijvoorbeeld om de aanleg van een ringdijk of van schotten in de waterloop. De datum van actieve inschakeling wordt bekendgemaakt via het Belgisch Staatsblad, aanplakking op het terrein en een aangetekend schrijven aan de eigenaar.
Vergoedingsplicht: de vergoedingsplicht geldt enkel voor gebruikers van landbouw- en bosbouwgrond in actief ingeschakelde overstromingsgebieden. Na de actieve inschakeling van het overstromingsgebied heeft de gebruiker één jaar de tijd om een aanvraag tot vergoeding in te dienen bij de betrokken waterbeheerder. De vergoeding wordt berekend volgens een in het besluit vastgelegde berekeningswijze.
Vlaams minister Joke Schauvliege: “Door overstromingsgebieden af te bakenen bieden we de gebruikers van de gronden meer rechtszekerheid. Zij kunnen immers de waterbeheerder verplichten hun grond aan te kopen of schadevergoeding vragen als hun grond actief ingeschakeld wordt in een overstromingsgebied.”
Vlaams minister Hilde Crevits: “Om de bevolking beter te beschermen tegen wateroverlast en om de noodzakelijke infrastructuur te realiseren, is het belangrijk om over de nodige instrumenten te beschikken. Naast de financiële instrumenten is de informatieplicht van de overheid ingebouwd. Een goede communicatie vergroot het draagvlak bij de inwoners en de landbouwers”