Minister van Justitie, Koen Geens, streeft al lange tijd naar meer frequente drugscontroles in het gevangeniswezen. De problematiek van druggebruik bij gedetineerden staat al jaren op de agenda. Stijgende controles zorgt voor meer kans op drugvondsten waardoor zorg voor de gebruikers sneller kan worden ingeroepen. Dit zeker aangezien 6% van de gedetineerden die vóór hun opsluiting geen drugs gebruikten dat in de gevangenis wel is beginnen doen.
Sinds de drugacties in de gevangenissen worden geregistreerd nemen de uitgevoerde controles toe. Deze zijn ook steeds gerichter en succesvoller. Waren er in 2014 nog 202 acties die in 45% van de gevallen tot de inbeslagname van drugs hebben geleid, dan steeg dit in 2017 tot 304 acties waarbij in 63% van de controles drugs werden gevonden. Er gebeuren dus niet enkel meer controles, ze zijn ook efficiënter. Deze controles gebeuren voor een belangrijk deel in het kader van een samenwerkingsakkoord met de federale politie met betrekking tot het inzetten van drughonden.
Er zijn 3 soorten controles: controle van gedetineerden, controle van bezoekers en controle van cellen en gemeenschappelijke ruimtes. De meest aangetroffen drugs zijn hasj, cannabis en marihuana. Heroïnevondsten zijn bijna volledig teruggedrongen. In 2014 werd er nog 1193g aangetroffen in de gevangenissen, in 2017 was dat 13g.
Tegelijkertijd worden ook de initiatieven opgevoerd om de drugproblematiek te verhelpen. Binnen de gevangenissen beschikken we over drie drugvrije afdelingen en ook het aanbod van zorg en begeleiding voor druggebruikers, door de diensten van de Gemeenschappen en door de pilootprojecten van collega De Block, breidt uit. De volgende uitdaging is inzetten op preventie door zinvolle detentiebegeleiding voor elke gedetineerde. Studies wijzen uit dat de kans op herhaling van strafbaar gedrag eens terug buiten in de samenleving slinkt als men iets heeft kunnen leren in de gevangenis. Inzetten op preventie is inzetten op een veilige samenleving.