Melle voerde in 2018 als eerste lokale bestuur in Vlaanderen een lokale preventieve gezondheidsenquête uit. 1.021 inwoners van de gemeente vulden een vragenlijst in over hun gezondheid, alcohol, tabak, lichaamsbeweging en voeding. Het was een geslaagde test om te onderzoeken of zo’n gezondheidsenquête kant-en-klaar kan worden aangeboden aan lokale besturen en of het haalbaar is voor grote en kleine gemeenten om haar uit te voeren. De lokale gezondheidsenquête is opgesteld door Sciensano en gebaseerd op de nationale gezondheidsenquête. Ze moet gemeentes in staat stellen de gezondheidsstatus van hun bevolking te meten en te vergelijken met de algemene gezondheidsstatus in Vlaanderen. Die informatie kunnen ze gebruiken voor hun lokale (preventieve) gezondheidsbeleid, beleidsbeslissingen en -prioriteiten.
Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Melle bewijst dat het voor een gemeente haalbaar is om de lokale gezondheidsenquête uit te voeren en er bruikbare resultaten uit te halen. De enquête goed uitvoeren vraagt intensieve opvolging en coördinatie. Daarom geef ik de Logo’s de opdracht om de gemeentes daarin te ondersteunen, zodat vanaf 2019 meer gemeentes de lokale gezondheidsenquête kunnen afnemen. Zo kunnen de nieuwe lokale besturen er rekening mee houden in hun meerjarenplanning en in hun lokaal sociaal beleid. Deze enquête past in onze Vlaamse Gezondheidsdoelstelling om de Vlaming gezonder te laten leven.”
De Logo’s contacteren vanaf eind dit jaar de lokale besturen om te peilen naar hun interesse om het voorbeeld van Melle te volgen. Op basis daarvan zullen zij bepalen hoeveel gemeentes zij in het voorjaar van 2019 kunnen ondersteunen om de enquêtes uit te voeren.
Lokale gezondheidsenquête
In opdracht van Vlaams minister Jo Vandeurzen werd de lokale gezondheidsenquête ontwikkeld door Sciensano en uitgetest in Melle. Eef Delodder van Sciensano: “We hebben een wetenschappelijke vragenlijst opgesteld die gebaseerd is op de nationale gezondheidsenquête. De vragenlijst peilt naar een selectie van preventiethema’s zoals alcohol, tabak, lichaamsbeweging, voeding en gezonde publieke ruimte. Daarnaast hebben we een draaiboek opgesteld om gemeentes stap voor stap uit te leggen hoe ze zo’n enquête op een betrouwbare manier moeten organiseren en welke engagementen ze daarvoor moeten aangaan. We bieden ook ondersteuning om de steekproef voor de enquête samen te stellen en de resultaten te analyseren. Samen met partners hebben we deze methode met succes getest in de gemeente Melle.”
Resultaten Melle
Melle testte als eerste gemeente in Vlaanderen deze lokale gezondheidsenquête uit. 1.021 bewoners namen deel. Een aantal resultaten:
- 80% van de deelnemers gaf aan zijn gezondheid als goed tot zeer goed te beschouwen, wat in de lijn ligt van het Vlaamse gemiddelde.
- Meer dan in de rest van Vlaanderen gaven de bewoners van Melle aan te maken te hebben met pijn en ongemak en zich angstig en depressief te voelen.
- 1/3de van de deelnemers meldt recente psychische problemen, wat vergelijkbaar is met de rest van Vlaanderen.
- Er zijn minder rokers en minder passiefrokers in Melle dan in de rest van Vlaanderen.
- 13,8% drinkt te veel (> 10 glazen/week), maar dat is minder dan in de rest van Vlaanderen.
- Er zijn meer klachten over hinder in de omgeving zoals verkeer, luchtverontreiniging, lawaai en trillingen.
- Er zijn in Melle procentueel gezien meer mantelzorgers in vergelijking met Vlaanderen.
Bart Vandewauw, OCMW Melle: “In 2019 wordt de meerjarenplanning voor onze gemeente opgesteld. Deze enquête levert daar belangrijke informatie voor. Mellenaars geven bijvoorbeeld aan minder tevreden te zijn qua toegang tot parken of andere groene ruimtes. De gemeente zal hier blijven aan werken. Ook de mantelzorgers zullen we in de toekomst verder ondersteunen met onze plannen voor een gemeentelijke mantelzorgpremie.”
Sarah Reyntens van het Logo Gezond+: “Dankzij deze gezondheidsenquête heeft Melle nu concrete en wetenschappelijke data beschikbaar over de gezondheid van haar inwoners. Anderzijds is deze bevraging op zich een vorm van beleidsparticipatie van de burger. Beiden zijn zeer belangrijke instrumenten bij het maken van de juiste beleidskeuzes.”
