Vice-eersteminister en minister van economie en consumenten Kris Peeters maakt boeken, kranten en tijdschriften beter toegankelijk voor mensen met een leesbeperking. Er zullen geen auteursrechten moeten betaald worden op het omzetten van werken in een toegankelijk formaat en de verspreiding ervan onder mensen met een leesbeperking. De ministerraad keurde eind juli het wetsontwerp van minister Peeters goed.
Kris Peeters: “Ook wie slecht ziet, dyslexie heeft of een andere leesbeperking heeft, moet kunnen genieten van de culturele rijkdom van boeken, kranten en tijdschriften. Het omzetten van werken naar brailleschrift, grootletterdruk of luisterboeken, is een dure en tijdrovende bezigheid. Door het omgezette werk vrij te stellen van auteursrechten, geven we bibliotheken voor mensen met een leesbeperking en andere organisaties een extra duwtje in de rug om cultuur breed toegankelijk te maken.”
Organisaties zoals de Brailleliga/Ligue braille en Luisterpunt zetten bestaande boeken, tijdschriften en andere werken om in formaten die toegankelijk zijn voor mensen met een leesbeperking. Het kan dan gaan om mensen met een visuele beperking, een leesstoornis zoals dyslexie, maar evengoed om mensen die omwille van een fysieke beperking geen boek kunnen vasthouden. Bestaande werken worden door de organisaties in toegankelijke formaten omgezet. Daartoe behoren brailleschrift, grootletterdruk, luisterboeken en -kranten. Toegankelijke boeken kunnen zowel op een fysieke drager als online worden verspreid.
Momenteel bestaat voor het omzetten van werken naar brailleboeken een vrijstelling van auteursrechten. Die vrijstelling wordt nu uitgebreid naar omgezette werken voor alle categorieën van leesbeperkingen. Het omzetten van werken is een dure en tijdrovende zaak en de vrijstelling van auteursrechten is een belangrijke stimulans voor het werk van de organisaties. De vrijstelling maakt het bovendien mogelijk om de omgezette werken te verspreiden via woonzorgcentra, ziekenhuizen, etc.
Enkel erkende organisaties worden vrijgesteld van auteursrechten. Op die manier wordt vermeden dat geen auteursrechten zouden worden betaald op bijvoorbeeld een luisterboek dat bedoeld is voor een bredere doelgroep dan enkel mensen met een leesbeperking.
Met de nieuwe regeling komt ons land tegemoet aan het Marrakesh-verdrag rond de toegang tot werken voor blinden of mensen met een visuele handicap. Er wordt ook ingegaan op UNESCO-aanbevelingen om de groeiende groep van mensen met een leesbeperking van lectuur in een aangepast leesformaat te voorzien.
Deze nieuwe wet laat ook toe dat er voortaan een grensoverschrijdende uitwisseling komt van boeken in een toegankelijk leesformaat. Hiermee wordt het vrij verkeer van cultuurgoederen gegarandeerd.
Krachtlijnen van de nieuwe regelgeving:
- Het omzetten wordt een recht, de toestemming van de uitgever of auteur is niet langer nodig
- Uitbreiding naar alle doelgroepen van mensen met een leesbeperking
- Het omgezette werk mag op elke drager worden verspreid: cd, braillepapier, digitaal, etc.
- Vrij verkeer van boeken in aangepast leesformaat over de grenzen heen
