Wij maken ons zorgen over de geplande hertekening van het openbaar vervoer. Proefprojecten moesten duidelijkheid brengen over hoe het busvervoer efficiënter kon gebeuren maar deze bestaan voorlopig enkel maar op papier. Er zijn nog heel wat vragen. Toch wil Vlaams Minister van Mobiliteit Ben Weyts nog voor de zomer zijn hervormingen doordrukken.
Het openbaar vervoer is vandaag onvoldoende een kwaliteitsvol alternatief voor de wagen. Slechts 5% van de verplaatsingen wordt gemaakt met het openbaar vervoer (inclusief trein). Een hervorming is nodig. De Vlaamse regering werkte de principes daarvan uit. Het openbaar vervoer moet georganiseerd worden volgens een watervalmodel met het treinnet als ruggengraat, hoogfrequente busverbindingen op de drukste assen die op hun beurt gevoed worden met minder frequente aanvoerlijnen. Een vervoer op maat vult de overblijvende ‘blind spots’ in. De lokale besturen krijgen inspraak en zeggenschap en worden verantwoordelijk voor de organisatie van het vervoer op maat.
Er werden 4 proefregio’s opgestart. Hier werden nieuwe buslijnen uitgetekend en er werden denkoefeningen gedaan over het vervoer op maat. Er werd echter niets in de praktijk uitgetest.
Karin Brouwers: “Een papieren proefproject kan moeilijk volstaan voor een volledige hertekening van het openbaar vervoer. Toch wil de Minister zijn hervorming er nog snel voor de zomer doorkrijgen. Dat voedt de vrees dat het hier gaat om een afbouw van het openbaar vervoersaanbod in plaats van om een versterking. Dat moeten we ten alle prijze vermijden.”
Brouwers staat niet alleen met haar kritiek, verschillende lokale besturen trokken al aan de alarmbel.
Op vraag van CD&V heeft de Minister nu 4,2 miljoen euro bijkomend vrijgemaakt en zich geëngageerd om een inspanning te leveren bij de begrotingsbesprekingen 2019. Dat is al iets maar de vraag is of dit zal volstaan voor zo’n grootschalige operatie?
Zij formuleert een aantal basisvoorwaarden waaraan voldaan moet zijn om voor de Vlaming een kwaliteitsvol en kostenefficiënt openbaar vervoer te organiseren:
- Het watervalmodel moet duidelijk zichtbaar zijn: het kernnet als stamlijn met hoogfrequent en kwaliteitsvol openbaar vervoer en gebruiksvriendelijke overstaphaltes en een aanvullend net dat hierop aantakt. Beide netten moeten voldoende fijnmazig worden uitgebouwd, ook in meer landelijk gebied. De gaten die moeten opgevuld worden door het vervoer op maat mogen niet te groot zijn.
- Er moet een voldoende aanbod blijven van vroege en late bussen en weekendbediening.
- Er moet voldoende budget voorzien worden voor de vervoerregio’s om een kwaliteitsvolle invulling te kunnen geven aan het vervoer op maat en om innovatieve ideeën te kunnen uittesten.
- Ook nieuwe ontsluitingen binnen kern- en aanvullend net mogen niet louter om budgettaire redenen leiden tot de afbouw van andere lijnen.
- Er moet voldoende ondersteuning en kennis worden aangereikt aan de lokale besturen zodat ze hun rol van medebeslisser ten volle kunnen waarmaken.
- De provincies moeten een vertegenwoordiging hebben in de vervoersregioraad.
- Vandaag bestaan de proefprojecten alleen op papier. Het hertekende kern- en aanvullend net zal niet uitgerold worden op het terrein. Proefprojecten op papier zijn een theoretische oefening maar laten niet toe om lessen te trekken over wat werkt, wat niet, en aan welke kostprijs. Vooraleer het concept over gans Vlaanderen wordt uitgerold, worden de proefprojecten best volledig uitgerold en geëvalueerd.
- Het kern - en aanvullend net en het vervoer op maat worden te samen uitgerold. Niet eerst het één en dan het ander. Dit ook om te voorkomen dat de hele operatie een afbouw van het openbaar vervoer betekent.
- Er moet voldoende aandacht en geld besteed worden aan de mogelijkheid van de fiets en fietsdeelsystemen om de actieradius van het openbaar vervoer te vergroten.
Karin Brouwers besluit: “De hertekening mag niet leiden tot een afbouw van ons openbaar vervoer. Op een moment dat het hele land zich vastrijdt - de files zijn tussen 2015 en 2017 met bijna 20% toegenomen, kunnen we dit missen als kiespijn. Er is een versterking nodig. We vragen van de Minister de nodige garanties dat ons openbaar vervoer kwaliteitsvol wordt ingericht zowel voor mensen in de stad als op het platteland.”
