Klaar om grote natuurbranden te voorkomen en te bestrijden

Direct na de uitgestrekte branden op de Kalmthoutse heide (450 ha) en in Limburg (200 ha) in mei 2011 riep Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege alle betrokken overheden en terreinbeherende verenigingen samen op een crisisoverleg om uit de natuurbranden lessen te trekken. Vijf werkgroepen werden opgestart onder voorzitterschap van de federale overheid. Tezelfdertijd gaf de minister haar administratie, het Agentschap Natuur en Bos, de opdracht een actieplan op te stellen. Minister Schauvliege stelde vandaag in Leopoldsburg de realisatie ervan voor.
Dringende beheersingrepen
Vanaf het najaar 2011 tot vandaag zijn in de brandgevoelige bos- en heidegebieden door het ANB al tal van maatregelen genomen om enerzijds de geleden schade na de branden meteen te herstellen en anderzijds om toekomstige branden beter te beheersen en te bestrijden. Hiervoor werd extra 1 miljoen euro op de begroting voorzien. Door een snelle en aanhoudende inzet van geherderde schapenkuddes, maaien (21 ha), chopperen (15 ha) en plaggen (22 ha) is de gevreesde vergrassing van de heide uitgebleven.
Betere brandpreventie en bestrijding
Tezelfdertijd zijn op tal van plaatsen maatregelen genomen om toekomstige branden af te remmen: brandgangen werden verbreed of nieuwe gerealiseerd, loofhoutsingels aangeplant en strooiselvrije stroken aangelegd rond brandgevoelige dennenaanplantingen, …
Omdat brandpreventie voor het beheer van deze gebieden belangrijk en noodzakelijk is, wordt dit als een vast en volwaardig onderdeel in de beheerplannen opgenomen. De lokale brandweer en de lokale overheid worden bij de opstelling ervan nauw betrokken. Zo is het plan van de Kalmhoutse Heide in de maak. Dat moet een concept en methodiek opleveren die in de andere beheerplannen standaard kunnen worden opgenomen.
Uitgestrekte heide- en bosterreinen zijn vaak moeilijk toegankelijk zeker voor gewone brandweerwagens. Vooral de bevoorrading met water aan het brandfront is vaak een groot probleem. Zowel voor Antwerpen als Limburg is een speciale bluswaterwagen in bestelling. Vanwege de zeer specifieke technische aspecten werden de twee wagens opgenomen in de (federale) aankoopplanning en -aanbesteding voor brandweermateriaal. Het ANB heeft hiervoor 700.000 euro op de begroting voorzien.
Vlottere communicatie
Voorts heeft het ANB nu een intern draaiboek “Noodplanning op het terrein” klaar met duidelijke, interne gestandaardiseerde richtlijnen voor de aanpak van bos- en heidebranden. Alle interne en externe betrokkenen zijn hiervan op de hoogte gebracht.
De waarschuwingssystemen met diverse alarmfases, voorheen van regio tot regio verschillend, zijn inmiddels op elkaar afgestemd zodat zowel in de verschillende Vlaamse provincies als in Nederland – belangrijk voor het Grenspark “Zoom-Kalmthoutse Heide” – met dezelfde codes (groen, geel, oranje en rood) en met identieke criteria wordt gewerkt en gecommuniceerd.
Tenslotte is het bij brand van uitzonderlijk operationeel belang dat alle betrokkenen, zowel op het terrein, de brandtorens als in het crisiscentrum over hetzelfde, actueel kaartmateriaal beschikken met alle relevante info zoals o.m. de aard en toegankelijkheid van de wegen, verzamelpunten, waterpunten, brandgevoeligheid van de vegetatie en GIS-coördinaten. Deze atlas met veiligheidskaarten voor de provincie Limburg werd vandaag voorgesteld en is inmiddels operationeel. Deze kaarten zijn gedigitaliseerd zodat op basis van de in Limburg opgedane ervaring ook de bestaande veiligheidskaarten voor de provincie Antwerpen snel kunnen worden aangepast.
Vlaams minister Joke Schauvliege: "Ik ben ervan overtuigd dat we nu beter gewapend zijn om samen efficiënt branden te bestrijden en grote catastrofes zoals twee jaar geleden in de Kalmthoutse Heide en in Limburg te voorkomen. Dit is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de verschillende overheden, interventiediensten en terreindiensten. Maar vergeet ook niet de honderden vrijwilligers die met man en macht hebben geholpen om de getroffen natuurgebieden te herstellen."