Ingrijpende hervorming CO2-uitstootrechten goedgekeurd

De milieucommissie van het Europees Parlement heeft vanmiddag een ingrijpende hervorming van het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) goedgekeurd.
ETS regelt de uitstootrechten van de industrie en de energieproducenten in Europa op basis van een marktprijs voor broeikasgassen. De wetswijziging die vandaag is goedgekeurd, moet ETS beter doen functioneren d.m.v. een automatisch correctiemechanisme (marktstabiliteitsreserve of MSR): als er teveel CO2-vergunningen op de markt zijn, wordt het aanbod automatisch verminderd en, omgekeerd, als er te weinig vergunningen zijn, komen er automatisch bij.
De prijs voor de uitstoot van CO2 ligt vandaag erg laag omwille van de economische crisis (met CO2-prijzen tussen 7 en 8 euro per ton CO2-uitstoot, terwijl er oorspronkelijk werd uitgegaan van een prijs van ca. 30 euro). Ingrijpen was nodig om het model, dat één van de pijlers is van het Europese klimaatbeleid, overeind te houden.
Ivo Belet (CD&V), rapporteur en centraal onderhandelaar van deze hervorming:  “Het Parlement geeft vandaag een sterk signaal dat het ons menens is met de strijd tegen de klimaatverandering, maar dat we tegelijk de bekommernissen van de industriële bedrijven niet uit het oog verliezen. De hervorming die we nu hebben goedgekeurd, bewijst dat we een ambitieus klimaatbeleid kunnen verzoenen met economische groei en jobs. MSR moet van de CO2-prijs opnieuw een aandrijver maken van investeringen in meer energie-efficiëntie.”
Met deze ingreep maakt Europa een eind aan een kwakkelend CO2-mechanisme, zegt Belet: “MSR schept zekerheid voor de industrie en garandeert een redelijke evolutie. We beseffen zeer goed dat de omschakeling naar een koolstofarme productie belangrijke investeringen vergt. Daarom gaan we de opbrengst van 300 miljoen uitstootrechten investeren in een speciaal innovatiefonds dat de industrie moet helpen bij de inzet van CO2-arme technologie.”
Het Parlement wil ook dat de Commissie met maatregelen komt om ‘carbon leakage’ of ‘koolstoflekkage’  te voorkomen. Belet: “Energie-intensieve bedrijven (staal, chemie, glas, cement,...) staan voor een aartsmoeilijke opdracht. Daarom moeten we hen, zolang elders in de wereld geen gelijkaardige maatregelen getroffen worden, voldoende garanties geven opdat er geen koolstoflekkage optreedt: d.w.z. de delocalisatie van productiefaciliteiten van multinationals naar landen met minder strenge klimaatwetgeving. Voor bedrijven die de hoogste uitstootnormen halen, moeten er dus gratis uitstootrechten blijven bestaan, zodat zij niet benadeeld worden in de concurrentie met andere delen van de wereld. Het komt erop aan bedrijven te stimuleren om te investeren in technologie om zo hun uitstoot van broeikasgassen zoveel mogelijk te verminderen.”
Ivo Belet krijgt van de milieucommissie een mandaat om rechtstreeks de onderhandelingen met de nationale regeringen (EU-Raad) op te starten om zo snel mogelijk tot een finaal akkoord te komen. Belet: “We zijn de voorbije weken in nauw contact gebleven met de onderhandelaars van het Letse EU-voorzitterschap. Een overduidelijke meerderheid in de EU-Raad zit op dezelfde golflengte als het Parlement. Ik maak me sterk dat we snel tot een globaal, overkoepelend akkoord komen. De EU kan dan geloofwaardig naar de Klimaatconferentie van Parijs en snel met concrete plannen voor het halen van de doelstellingen voor 2030 voor de dag kan komen.”
Wat is het marktstabiliteitsreserve-mechanisme?
De Europese CO2-emissiehandel is grotendeels ingestort door de economische crisis. De vraag naar uitstootrechten is laag, waardoor ook de CO2-prijs is ingezakt is en dus niet meer aanzet tot energie-efficiënte investeringen. Vandaag is er grosso modo een overschot van 2 miljard vergunningen op de markt. ETS, het belangrijkste middel om de Europese klimaatdoelstellingen te halen, is daardoor op sterven na dood. Om het stelsel te herstellen, zullen overtollige CO2-vergunningen van de markt gehaald worden en in een markstabiliteitsreserve (MSR) worden ondergebracht. Dit MSR-mechanisme past het aantal vergunningen dat in omloop is automatisch aan.Omgekeerd zullen uitstootrechten uit de reserve worden gehaald en geveild, mocht de prijs te hoog oplopen door een toenemende vraag.
Wat is carbon leakage?
Bedrijven verplaatsen (een deel van) hun productie en investeringen naar andere landen (buiten de EU) waar er minder beperkingen en regels zijn op CO2-uitstoot. Dit leidt uiteindelijk tot een toename van het totaal aantal emissies van een multinational.
Wat is ETS (Europees Emissiehandelssysteem)?
ETS is de hoeksteen van het Europees klimaatbeleid: het moet toelaten onze CO2-doelstellingen waar te maken (20% CO2-vermindering tegen 2020 en 40% tegen 2030).Door een prijs op koolstof te zetten, moet onze economie (elektriciteitsproductie en industrie) een heel stuk koolstofarmer worden. Het komt er dus op neer om de industrie ertoe aan te zetten inspanningen te leveren om koolstofarm en klimaatvriendelijk te produceren en dus te investeren in technologie om de CO2-uitstoot te verminderen.