De afgelopen weken kwamen de Europese instellingen volop in het nieuws. Zo werd er een nieuwe voorzitter voor de Europese Commissie en een voorzitter van de Raad van Europa gekozen. Wat doen deze instellingen precies en wat is hun belang? We vatten het hier kort samen.
Het Europees Parlement
In het Europees Parlement zetelen 751 parlementsleden die rechtstreeks worden verkozen. Parlementleden verenigen zich niet per land maar op basis van politieke overtuiging kiezen ze voor een van de zeven politieke fracties. De Parlementsvoorzitter wordt gekozen voor 2,5 jaar. Momenteel is de Italiaan David Sassoli daarvoor aangesteld.
CD&V heeft twee parlementsleden: Kris Peeters en Cindy Franssen.
Het meest zichtbaar zijn dze parlementsleden in de plenaire vergaderingen. Daar stemmen zij over Europese weten en debatteren ze met andere fracties. Aan deze vergaderingen gaat vaak heel wat werk vooraf in één van de 22 Commissies. Daar worden de plenaire vergaderingen voorbereid zodat die vlotter kunnen verlopen.
Het Parlement onderhoudt ook contacten met parlementen die geen lid zijn van de EU. Dat werk gebeurt door de 44 delegaties van het Europees Parlement.
Belangrijkste bevoegdheden:
- Wetgevend: Oorspronkelijk kon het Parlement alleen adviezen geven. Nu kan het Parlement wetten goedkeuren, verwerpen of amenderen.
- Begroting: het Europese Parlement beslist samen met de Raad van de Europese Unie over de jaarlijkse begroting van de EU. Ze heeft daarbij het laatste woord.
- Controle: het Parlement controleert de werking van de Europese Commissie en de andere Europese instellingen.
De Europese Commissie
De Europese Commissie bestaat uit één commissaris per lidstaat onder leiding van een voorzitter. Voor de komende regeerperiode wordt Ursula Von der Leyen de voorzitter van deze 28 commissarissen. De Commissie is opgedeeld in verschillende directoraten-generaal (DG's) die elk verantwoordelijk zijn voor bepaalde beleidsterreinen.
Keuze van de voorzitter
De staatshoofden en regeringsleiders in de Europese Raad stellen een kandidaat-voorzitter voor. Deze kandidaat heeft de steun van de meerderheid van het Europees Parlement nodig.
De kandidaat-voorzitter kiest dan potentiële vicevoorzitters en commissarissen op basis van voordrachten door de EU-lidstaten. Elke kandidaat moet aan het Europees Parlement zijn of haar visie uitleggen en vragen beantwoorden. Het Parlement stemt over alle genomineerden als team. Daarna worden zij benoemd door de Europese Raad. De termijn van de nieuwe Europese Commissie start op 1 november 2019.
Belangrijkste bevoegdheden van de Commissie:
- De Europese Commissie stelt nieuwe wetgeving voor, die daarna door het Parlement en de Raad kan worden goedgekeurd.
- De Commissie werkt de algemene strategie van de EU uit.
- Begroting: de Commissie beheert de EU-financiering en bepaalt, samen met de Raad en het Parlement, de prioriteiten voor de EU-uitgaven. Ze stelt jaarlijks een begroting op, die door het Parlement en de Raad wordt geëvalueerd.
- De Commissie ziet erop toe dat de Europese wetten correct uitgevoerd worden.
- De Europese Commissie vertegenwoordigt van de EU in internationale instellingen. Ze onderhandelt namens de EU over internationale overeenkomsten. Ze speelt een belangrijke rol bij het ondersteunen van internationale ontwikkeling en hulpverlening.
Europese Raad
De Europese Raad bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de EU. Hij heeft geen wetgevende bevoegdgheid. Wel bepaalt de Raad de beleidsagenda van de EU door tijdens zijn bijeenkomsten beleidslijnen aan te nemen waarin prioriteiten en gewenste maatregelen worden bepaald.
De Europese Raad bestaat uit 30 leden: de staatshoofden en regeringsleiders van de 28 EU‑lidstaten én de voorzitters van de Europese Raad en de Europese Commissie. Charles Michel volgt Donald Tusk op als voorzitter van de Europese Raad.
Besluitvorming
De Europese Raad neemt zijn besluiten meestal bij consensus. In bepaalde specifieke gevallen die zijn vastgelegd in de EU‑Verdragen, besluit hij echter met eenparigheid van stemmen of met gekwalificeerde meerderheid. De voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie nemen niet deel aan een eventuele stemming.
