Herdenking WO I

Zoals gezegd tijdens onze tussenkomst in de commissie defensie, heeft de CD&V-fractie achter de schermen actief meegewerkt aan deze resolutie en steunen we dit voorstel dan ook volmondig. Wij willen de auteur van deze resolutie nogmaals bedanken voor het nemen van dit initiatief alsook voor zijn openheid bij de redactie en de herwerking van de oorspronkelijke tekst.
Het is volgens onze fractie belangrijk dat ook het Federale niveau zich uitspreekt over de herdenking van de Eerste Wereldoorlog (WOI). Alle andere parlementen in dit land hebben reeds resoluties gestemd en aangenomen. En ook in de Parlementen en Assemblees van onze buurlanden worden momenteel initiatieven genomen. Het zou dus onaanvaardbaar zijn dat het Federale Belgische Parlement hier zou achterblijven en zich niet zou mogen uitspreken over deze gruwelijke oorlog die ons land zo getekend heeft.
In deze context betreuren we de houding van de oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang om deze resolutie niet te steunen. Ook hun argumentatie om dit niet te doen – stellende dat ‘het federale niveau enkel de reeds gedane inspanningen van de regio’s wil recuperen’ – is in het beste geval flauw te noemen en vermoedelijk zelfs kwaadwillig. Men moet deze resolutie immers met zeer veel slechte wil lezen om er een recuperatie-poging in te zien. Verbazen doet de strategie van genoemde partijen ons echter niet meer.
Deze resolutie stelt alleszins duidelijk dat de WOI voor een belangrijk stuk een Vlaams verhaal is. Niet alleen omwille van het feit dat het conflict voor een groot stuk is uitgevochten in de Westhoek, maar ook omdat een sleutelmoment was in de Vlaamse bewustwording en de ontvoogdingsstrijd. De resolutie zegt onomwonden dat sociale en taalkundige spanningen een hoogtepunt zouden bereiken in de Belgische loopgraven tussen 1914 en 1918. Spanningen waarop na de oorlog niet altijd voldoende antwoorden werden geformuleerd en die daardoor vaak bleven sluimeren en woekeren. Dit wordt dus zeker niet ondergesneeuwd of geminimaliseerd.  
Het verwijt van de Vlaams Belang-fractie dat de CD&V omwille van haar steun aan deze resolutie in de toekomst niet meer zou mogen deelnemen aan de herdenkingen aan de IJzertoren slaat dan ook nergens op. Tussen haakjes, Mevr. Ponthier, aangezien u ons tijdens uw tussenkomst in de commissie verblijdde met een historisch getinte opmerking over de herdenkingen aan de IJzertoren : Er ligt ook een Waal begraven in de crypte van de IJzertoren. Zijn naam is Aimé Fiévez. Hij was een Waals korporaal, hij sneuvelde samen met de gebroeders Van Raemdonck en hij werd samen met hen begraven. Wij delen de gevoeligheid van vele Vlamingen betreffende de loopgraven van 1914-18, maar wij vinden ook dat men het historisch onderzoek en het debat best overlaat aan bevoegde historici en niet aan de politiek. 
Ofschoon het door sommigen blijkbaar betreurd wordt, is de WOI is wel degelijk ook een Belgisch verhaal. Natuurlijk werd de Westhoek het ergst getekend door het vier jaar durende oorlogsgeweld en de gruwel, maar ook andere steden en streken – zowel ten Noorden als ten Zuiden van de taalgrens – hebben zwaar geleden onder de bezetting en onder het willekeurig geweld van de Duitse (/Pruisische) troepen. Steden als Visé, Luik, Leuven en Dendermonde werden voor een groot stuk in de as gelegd terwijl de gewone bevolking er het slachtoffer werd van willekeurige terreur en wraakacties vanwege de bezetter. Toegegeven, vele van deze gruweldaden zouden later door o.a. de Britse propaganda uitvergroot worden, maar aan de basis lagen wel degelijk het arbitrair geweld en de wreedheden tegen gewone burgers.  
De WOI is uiteraard ook een Europees verhaal. Het was een botsing tussen de verschillende Europese grootmachten die zich twee decennia later nog eens overdoen. Zoals collega De Donnea (MR) terecht opmerkte in de commissie, zou dit conflict de kiemen zaaien voor een tweede wereldbrand amper 21 jaar later. Op die manier draagt de ervaring zeker bij tot het gezonde wantrouwen t.a.v. militair trommelgeroffel dat de Europese ziel zo typeert. In de zomer van 1914 was dat trouwens heel anders. Toen trokken Franse en Duitse studenten nog zingend naar het front in de veronderstelling dat ze binnen de week terug thuis zouden nadat ze de ‘Bosch’ of de ‘Franzoos’ een goed pak rammel hadden gegeven.
De afgelopen jaren is echter ook het besef gegroeid dat de WOI evenzeer een heel internationaal gebeuren was. Niet enkel omwille van de aanwezigheid van zovele Australiërs, Nieuw-Zeelanders en andere Gemenebest-soldaten in Flanders Fields, maar omdat ook ontelbare Congolezen, Algerijnen, Tunesiërs, West-Afrikanen, Zuid-Afrikanen, Indiërs, Chinezen en nog wel twintig andere nationaliteiten de dood zouden vinden in de modderige velden van West Vlaanderen en Noord Frankrijk. In dit opzicht pleit de CD&V-fractie er heel sterk voor om deze 100 jarige herdenking ook aan te grijpen om deze gebeurtenis te delen met de nieuw inwoners van ons land. Daarom hebben wij via amendement deze specifieke vraag ook toegevoegd aan de vragen aan de regering.   
Wij feliciteren de regionale regeringen met het vele werk dat ze reeds geleverd hebben n.a.v. de geplande herdenking van de WOI. Wij zijn ook blij dat er constructief overleg wordt gepleegd tussen de verschillende overheden betreffende het gebruik van een gemeenschappelijk logo en de internationale aspecten gelieerd aan deze herdenking. Via deze resolutie willen wij de Federale regering oproepen om zelf nog een tandje bij te steken. Het Federale niveau heeft immers een cruciale rol te spelen om - samen met de gemeenschappen en de gewesten - te komen tot een Internationale Verklaring ter herdenking van de Eerste Wereldoorlog alsook voor de organisatie van de grootscheepse (nationale en internationale huldebetuigingen) in Luik (04/08/2014) in Ieper en Nieuwpoort (28/10/2014) en op 11 november 2018. En ook het Departement Defensie, het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis alsook de Koninklijke Bibliotheek van België zijn onmisbaar om alle herdenkings-initiatieven tot een goed einde te brengen. Wij hopen dat de Premier met zijn gekende enthousiasme en charme zijn regering en administraties dan ook zal aansporen niet langer te dralen met het vrijmaken van de nodige fondsen en expertise.   
Wij roepen alle betrokken partijen, alle betrokken Ministers en alle betrokken organisaties met deze resolutie echter ook op om de herdenking van de WOI niet te benaderen op een eenzijdige manier. Deze herdenking mag immers niet gebruikt worden om een eigen politieke en/of ideologische agenda door te drukken. Sommigen waarschuwden voor recuperatie, wel het is vooral voor de politieke recuperatie dat we waakzaam moeten wat betreft de herdenking van de WOI. En dit zowel vanuit (extreem) linkse hoek als vanuit rechts-nationalistische hoek.
Zo zal onze fractie zal niet aanvaarden dat de herdenking wordt gekoppeld aan een radicaal pacifistische discours met mantra’s zoals 'Nooit meer oorlog want de WOI was een absurde, totaal zinloze oorlog en ze zijn allemaal voor niets gesneuveld.’ Een oorlog heeft inderdaad zelden winnaars en altijd verliezers, maar wij zijn het eens met historica Sophie De Schaepdrijver en auteur Geert Buelens dat een dergelijke invulling niets bijdraagt tot ons begrip van wat de wereld toen bezielde en – meer nog - vooral getuigt van weinig respect voor de vele jonge mensen die hun leven hebben gegeven. Het is trouwens ook een houding die niet verwelkomt zal worden door landen zoals o.a. het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Frankrijk (die zeer vele soldaten hebben verloren tussen 1914 en ’18) en die verwacht worden deel te nemen aan de verschillende belangrijke herdenkingen.
Wij zijn het ook eens met Sophie De Schaepdrijver en Geert Buelens dat de oorlogserfenis van de WOI door niemand misbruikt mag worden om aan verdoken natievorming te doen. Zoals gezegd, is de WOI voor een belangrijk deel een Vlaams verhaal, maar het enkel benaderen vanuit die hoek getuigt van een misplaats nationalisme en regionale bekrompenheid. Voor de geloofwaardigheid van ons land en uit respect voor de 10 miljoen doden, de 30 miljoen gewonden en de ongeveer 6 miljoen invaliden - alleen al in Europa – moet een dergelijke (eerder ‘provincialistische’) houding ten allen tijde vermeden worden. 
In deze context willen we tenslotte ook waarschuwen voor te veel oppervlakkigheid en mercantilisme i.v.m. alle geplande herdenkingen. Wij hopen dat alle niveaus in dit land er zich van bewust zijn dat de WOI in de eerste plaats gaat over herinneren op een respectvolle manier, over het levendig houden van deze herinnering en over de zorg voor ons cultureel verleden en ons historisch erfgoed. Het mag dus niet in de eerste plaats draaien om toerisme en aanverwante activiteiten.