Grootste screening van alle studierichtingen secundair onderwijs sinds kwarteeuw legt nood aan vernieuwing studieaanbod bloot

De grootste screening van alle studierichtingen van de tweede en de derde graad secundair onderwijs sinds een kwarteeuw is afgerond. De screening toont aan dat er ruimte en opportuniteiten zijn voor een verbetering en een rationalisering van het studieaanbod in het secundair onderwijs. De screening is de eerste stap in de geplande modernisering van het secundair onderwijs in Vlaanderen.
De voorbije maanden zijn alle studierichtingen van de tweede en de derde graad van het secundair onderwijs gescreend. Het gaat om een analyse van het studieaanbod tussen het schooljaar 2008-2009 en het schooljaar 2012-2013. Voor elke richting is in kaart gebracht hoeveel leerlingen bepaalde studierichtingen hebben gevolgd, welke spreiding er is van het aanbod, welke evolutie er is in het aantal leerlingen, welke finaliteit een richting heeft (doorstroom naar hoger onderwijs en/of arbeidsmarktgericht), wat de doorstroom naar de arbeidsmarkt en/of het hoger onderwijs is en hoe de attesteringen lopen. Het is een rijke schat aan informatie.
Algemeen Secundair Onderwijs
Het ASO bereidt jongeren voor op het hoger onderwijs en geldt als 1 studiegebied. Gemiddeld zaten er in de periode tussen schooljaar 2008-2009 en het schooljaar 2012-2013 jaarlijks bijna 113.000 leerlingen in het ASO.
Leerlingen die na het ASO een professionele bachelor in het hoger onderwijs volgen, halen goede resultaten. Zowat alle richtingen behalen een voldoende studierendement voor de professionele bachelors. Het studierendement ligt meestal tussen de 80% en de 90%, met een gemiddelde van 82% van de leerlingen die slagen in hun hogere studies. Klassieke talen en wiskunde scoren bijvoorbeeld zeer goed.
Voor leerlingen die na het ASO voor academische bachelors kiezen, ligt het gemiddeld studierendement op 68%. Klassieke talen, wiskunde en wetenschappen scoren het best met een studierendement dat hoger ligt dan 70%. Andere richtingen zoals moderne talen, economie en humane wetenschappen halen 60% of lager.
7,6% van de leerlingen in het ASO stroomt niet of niet onmiddellijk door naar het hoger onderwijs, wat nochtans de finaliteit van het ASO is.
Technisch-, beroeps- en kunstonderwijs
Het technisch-, het beroeps- en het kunstonderwijs bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt, op hoger onderwijs of voor bepaalde richtingen op zowel de arbeidsmarkt als het hoger onderwijs. Jaarlijks volgen gemiddeld 172.000 leerlingen technisch-, beroeps- en kunstonderwijs. De richtingen met de meeste leerlingen zijn personenzorg, handel en mechanica-elektriciteit. Andere voorbeelden zijn auto, bouw, lichaamsverzorging, land- en tuinbouw, tandtechniek enz.
Ook hier is de analyse gemaakt of de studierichtingen binnen deze studiegebieden eerder doorstroomgericht naar het hoger onderwijs of eerder arbeidsmarkt gericht zijn of allebei. We stellen vast dat slechts een beperkt aantal van de studierichtingen uit het technisch- en het kunstonderwijs de vooropgestelde dubbele finaliteit behalen. Voorbeelden zijn creatie en mode, houttechnieken, jeugd en gehandicaptenzorg. In deze studierichtingen zijn de doorstroomkansen naar het hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt echter niet optimaal. Meestal is het studierendement niet voldoende en haalt een groot aantal afgestudeerden zijn of haar diploma niet binnen de 5 jaar of is het aantal werkzoekenden na één jaar hoger dan gemiddeld.
Enkele voorbeelden:
wie kiest voor de studie hout en bouw en voor mechanica-elektriciteit heeft goede kansen op de arbeidsmarkt;
wie voor tandtechniek kiest heeft zeer goede kansen op de arbeidsmarkt;
wie dan weer voor podiumkunsten kiest, vindt veel moeilijker een job;
8 op de 10 van de studenten die binnen handel kantoor-administratie volgen en dan hogere studies volgen haalt na 5 jaar geen professionele bachelor
koeling en warmte geeft goede perspectieven op de arbeidsmarkt, maar minder goede perspectieven in het hoger onderwijs;
Conclusies
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits trekt 3 conclusies op basis van de screening en de aanbevelingen :
De screening van alle studierichtingen van de tweede en de derde graad secundair onderwijs toont aan dat er ruimte en opportuniteiten zijn voor een verbetering van het aanbod op basis van de inhoud en de resultaten op de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs.
Er zijn duidelijk mogelijkheden tot rationalisatie. Bepaalde studierichtingen worden best geschrapt omdat ze niet (meer) relevant zijn op de arbeidsmarkt, bepaalde studierichtingen worden het best samengevoegd of krijgen beter een andere finaliteit.
De screening van het aanbod van de derde graad toont aan dat een drieledige structuur (doorstroom, arbeidsmarkt, doorstroom of arbeidsmarkt) niet ondersteund wordt door de feiten. Zeker voor de richtingen met een dubbele finaliteit. Een duidelijke finaliteit van een studierichting maakt een adequate studiekeuze én studiekeuzebegeleiding mogelijk en zal de slaagkansen van jongeren in het hoger onderwijs en op de arbeidsmarkt verhogen.
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits : “De screening van alle studierichtingen van het secundair onderwijs biedt enorm veel relevante informatie met het oog op de modernisering van het secundair onderwijs in Vlaanderen. Het is een belangrijke eerste stap. Het is al sinds 1991 geleden dat dit op een dergelijke schaal is gebeurd. De resultaten geven aan dat het huidige studieaanbod écht nood heeft aan een modernisering. Het aanbod voldoet niet altijd aan de noden van de tijd en is ook niet altijd even doeltreffend. Voor elke richting moet het heel scherp worden wat er de finaliteit van is. Dit zal essentieel zijn om in Vlaanderen het ‘watervaldenken’ bij ouders en studiekiezers te doorbreken. Aanpassingen zijn nodig om onze jongeren alle toekomstkansen te geven. De resultaten vormen dan ook een belangrijke basis voor de verdere stappen die we moeten zetten en voor het maatschappelijk debat dat we zeker nog willen voeren over ons toekomstig secundair onderwijs.”
Verdere informatie over de screening is te vinden op de website van AKOV: www.akov.be