Groene dogma’s dreigen schaliegasdebat te smoren
06-02-2013
De fracking-technologie om schaliegas te ontginnen heeft een revolutie veroorzaakt op energievlak. De Verenigde Staten heeft er opeens de realistische ambitie door gekregen om een netto-exporteur te worden, en quasi onafhankelijk te worden van de internationale oliemarkt. Ze schroefden er hun steenkoolgebruik fors door terug, en reduceerden er fors hun CO2-emissie door. Raar maar waar: de laatste jaren heeft de VS haar CO2-emissie procentueel meer doen dalen dan de EU. En dat ook al doen ze niet mee met het klimaatverdrag, en hebben ze geen CO2-emissiehandel als Europa. Uiteraard met de nodige nuance: als je van hoog moet komen, kan je makkelijker dalen.
Daardoor is er ook revolutie gekomen op de Europese energiemarkt. De steenkool uit Noord-Amerika is in prijs gekelderd en wordt massaal geëxporteerd naar ons. Ook met de kost van de CO2-emissie is steenkool goedkoper dan aardgas om elektriciteit te maken. In Europa dreigt de CO2-uitstoot erdoor niet langer te verlagen. Zeker als iedereen de kerncentrales zou sluiten. In het Duitsland, het lichtend voorbeeld van de Energiewende, wordt momenteel 44% van de stroom uit steenkool en bruinkool gehaald. Tegen 2020 komen er nog 12 nieuwe grote steenkoolcentrales bij.
Waar moeten we dan heen in Europa en Vlaanderen?
Als we Groen zouden volgen dan is er geen sprake meer van kernenergie of steenkool en blijkbaar evenmin van schaliegas of mijngas. Dus blijven we met aardgas over als enige bron die het wisselend aanbod aan hernieuwbare energie moet opvangen. En aardgas heeft op termijn mogelijk alleen Rusland nog als hoofdleverancier. De aardgasbronnen binnen Europa raken stilaan op. Schaliegas gaan importeren uit Noord-Amerika terwijl we zelf de ontginning zouden verbieden, lijkt ook niet echt consequent. Het antwoord vraagt zoals altijd nuance. Die kan je moeilijk brengen in een klimaat van profilering en spektakelpolitiek die sommige partijen kenmerkt.
Als partij van moderne christendemocraten zijn we al lang voorbij de periode van dogma’s. Zijn nieuwe steenkoolcentrales per definitie te verbieden? Nee, maar hou bij de beoordeling rekening met de emissie van stof, stikstofoxiden en kwik. Zonder een deftig antwoord op dat probleem kan er geen nieuwe centrale vergund worden, zoals in Antwerpen gebeurd is.
Is schaliegas per definitie slecht? We mogen ons inderdaad niet laten verblinden door de gigantische economische opportuniteit mocht zulk gas makkelijk uit onze diepere grondlagen kunnen gehaald worden. Maar evengoed mogen we ons niet laten doldraaien door beelden uit 2010 waarin een grondwaterkraan in vlam gezet kon worden. Er zijn wel degelijk een aantal risico’s bij de ontginning van schaliegas:de inzet van deels geheim gehouden toxische chemicaliën, mogelijke grondverschuivingen, vervuild ontginningswater dat niet kan gerecupereerd worden, lekverliezen van methaan, een meer dan 300 keer krachtiger broeikasgas dan CO2. En is het een goed idee om in de Kempense ondergrond zowel op grote schaal geothermieboringen te doen als schaliegas te winnen? Deze risico’s vragen duidelijkheid.
Dat is ook de boodschap die het Europese parlement al bracht in twee resoluties in november. Het is dus pertinent onwaar dat ontginning van schaliegas “stoemelings” zou worden toegelaten. Het debat wordt open gevoerd. Overigens heeft het Vlaams Parlement hieromtrent al in 2009 belangrijke voorzorgsmaatregelen genomen door het decreet op de diepe ondergrond te stemmen. Waar Groen trouwens als enige fractie tegen heeft gestemd.
Op een aantal punten is er geen twijfel mogelijk. Over ontginning nabij grondwaterwinning of instabiele bodems houdt voor ons het verhaal onmiddellijk op. Maar wat weten we over de beheersing van risico’s in andere gebieden? Welke restricties kunnen en moeten opgelegd worden. Uitgerekend zulk complex thema met afwegingen van energiebevoorrading en risico’s voor mens en milieu vraagt verder onderzoek. Waarbij we met de juiste informatie een correct debat kunnen voeren. In plaats van vooraf dogma’s af te kondigen, waar Groen nu in uitblinkt, is een genuanceerd debat nodig. In alle openheid, maar zonder ideologische vooringenomenheid. Zijn de collega’s van Groen daartoe bereid?
