Hoe stel je een evenwichtige maaltijd op school samen? Welke porties hanteer je? Hoe zorg je voor voldoende variatie? Hoe creëer je een aangename refter. De antwoorden op deze vragen staan voortaan in de nieuwe gids ‘Gezonde School. Richtlijnen voor evenwichtige schoolmaaltijden’, die vandaag werd voorgesteld door Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits en Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen. De richtlijnen zijn tot stand gekomen na breed overleg met de voedingssector en ze sluiten naadloos aan bij de nieuwe voedingsdriehoek. De richtlijnen voor gezonde schoolmaaltijden passen in het Klavertje Vier van minister Crevits met aandacht voor bewegen, gezonde voeding, EHBO en reanimatie en sportinfrastructuur.
Gezonde keuzes maken
Het kan beter met de voedingsgewoonten van de Vlaamse kinderen en jongeren. Ze eten te weinig groenten, te veel vetrijke en suikerrijke snacks en drinken te veel gezoete dranken. Eén van de oplossingen is een schoolomgeving te creëren waarbij kinderen en jongeren gestimuleerd worden om gezonde keuzes te maken. Uit een bevraging van het Vlaams Instituut Gezond Leven blijkt dat slechts de helft van de secundaire scholen dagelijks een volwaardige groenteportie aanbiedt. In het basisonderwijs gaat het om 6 op de 10 scholen. Daarnaast staat vet vlees zoals bvb. worst en ribbetjes in ruim 4 op 10 2 tot 3 keer op het menu.
Het aanbieden van warme maaltijden in de scholen is sterk ingeburgerd. Iets meer dan 6 op 10 basisscholen (66%) en secundaire scholen (62%) bieden warme maaltijden aan. 82% van de basisscholen werkt met een externe leverancier (cateringbedrijf of lokale traiteur), in het secundair onderwijs gaat het om de helft van de scholen. 14% van de basisscholen heeft een eigen keuken, in het secundair onderwijs gaat het om 4 op 10 scholen.
De nieuwe handleiding die vanaf vandaag ter beschikking is van alle scholen is gebaseerd op de Gezonde School. Deze methode helpt scholen bij de uitbouw van een evenwichtig voedingsbeleid. Een gezond aanbod van schoolmaaltijden maakt deel uit van het breder voedingsbeleid op school.
Hoe?
Als de aanbevolen voedingsmiddelen en hoeveelheden te sterk afwijken van de huidige hoeveelheden op school, kan je best stapsgewijs te werk gaan. Test een paar gerechten uit, betrek leerlingen, ouders en het schoolteam voldoende bij de aanpassing van het aanbod en verander porties geleidelijk. Veranderingen in het aanbod of beleid worden het best geleidelijk doorgevoerd, met betrokkenheid van leerlingen, ouders en het schoolteam. Dat kan op verschillende manieren, van bevragingen, over het deelnemen aan kookworkshops, het zelf mee bepalen van het schoolmenu of het aanbrengen van ideeën, een proefmoment.
In de gids staat een menuplanning die scholen helpt om voldoende te variëren.
Er worden ook een aantal aanbevelingen gedaan om het voedingspatroon duurzamer te maken: gematigder consumptie van dierlijke producten, beperken van overconsumptie en voorkomen van voedselverspilling. Een goede hygiëne en kwaliteitscontrole zijn zowel in de eigen schoolkeuken als bij elke vorm van catering vereist. De aanbevelingen van het Federaal Agentschap voor de voedselveiligheid van de voedselketen werden dan ook in deze gids verwerkt.
Brede consultatie
Deze gids werd besproken met verschillende cateraars, voorgelegd aan een aantal scholen (kleuter-, basis- en secundaire scholen) en besproken met verschillende organisaties aan de hand van een Ronde Tafel Gezonde Schoolmaaltijden, voorgezeten door Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits. De Gids – Richtlijnen voor Vlaamse scholen over schoolmaaltijden werd samengesteld door het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Positieve belevenis
Minstens even belangrijk als een gezond aanbod van schoolmaaltijden is de positieve belevenis van het eetmoment. Een positieve sfeer en aantrekkelijke omgeving om te eten zijn van belang.
- Inrichting van de refter: heldere refter, indeling in kleinere eeteenheden, goede akoestiek, eventueel achtergrondmuziek, leuke gezellige inrichting
- Voldoende tijd om te eten
- Uitzicht en presentatie van het eten
- Positieve smaakervaring: combineer onbekende smaken met nieuwe smaken, proeven en eten moeten plaatsvinden in een aangename sfeer
- Positieve motivatie en stimulatie van leerlingen en het goede voorbeeld geven als schoolteam
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Op school moedigen we jongeren aan om gezond te leven. Dat betekent gezonde keuzes maken: voldoende bewegen en gezond eten. Scholen spelen hierbij een belangrijke rol. Om scholen te inspireren zijn er nieuwe richtlijnen voor schoolmaaltijden. Het gaat om heel concrete tips om schoolmaaltijden samen te stellen, de juiste porties te kiezen, de eetomgeving aantrekkelijk te maken en leerlingen en ouders bij de schoolmaaltijden te betrekken. Binnenkort organiseren we enkele opleidingssessies voor scholen om hen met deze richtlijnen vertrouwd te maken.”
Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen: “Naast zorgen voor een gezond aanbod is het belangrijk om kinderen en jongeren te motiveren dat aanbod te leren kennen, te proeven en te eten. De nieuwe voedingsdriehoek fungeert daarbij als kompas en geeft ook in de schoolcontext de richting aan die best gevolgd wordt om kinderen en jongeren gezonde voedingsgewoontes te laten ontwikkelen. Tegelijk is de gids gebaseerd op de kadermethodiek Gezonde School. Zo helpt hij voor schoolmaaltijden de richtlijnen te realiseren die als uiteindelijk doel hebben de gezondheid van kinderen en jongeren te bevorderen.”
Wil je graag meer weten over een gezonde en evenwichtige schoolmaaltijd? Surf dan naar www.gezondeschool.be of raadpleeg hier de online brochure.
