Vlaams minister van Gezin Wouter Beke heeft het rapport van de Vlaamse ombudsdienst grondig bestudeerd. Adoptie is geen kwestie van het matchen van de vraag van kandidaat-ouders met het aanbod van adoptiekinderen, maar past in een visie die vertrekt vanuit de levenskwaliteit van het kind. “Er is geen subjectief recht op het krijgen van een kind”, stelt de ombudsdienst terecht.
Het is inderdaad zo dat er veel meer kandidaat-ouders zijn dan adoptiekinderen, maar dat neemt niet weg dat de procedure niet alleen klantvriendelijker en transparanter moet zijn, maar ook steeds doelgericht: het welzijn van het betrokken kind moet steeds de hoogste prioriteit hebben.
Vertrekkende vanuit deze filosofie wil de minister dan ook de band tussen adoptie en pleegzorg versterken en de procedure aanpassen.
Een kinderwens staat niet gelijk aan een recht op een kind
In november 2020 waren er meer dan 800 kandidaat-adoptanten bij het Vlaams Centrum Adoptie. Meer dan 350 onder hen wachten daarbij op een binnenlandse adoptie. De wetenschap dat er vorig jaar 16 en in 2019 15 kinderen waren voor wie adoptie-adoptieouders gezocht werden, heeft een grote impact op de wachttijd.
De kandidaat-ouders die aan dit traject starten, worden transparant geïnformeerd over de lange wachttijden. Zo wordt de inschatting gemaakt van een duurtijd van om en bij de 8 à 9 jaar.
De keuze om al dan niet een kind af te staan ter adoptie, is enorm ingrijpend. Het maken van deze keuze kan je niet alleen en vergt de nodige begeleiding. Vlaanderen zet daar zeer sterk op in en omwille van die reden beslissen twee op de drie ouders, nadat ze de procedure voor adoptie in gang hebben gezet, om na de nodige begeleiding van de adoptiedienst uiteindelijk toch hun kind zelf op te voeden.
De procedure moet klantvriendelijk, transparant en doelgericht zijn
Het rapport wees twee concrete zaken aan die een impact hadden op de doorlooptijd van de procedure. Zo blijkt de betalingstermijn voor de voorbereidingscursus een impact te hebben op de plaats van de lijst. Dit zal op vraag van Minister Beke op korte termijn herbekeken worden.
Daarnaast kan het niet de bedoeling zijn om kandidaat-ouders voor een buitenlandse adoptie te laten ‘voorsteken’ in de wachtrij voor een binnenlandse adoptie. Het proces werd op dit vlak al bijgestuurd in de zomer van vorig jaar. Minister Beke engageert zich om dit verder op te volgen, en waar nodig nog bijkomende stappen te zetten.
Stresstest
Het rapport van de ombudsman spreekt over de noodzaak van een ‘stresstest’ van het systeem. Zo zouden er drie zaken moeten gebeuren:
- We zullen in eerste plaats nagaan welke maatregelen Vlaanderen zelf kan nemen om de adoptieprocedure aan te passen. Waar nodig, zullen we de dialoog (moeten) aangaan met het federale niveau;
- De procedure moet dermate hervormd worden, dat de duurtijd niet verder toeneemt omwille van onregelmatigheden. Het is wel belangrijk om te benadrukken dat een aanpassing van de procedure de wachttijden niet drastisch zal inkorten. Er zullen immers steeds meer kandidaat-ouders zijn dan kinderen;
- Er moeten nieuwe perspectieven van ouderschap in de verf gezet worden, zoals pleegzorg. Op dit moment zijn de Pleegzorgdiensten op zoek naar kandidaat-ouders voor meer dan 700 pleegkinderen. Er loop momenteel reeds een project binnen het Agentschap Opgroeien over de samenwerking tussen Pleegzorg en Adoptie. Een aanmelding voor een binnenlandse adoptie moet bekeken worden in een breder perspectief, waarbij met kandidaten een open dialoog wordt gevoerd over hun wens om een kind een plek te geven in hun gezin.
Stem van de geadopteerden
Bij adoptie staat het belang van het kind centraal. Bij adoptie laten we nog veel te weinig de stem van de kinderen horen. Daarom vraagt de minister dat er in het maatschappelijk debat over adoptie ook voldoende geluisterd wordt naar de kinderen die geadopteerd werden.
Vlaams minister van Gezin Wouter Beke: "Kinderen moeten kunnen opgroeien in geborgenheid. Dat is de filosofie van adoptie of pleegzorg: het belang van het kind staat te allen tijde centraal. Het rapport van de ombudsman geeft ons verschillende aanknopingspunten waarmee we aan de slag gaan, maar het is mijn oprechte overtuiging dat we de link tussen pleegzorg en adoptie moeten versterken."
